Hoogtepunten

European
Southern
Observatory

Location of binary star D9 in the Milky Way

eso2418nl — Persbericht

Allereerste dubbelster gevonden bij superzwaar zwart gat in ons Melkwegstelsel

Een internationaal team van onderzoekers heeft een dubbelster ontdekt die dicht om Sagittarius A* – het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel – cirkelt. Het is voor het eerst dat een sterrenpaar in de omgeving van een superzwaar zwart gat is gedetecteerd. De ontdekking, gebaseerd op gegevens die met de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) zijn verzameld, helpt ons begrijpen hoe sterren in omgevingen met extreme zwaartekracht kunnen overleven, en kan mogelijk leiden tot de detectie van planeten in de buurt van Sagittarius A*.

Image of the star WOH G64 taken by the VLTI

eso2417nl — Persbericht

Astronomen maken eerste close-up foto van een ster buiten ons Melkwegstelsel

‘We zijn er voor het eerst in geslaagd om in te zoomen op een stervende ster in een sterrenstelsel buiten onze eigen Melkweg,’ zegt Keiichi Ohnaka, een astrofysicus van de Universidad Andrés Bello in Chili. De ster – WOH G64 – is maar liefst 160.000 lichtjaar van ons verwijderd en kon in beeld worden gebracht dankzij de uitzonderlijke beeldscherpte van de Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). De nieuwe waarnemingen tonen een ster die gas en stof uitstoot in het laatste stadium voordat hij een supernova wordt.

The Dark Wolf Nebula

eso2416nl — Persbericht

Nieuwe ESO-afbeelding legt donkere wolf aan hemel vast

Ter gelegenheid van Halloween, presenteert de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) deze ‘spooktaculaire’ foto van een donkere nevel die als een wolfachtig silhouet afsteekt tegen een kleurrijke kosmische achtergrond. Deze nevel heeft de passende bijnaam Donkere Wolfnevel en is vastgelegd op een 283 miljoen pixels tellende foto van de VLT Survey Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili).

The REBELS-25 galaxy

eso2415nl — Persbericht

Kosmische rariteit: een draaiend schijfstelsel op recordafstand

Onderzoekers hebben het tot nu toe verste Melkweg-achtige sterrenstelsel ontdekt. Dit schijfstelsel, met de aanduiding REBELS-25, ziet er net zo ordelijk uit als de huidige sterrenstelsels, maar we zien het zoals het was toen het heelal pas 700 miljoen jaar oud was. Dat is verrassend omdat, volgens ons huidige begrip van de vorming van sterrenstelsels, zulke vroege sterrenstelsels er naar verwachting chaotischer uit zouden moeten zien. De draaiing en structuur van REBELS-25 is ontdekt met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waar de Zuidelijke Europese Sterrenwacht (ESO) partner van is.

Artist’s impression of a sub-Earth-mass planet orbiting Barnard’s star

eso2414nl — Persbericht

Wetenschappers ontdekken planeet bij dichtstbijzijnde enkelvoudige ster na de zon

Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben astronomen een exoplaneet ontdekt die om de ster van Barnard draait, de dichtstbijzijnde enkelvoudige ster na zon. Op deze recent ontdekte exoplaneet, die minstens de helft van de massa van Venus heeft, duurt een jaar iets meer dan drie aardse dagen. De waarnemingen lijken ook te wijzen op de aanwezigheid van nog drie andere potentiële exoplaneten, in uiteenlopende omloopbanen.

Highlights of the most detailed infrared map of the Milky Way

eso2413nl — Persbericht

ESO-telescoop maakt meest detailrijke infraroodkaart ooit van onze Melkweg

Astronomen hebben een kolossale infraroodkaart van de Melkweg gepubliceerd die meer dan anderhalf miljard objecten omvat – de meest detailrijke die ooit is gemaakt. Met behulp van de VISTA-telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht heeft het team meer dan dertien jaar lang de centrale delen van ons Melkwegstelsel waargenomen. Met vijfhonderd terabytes aan gegevens is dit het grootste waarneemproject dat ooit met een ESO-telescoop is uitgevoerd.

Detailed images of the surface of the star R Doradus

eso2412nl — Persbericht

Astronomen zien bellen op steroppervlak in meest detailrijke video tot nu toe

Voor het eerst hebben astronomen beelden vastgelegd van een andere ster dan de zon, die voldoende detailrijk zijn om de beweging van gasbellen op diens oppervlak te kunnen volgen. De beelden van de ster, R Doradus, zijn in juli en augustus 2023 verkregen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een telescoop die mede-eigendom is van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). Ze laten reusachtige hete gasbellen zien, 75 keer zo groot als de zon, die aan het oppervlak verschijnen en sneller dan verwacht terugzakken in het inwendige van de ster.

Illustration of the highest-resolution detections ever made from the surface of Earth

eso2411nl — Persbericht

EHT-wetenschappers doen waarnemingen met de hoogste resolutie tot nu toe vanaf het aardoppervlak

De Event Horizon Telescope (EHT)-samenwerking heeft met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) en andere faciliteiten testwaarnemingen gedaan waarbij de hoogste resolutie is bereikt die ooit vanaf het aardoppervlak is verkregen [1]. Ze hebben dit voor elkaar gekregen door licht van verre sterrenstelsels te detecteren op een frequentie van ongeveer 345 gigahertz, wat overeenkomt met een golflengte van 0,87 millimeter. De EHT-partners verwachten dat ze in de toekomst afbeeldingen van zwarte gaten kunnen maken die vijftig procent gedetailleerder zijn dan voorheen mogelijk was, waardoor het gebied net buiten de rand van nabije superzware zwarte gaten scherper in beeld kan worden gebracht. Ook zullen ze meer zwarte gaten kunnen vastleggen dan ze tot nu toe hebben gedaan. De nieuwe waarnemingen, die deel uitmaken van een proefexperiment, zijn vandaag gepubliceerd in The Astronomical Journal.

The 949th ELT mirror segment is cast and ready to take shape

eso2410nl — Persbericht

Laatste segment van grootste telescoopspiegel ter wereld succesvol gegoten

De Extremely Large Telescope (ELT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), die in de Chileense Atacama-woestijn wordt gebouwd, is een stap dichter bij zijn voltooiing. Het Duitse bedrijf SCHOTT heeft met succes de laatste van de 949 segmenten van de hoofdspiegel (M1) van de telescoop gegoten. Met een middellijn van meer dan 39 meter zal M1 verreweg de grootste spiegel zijn die ooit voor een telescoop is vervaardigd.

Artist’s impression: the galaxy SDSS1335+0728 lighting up

eso2409nl — Persbericht

Astronomen zien een enorm zwart gat ontwaken

Eind 2019 begon het tot dan toe onopvallende sterrenstelsel SDSS1335+0728 plotseling helderder te stralen dan ooit tevoren. Om te begrijpen waarom, hebben astronomen gegevens van diverse instrumenten in de ruimte en op de grond, waaronder de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), gebruikt om bij te houden hoe de helderheid van het stelsel is veranderd. In een vandaag gepubliceerd onderzoeksartikel komen ze tot de conclusie dat ze getuige zijn van veranderingen die nog nooit eerder in een sterrenstelsel zijn waargenomen – waarschijnlijk als gevolg van het plotselinge ontwaken van het enorme zwarte gat in diens kern.

Signing of the ANDES agreement

ESO ondertekent overeenkomst voor ANDES-instrument op de ELT

Artist’s impression of the system with the most massive stellar black hole in our galaxy

eso2408nl — Persbericht

Zwaarste stellaire zwarte gat in ons Melkwegstelsel ontdekt

Astronomen hebben het zwaarste stellaire zwarte gat ontdekt dat tot nu toe in het Melkwegstelsel is aangetroffen. Het zwarte gat werd opgemerkt in gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop van het Europese ruimteagentschap ESA, omdat het een vreemde 'wiebelbeweging' teweegbrengt bij de ster die om hem heen draait. Gegevens van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) zijn gebruikt om de massa van het zwarte gat te bevestigen: het blijkt maar liefst 33 keer zo zwaar te zijn als de zon.

The nebula (NGC 6164/6165) surrounding HD 148937 as seen in visible light

eso2407nl — Persbericht

Prachtige nevel, gewelddadig verleden: clash van sterren lost stellair raadsel op

Toen astronomen naar een tweetal sterren in het hart van een prachtige wolk van gas en stof keken, stond hen een verrassing te wachten. Sterrenparen lijken doorgaans als twee druppels water op elkaar, maar in HD 148937 lijkt de ene ster jonger en is deze, in tegenstelling tot de andere, magnetisch. Nieuwe gegevens van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) wijzen erop dat HD 148937 oorspronkelijk uit drie sterren heeft bestaan, totdat twee van hen in botsing kwamen en samensmolten. Door deze heftige gebeurtenis, die het lot van het systeem voor altijd veranderde, is de omringende wolk ontstaan.

A view of the Milky Way supermassive black hole Sagittarius A* in polarised light

eso2406nl — Persbericht

Astronomen ontdekken sterke spiralende magnetische velden aan de rand van het centrale zwarte gat van de Melkweg

Een nieuwe opname van het Event Horizon Telescope (EHT) samenwerkingsverband heeft sterke en geordende magnetische velden aan het licht gebracht die spiraalsgewijs van de rand van het superzware zwarte gat Sagittarius A* (Sgr A*) af komen. Dit nieuwe plaatje van het ‘monster’ in het hart van ons Melkwegstelsel – voor het eerst waargenomen in gepolariseerd licht – laat een magnetische veldstructuur zien die opvallende overeenkomsten vertoont met die van het zwarte gat in het centrum van het sterrenstelsel M87. Dit wijst erop dat alle zwarte gaten sterke magnetische velden hebben. De gelijkenis doet ook vermoeden dat er in Sgr A* een jet schuilgaat. Deze nieuwe bevindingen zijn vandaag gepubliceerd in The Astrophysical Journal Letters.

Who’s the fairest mirror segment of them all?

Eerste segmenten van grootste telescoopspiegel ter wereld hebben een glimmend nieuw oppervlak

Planet-forming discs in three clouds of the Milky Way

eso2405nl — Persbericht

Baanbrekend onderzoek onthult geheimen van planeetgeboorte rond tientallen sterren

Met een reeks onderzoeken heeft een team van astronomen nieuw licht geworpen op het fascinerende en complexe proces van de planeetvorming. De weergaloze opnamen, vastgelegd met de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili, vormen een van de grootste inventarisaties van planeet-vormende schijven die ooit zijn gedaan. De onderzoeken omvatten waarnemingen van meer dan tachtig jonge sterren, waaromheen mogelijk planeten aan het ontstaan zijn. Dit levert astronomen een schat aan gegevens en unieke inzichten op over de manier waarop planeten in verschillende delen van ons sterrenstelsel ontstaan.

Water in the HL Tauri disc

eso2404nl — Persbericht

Astronomen ontdekken nieuw verband tussen water en planeetvorming

Onderzoekers hebben waterdamp ontdekt in de schijf rond een jonge ster, precies op de plek waar mogelijk planeten worden gevormd. Water is een onmisbaar ingrediënt voor het leven op aarde, en vermoed wordt dat het ook een belangrijke rol speelt bij de vorming van planeten. Maar tot nu toe was het nog nooit gelukt om in kaart te brengen hoe water is verdeeld in een stabiele, koele schijf – het soort schijf dat de gunstigste omstandigheden biedt voor de planeetvorming rond sterren. De nieuwe bevindingen zijn te danken aan de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarin de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner is.

Artist’s impression of WD 0816-310, a magnetic white dwarf with a metal scar

eso2403nl — Persbericht

Metalen litteken ontdekt op kannibaal-ster

Wanneer een ster zoals onze zon het einde van zijn bestaan bereikt, kan hij de hem omringende planeten en planetoïden opslokken. Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili hebben onderzoekers nu voor het eerst een duidelijk spoor van dit proces ontdekt: een litteken dat op het oppervlak van een witte dwergster is achtergelaten. Dit resultaat is vandaag gepubliceerd in The Astrophysical Journal Letters.

Artist’s impression of the record-breaking quasar J0529-4351

eso2402nl — Persbericht

Helderste en snelstgroeiende: astronomen ontdekken recordbrekende quasar

Met behulp van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben astronomen een heldere quasar geïdentificeerd. Ze ontdekten dat deze niet alleen de helderste quasar in zijn soort is, maar ook het allerhelderste object dat ooit is waargenomen. Quasars zijn de heldere kernen van verre sterrenstelsels en worden van energie voorzien door superzware zwarte gaten. Het zwarte gat in deze recordbrekende quasar wordt per dag een zonsmassa zwaarder en is daarmee het snelst groeiende zwarte gat tot nu toe.

European
Southern
Observatory

Onze verhalen

Alle Persberichten Aankondigingen Foto's van de Week Blogposts Video's

How are astronomical illustrations made?

29 Nov 2024 — cs0015a

How are astronomical illustrations made?

Installing the central tower of the Extremely Large Telescope

20 Dec 2024 — eltu-central-tower

Installing the central tower of the Extremely Large Telescope

Location of binary star D9 in the Milky Way

17 Dec 2024 — eso2418nl

Allereerste dubbelster gevonden bij superzwaar zwart gat in ons Melkwegstelsel

Allereerste dubbelster gevonden bij superzwaar zwart gat in ons Melkwegstelsel

17 Dec 2024 — eso2418a-nl

Allereerste dubbelster gevonden bij superzwaar zwart gat in ons Melkwegstelsel

Collage of ESO’s social media presence

17 Dec 2024 — ann24020-nl

Volg ons op nieuwe sociale media - BlueSky, Instagram Broadcast, LinkedIn Newsletter, Mastodon, Threads en WhatsApp Broadcast.

More...

Onze telescopen

De European Extremely Large Telescope — 's werelds grootste oog op de hemel

ALMA — op zoek naar onze kosmische oorsprong

VLT — 's werelds meest geavanceerde optische astronomische observatorium

La Silla — ESO's eerste sterrenwacht

Bezoek ons

Vind ons op

ESO en Nederland

Lees meer over de Nederlandse betrokkenheid bij de Europese Zuidelijke Sterrenwacht op https://www.eso.org/public/netherlands/about-eso/memberstates/dutchinvolvement/?lang

Send us your comments!

Abonneer op ESO-nieuws in uw eigen taal

Accelerated by CDN77

Overeenkomsten & voorwaarden