Komunikat prasowy

VISTA spogląda przez zapyloną zasłonę Małego Obłoku Magellana

3 maja 2017

Mały Obłok Magellana to galaktyka widoczna na niebie południowym nawet gołym okiem. Ale teleskopy pracujące w zakresie widzialnym nie są w stanie uzyskać odpowiednio dobrego widoku wnętrza galaktyki z powodu przesłaniania przez obłoki międzygwiazdowego pyłu. Zdolność teleskopu VISTA do obserwacji w zakresie podczerwonym pozwoliły astronomom na dostrzeżenie miriadów gwiazd w tej pobliskiej galaktyce znacznie lepiej niż to było możliwe wcześniej. Efektem jest rekordowe zdjęcie – największa podczerwona fotografia Małego Obłoku Magellana – w całości wypełnione milionami gwiazd.

Mały Obłok Magellana (SMC) to galaktyka karłowata, mniejsza bliźniaczka Wielkiego Obłoku Magellana (LMC). Obie są naszymi najbliższymi galaktycznymi sąsiadkami w kosmosie – SMC znajduje się w odległości 200 000 lat świetlnych, zaledwie jedną dwunastą dystansu do słynniejszej Galaktyki w Andromedzie. Oba Obłoki Magellana mają także nieregularne kształty, w wyniku oddziaływań ze sobą i z Drogą Mleczną.

Ich względna bliskość w stosunku do Ziemi czyni Obłoki Magellana idealnymi kandydatami do badania w jaki sposób gwiazdy powstają i ewoluują. Jednak, o ile wiadomo, że rozmieszczenie i historia powstawania gwiazd w tych galaktykach karłowatych są skomplikowane, to jedną z głównych przeszkód w uzyskaniu wyraźnych obserwacji procesów formowania się gwiazd w galaktykach jest pył międzygwiazdowy. Gigantyczne obłoki niewielkich ziaren rozpraszają i absorbują część promieniowania emitowanego przez gwiazdy – szczególnie w zakresie światła widzialnego – ograniczając to, co można zobaczyć teleskopami z Ziemi. Jest to znane jako ekstynkcja przez pył.

W SMC jest pełno pyłu i światło widzialne emitowane przez gwiazdy ulega znacznej ekstynkcji. Na szczęście nie całe promieniowanie elektromagnetyczne w jednakowy sposób ulega wpływowi pyłu. Promieniowanie podczerwone przechodzi przez międzygwiazdowy pył znacznie łatwiej niż światło widzialne, zatem patrząc na światło podczerwone z galaktyki możemy dowiedzieć się o powstawaniu nowych gwiazd w obłokach gazu i pyłu.

VISTA, Visible and Infrared Survey Telescope, został zaprojektowany do robienia zdjęć w zakresie promieniowania podczerwonego. Przegląd VISTA Survey of the Magellanic Clouds (VMC) skupia się na wykonywaniu map historii powstawania gwiazd w SMC i LMC, a także obrazowaniu trójwymiarowej struktury tych galaktyk. Dzięki VMC sfotografowano w podczerwieni miliony gwiazd w SMC, uzyskując bezprecedensowy widok, prawie nie zaburzony przez ekstynkcję od pyłu.

Cały kadr tego wielkiego zdjęcia jest wypełniony gwiazdami należącymi do Małego Obłoku Magellana. Obejmuje także tysiące galaktyk tła i kilka jasnych gromad gwiazd, w tym 47 Tucanae po prawej stronie fotografii, znajdującą się bliżej Ziemi niż SMC. Powiększalne zdjęcie pokazuje SMC w sposób, w jaki nigdy do tej pory nie widziano tej galaktyki!

Bogactwo nowych informacji na tym 1,6 gigapikselowym zdjęciu (43 223 x 38 236 pikseli) zostało przeanalizowane przez międzynarodowy zespół naukowców, którym kierował Stefano Rubele z University of Padova. Dzięki użyciu najnowszych modeli gwiazd uzyskano kilka zaskakujących wyników.

Przegląd VMC pokazał, że większość gwiazd w SMC uformowała się bliżej naszych czasów niż w większych pobliskich galaktykach. Ten wstępny wynik z przeglądu jest jedynie przedsmakiem nowych odkryć, które nadejdą w ramach kontynuowania przeglądu w celu wypełnienia białych plam na mapach Obłoków Magellana.

Więcej informacji

Wyniki badań opisano w artykule pt. „The VMC survey – XIV. First results on the look-back time star formation rate tomography of the Small Magellanic Cloud", w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Kontakt

Maria-Rosa Cioni
Leibniz-Institut für Astrophysik Potsdam (AIP)
Potsdam, Germany
Tel.: +49 331 7499 651
E-mail: mcioni@aip.de

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1714

O komunikacie

Komunikat nr:eso1714pl
Nazwa:Small Magellanic Cloud
Typ:Local Universe : Galaxy : Type : Irregular
Facility:Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy
Instrumenty:VIRCAM
Science data:2015MNRAS.449..639R

Zdjęcia

VISTA’s view of the Small Magellanic Cloud
VISTA’s view of the Small Magellanic Cloud
Po angielsku
Highlights from VISTA's view of the Small Magellanic Cloud
Highlights from VISTA's view of the Small Magellanic Cloud
Po angielsku
The location of the Small Magellanic Cloud in the constellation of Tucana
The location of the Small Magellanic Cloud in the constellation of Tucana
Po angielsku

Filmy

ESOcast 105 Light: Starstruck by the Small Magellanic Cloud (4K UHD)
ESOcast 105 Light: Starstruck by the Small Magellanic Cloud (4K UHD)
Po angielsku
A close-up look at VISTA's view of the Small Magellanic Cloud
A close-up look at VISTA's view of the Small Magellanic Cloud
Po angielsku
Comparison of the Small Magellanic Cloud in infrared and visible light
Comparison of the Small Magellanic Cloud in infrared and visible light
Po angielsku