Komunikat prasowy

ESO podpisało kontrakty na gigantyczne lustro główne teleskopu ELT

30 maja 2017

Dzisiaj podpisano kontrakty na wyprodukowanie 39-metrowego zwierciadła głównego Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT). Nastąpiło to podczas uroczystej ceremonii w siedzibie ESO koło Monachium. Niemiecka firma SCHOTT wyprodukuje odlewy segmentów zwierciadła, a francuska firma Safran Reosc je wyszlifuje, zamontuje i przetestuje. Umowa na szlifowanie odlewów zwierciadła jest drugim pod względem wielkości kontraktem na budowę ELT i trzecim pod tym względem kiedykolwiek przyznanym przez ESO.

Unikatowy system optyczny Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT) składa się z pięciu zwierciadeł, z których każde reprezentuje własne inżynieryjne wyzwania. 39-metrowe zwierciadło główne, które będzie składać się z 798 pojedynczych sześciokątnych segmentów mierzących po 1,4 metra, będzie największym wykonanym w historii dla teleskopu optycznego. Razem segmenty będą zbierać dziesiątki milionów razy więcej światła niż ludzkie oko [1].

Kontrakty na wyprodukowanie i wyszlifowanie segmentów zwierciadła głównego ELT zostały dzisiaj podpisany przez Dyrektora Generalnego ESO, Tima de Zeeuw, oraz wysokich rangą przedstawicieli firm SCHOTT i Safran Reosc, należącej do Safran Electronics & Defense, w obecności kluczowych pracowników ESO. Pierwszy kontrakt (z firmą SCHOTT) podpisali Christoph Fark, Wiceprezes Wykonawczy Zaawansowanej Optyki oraz Thomas Westerhoff, Dyrektor Strategiczny Marketingu Zerodur. Drugi z kontraktów (z firmą Safran Reosc) podpisał Philippe Rioufreyt, Kierownik Wykonawczy.

Tim de Zeeuw wyraził swoje zadowolenie z obecnego postępu prac przy ELT: „To były nadzwyczajne dwa tygodnie! Zobaczyliśmy odlewanie zwierciadła wtórnego ELT, a potem, w piątek, mieliśmy zaszczyt gościć Prezydent Chile, Michelle Bachelet, na uroczystości z okazji wmurowania kamienia węgielnego pod budowę ELT. A teraz dwa wiodące na świecie europejskie przedsiębiorstwa rozpoczynają pracę nad gigantycznym zwierciadłem głównym teleskopu, co jest przypuszczalnie największym wyzwaniem z wszystkich etapów.”

798 sześciokątnych segmentów, które razem będą tworzyć zwierciadło główne ELT, zostanie wyprodukowanych z mało rozszerzalnego materiału ceramicznego Zerodur® [2] przez firmę SCHOTT. Wcześniej firma SCHOTT uzyskała także kontrakty na produkcję wielkich zwierciadeł wtórnego i trzeciego rzędu, a materiał ten jest także używany do deformowalnego zwierciadła czwartego rzędu, które obecnie znajduje się w trakcie konstrukcji.

Gdy odlewy zwierciadła będą gotowe, zostaną przekazane firmie Safran Reosc, aby zaprojektować elementy montażowe, nadać ostateczny kształt i wyszlifować segmenty, zintegrować je z systemem wspierającym i wykonać testy optyczne przed dostarczeniem do ESO. Podczas procesu szlifowania każdy z segmentów będzie wygładzany aż jego powierzchnia nie będzie miała nieregularności większych niż około 10 nanometrów – nie więcej niż biedronka, gdyby każdy z segmentów miał rozmiary Francji!

Aby pokonać wyzwanie związane z dostarczeniem tak dużej liczby wyszlifowanych segmentów w ciągu siedmiu lat, Safran Reosc będzie produkować z tempem wynoszącym w maksimum jedno zwierciadło dziennie. Utworzy nowy zakład w swojej fabryce w Poitiers, specjalizującej się w produkcji najnowocześniejszego sprzętu optycznego i optoelektronicznego [3].

Nowa umowa z Safran Reosc jest drugim pod względem wielkości kontraktem na budowę ELT i trzecim pod względem wielkości podpisanym kiedykolwiek przez ESO [4]. Safran Reosc dodatkowo zaprojektuje, wyszlifuje i przetestuje zwierciadło wtórne i zwierciadło trzeciego rzędu dla teleskopu ELT, a obecnie produkuje powłoki deformowalnych zwierciadeł o grubości 2 mm, które będą obejmować zwierciadło czwartego rzędu.

Zarówno SCHOTT, jak i Safran Reosc, mają długą i udaną historię zaangażowania w projekty ESO. Wspólnie wyprodukowały wiele optycznych elementów, w tym 8,2-metrowego zwierciadła główne dla Teleskopów Głównych wchodzących w skład Bardzo Dużego Teleskopu.

Teleskop ELT jest obecnie budowany na Cerro Armazones niedaleko Obserwatorium Paranal Paranal w północnym Chile. Ma uzyskać pierwsze światło w 2024 roku.

Uwagi

[1] Segmenty zwierciadła głównego ELT zostaną zamontowane na wspólnej strukturze wspierającej i wyposażone w czujniki brzegowe – najdokładniejsze kiedykolwiek użyte w teleskopie – które będą nieustannie mierzyły położenie segmentów względem sąsiednich i, co pozwoli im pracować razem, aby tworzyć perfekcyjny system obrazujący.

[2] Zerodur® jest wyrafinowanym materiałem, który prawie wcale nie ma rozszerzalności termicznej, nawet poddany dużym zmianom temperatury, jest mocno odporny chemicznie i można go szlifować z dużą precyzją. Warstwa odbijająca, wykonana z aluminium lub srebra, będzie napylona na ekstremalnie gładką powierzchnię krótko przez rozpoczęciem działania teleskopu. Wiele znanych teleskopów ze zwierciadłami Zerodur® działa stabilnie od dziesięcioleci, w tym Bardzo Duży Teleskop (VLT) w Chile.

[3] Ostatecznie zostanie wyprodukowanych i wyszlifowanych do 931 segmentów, w tym 133 jako zestaw konserwacyjny, co pozwoli na sukcesywne wymontowywanie segmentów, ich zamienianie i napylanie w trakcie działania ELT.

[4] Dwoma pozostałymi kontraktami są umowy na budowę kopuły i głównej struktury ELT oraz europejskich anten ALMA.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Kontakt

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1717

O komunikacie

Komunikat nr:eso1717pl
Nazwa:Extremely Large Telescope
Typ:Unspecified : Technology
Facility:Extremely Large Telescope

Zdjęcia

Artystyczna wizja zwierciadła głównego ELT
Artystyczna wizja zwierciadła głównego ELT
Signature ceremony with SCHOTT for ELT primary mirror segment blanks
Signature ceremony with SCHOTT for ELT primary mirror segment blanks
Po angielsku
Signature ceremony with Safran Reosc for production of ELT primary mirror segments
Signature ceremony with Safran Reosc for production of ELT primary mirror segments
Po angielsku
Size comparisons between the ELT primary mirror and other large planned facilities
Size comparisons between the ELT primary mirror and other large planned facilities
Po angielsku
ELT primary mirror blank contract awarded to SCHOTT
ELT primary mirror blank contract awarded to SCHOTT
Po angielsku
ELT primary mirror segments contract awarded to Safran Reosc
ELT primary mirror segments contract awarded to Safran Reosc
Po angielsku
Group picture of participants in ELT M1 contracts ceremony in May 2017
Group picture of participants in ELT M1 contracts ceremony in May 2017
Po angielsku
Tim de Zeeuw addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Tim de Zeeuw addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Po angielsku
Christoph Fark addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Christoph Fark addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Po angielsku
Joël Berkoukchi addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Joël Berkoukchi addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Po angielsku
Philippe Rioufreyt addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Philippe Rioufreyt addresses participants at the ELT M1 contracts signing ceremony
Po angielsku
Philippe Rioufreyt presents the ESO Director General with a gift
Philippe Rioufreyt presents the ESO Director General with a gift
Po angielsku

Filmy

ESOcast 109 Light: Full steam ahead with ELT primary mirror (4K UHD)
ESOcast 109 Light: Full steam ahead with ELT primary mirror (4K UHD)
Po angielsku