Komunikat prasowy

Najciemniejsze i najczystsze niebo na Ziemi zagrożone z powodu przemysłowego megaprojektu

10 stycznia 2025

24 grudnia AES Andes, spółka zależna amerykańskiej firmy energetycznej AES Corporation, złożyła do oceny wpływu środowiskowego projekt olbrzymiego kompleksu przemysłowego. Kompleks ten zagraża nieskazitelnemu niebu nad Obserwatorium Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, najciemniejszemu i najczystszemu z astronomicznych obserwatoriów na świecie [1]. Megaprojekt przemysłowy jest planowany do umieszczenia zaledwie od 5 do 11 kilometrów od teleskopów w Paranal, co spowoduje nieodwracalne szkody dla obserwatoriów astronomicznych, w szczególności z powodu zanieczyszczenia światłem emitowanym przez działalność projektu. Zmiana lokalizacji kompleksu pozwoli ochronić ostatnie prawdziwie nieskazitelne niebo na Ziemi.

Niezastąpione dziedzictwo ludzkości

Od inauguracji w 1999 roku, Obserwatorium Paranal, wybudowane i zarządzane przez Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO), doprowadziło do istotnych przełomów w astronomii, takich jak obraz pierwszej planety pozasłonecznej i potwierdzenie przyspieszania ekspansji Wszechświata. Nagroda Nobla z Fizyki w 2020 roku została przyznana za badania nad supermasywną czarną dziurą w centrum Drogi Mlecznej, w którym teleskopy z Paranal były kluczowe. Obserwatorium jest kluczową placówką dla astronomów na całym świecie, w tych z Chile, gdzie astronomiczna społeczność istotnie wzrosła w ostatnich dekadach. Co więcej, pobliskie Cerro Armazones jest miejscem budowy Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT), największego teleskopu świata w swojej kategorii – rewolucyjnego urządzenia, które dramatycznie zmieni to, co wiemy o Wszechświecie.

„Bliskość megaprojektu przemysłowego AES Andes stwarza krytyczne ryzyko dla najlepszego nieba na planecie”wskazał Dyrektor Generalny ESO, Xavier Barcons. „Emisje pyłu podczas budowy, zwiększone turbulencje atmosferyczne, a szczególnie zanieczyszczenie światłem będą miały nieodwracalny wpływ na możliwości obserwacji astronopmicznych, które do tej pory przyciągnęły inwestycje wielu miliardów euro przez rządu Krajów Członkowskich ESO.”

Bezprecedensowy wpływ megaprojektu

Projekt obejmuje kompleks przemysłowy o powierzchni ponad 3000 hektarów, co jest zbliżone do rozmiaru miasta, albo dystryktu takiego, jak Valparaiso w Chile lub Garching koło Monachium w Niemczech. Obejmuje budowę portu, zakładów produkujących amoniak I wodór oraz tysiące jednostek produkujących energię elektryczną w pobliżu Paranal.

Dzięki stabilności atmosfery i braku zanieczyszczenia światłem, pustynia Atakama jest unikalnym naturalnym laboratorium do badań astronomicznych. Te atrybuty są niezbędne dla naukowych projektów, które próbują odpowiedzieć na fundamentalne pytania, takie jak pochodzenie i ewolucja Wszechświata lub poszukiwanie życia i możliwości zamieszkania na innych planetach.

Apel o ochronę chilijskiego nieba

„Chile, a w szczególności Paranal, są szczególnym miejscem dla astronomii – ich ciemne niebo jest dziedzictwem naturalnym, które wykracza poza swoje granice i przynosi korzyści dla całej ludzkości” powiedział Itziar de Gregorio, przedstawiciel ESO w Chile. „Niezbędne jest rozważenie alternatywnych lokalizacji dla tego megaprojektu, które nie narażą jednego z najważniejszych skarbów astronomicznych.”

Zmiana lokalizacji projektu pozostaje jedynym skutecznym sposobem na zapobieżenie nieodwracalnym szkodom dla unikatowego nieba Paranal. Środek ten nie tylko zabezpieczy przyszłość astronomii, ale także zachowa jedno z ostatnich naprawdę dziewiczych ciemnych ciemnych nieb na Ziemi.

Uwagi

[1] Badania wykonane przez Falchi i współpracowników, opublikowane w 2023 roku w „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, porównały zanieczyszczenie światłem we wszystkich 28 dużych obserwatoriach astronomicznych i pokazały, że Paranal ma spośród nich najciemniejsze niebo.

Kontakt

Francisco Rodríguez
ESO Media Relations Officer
Santiago, Chile
Tel.: +56 2 2463 3151
E-mail: francisco.rodriguez@eso.org

Bárbara Ferreira
ESO Media Manager
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso2501