Komunikaty prasowe

29 marca 2019: Od momentu inauguracji w 1969 roku Obserwatorium La Silla znajdowało się w czołówce badań astronomicznych. Jego zestaw najnowocześniejszych instrumentów pozwolił astronomom na dokonanie przełomowych odkryć i wytyczył ścieżki dla przyszłych generacji teleskopów. Nawet po 50 latach prowadzenia obserwacji teleskopy ESO w La Silla nadal przesuwają granice astronomii odkrywając inne światy i pokazując kosmos w zapierających dech w piersiach detalach.

27 marca 2019: Instrument GRAVITY, na należącym do ESO teleskopie o nazwie Very Large Telescope Interferometer (VLTI), wykonał pierwsze bezpośrednie obserwacje egzoplanety przy pomocy interferometrii optycznej. Metoda ta ukazała złożoną atmosferę planety z chmurami żelazowymi i krzemianowymi kręcącymi się w burzy o skali całej planety. Zastosowana technika prezentuje wyjątkowe możliwości badania własności wielu z egzoplanet znanych obecnie.

14 marca 2019: Kosmiczny nietoperz, ukryty w najciemniejszych zakamarkach gwiazdozbioru Oriona, rozpościera swoje zamglone skrzydła w przestrzeni międzygwiazdowej na dwa tysiące lat świetlnych. Jest rozświetlony przez młode gwiazdy skupione w jego wnętrzu – pomimo otoczenia przez nieprzezroczyste obłoki pyłu, ich jasne promieniowanie rozświetla mgławicę. Mgławica NGC 1788, zbyt ciemna, aby dostrzec ją gołym okiem, ukazuje swoje kolory na zdjęciu wykonanym przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) – najbardziej szczegółowej jak dotąd fotografii tego obiektu.

6 lutego 2019: Ten olśniewający obszar nowo tworzących się gwiazd w Wielkim Obłoku Magellana (LMC) został sfotografowany przy pomocy instrumentu Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) na należącym do ESO teleskopie VLT. Względnie niewielka ilość pyłu w LMC i ostry wzrok MUSE pozwoliły na dostrzeżenie w zakresie widzialnym skomplikowanych szczegółów tego obszaru.

22 stycznia 2019: Słaby, efemeryczny blask emanujący z mgławicy planetarnej ESO 577-24 utrzyma się tylko przez krótki czas — około 10 000 lat, mgnienie oka w astronomicznych skalach. Bardzo Duży Teleskop (VLT) uchwycił tę powłokę świecącego zjonizowanego gazu – ostatnie tchnienie umierającej gwiazdy, której resztki są widoczne w centrum zdjęcia. Gazowa powłoka mgławicy planetarnej ekspanduje i staje się coraz ciemniejsza, aż w końcu powoli zniknie z pola widzenia.

11 stycznia 2019: Od swojego otwarcia w kwietniu 2018 r., ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre podzieliło się cudami Wszechświata z ponad 55 000 odwiedzających i przyciągnęło uwagę widowni z całego świata. Od teraz obszerna biblioteka ESO Supernova, złożona z wysokiej jakości zdjęć, niesamowitych filmów, tekstów edukacyjnych, materiałów dla planetariów, a także cyfrowych wersji najnowocześniejszych astronomicznych paneli wystawowych, została udostępniona bezpłatnie online.

20 grudnia 2018: Dyrektor Generalny ESO oraz Dyrektor Zarządzający obserwatorium Cherenkov Telescope Array (CTA) podpisali porozumienie potrzebne do tego, aby sieć CTA na półkuli południowej znalazła się w pobliżu należącego do ESO Obserwatorium Paranal w Chile. Dodatkowo, rząd chilijski oraz ESO podpisały porozumienie umożliwiające ESO przyjętego tego nowego teleskopu w ramach Obserwatorium Paranal. Pozwoli to najbardziej ambitnemu na świecie obserwatorium promieniowania gamma na dostęp nie tylko do chilijskich nieskazitelnych warunków obserwacyjnych, ale także do najnowocześniejszej infrastruktury, doświadczenia i urządzeń ESO. ESO będzie odpowiedzialne za użytkowanie aparatury w imieniu Obserwatorium CTA i jego członków.

12 grudnia 2018: W ramach testowania nowego podsystemu w instrumencie SPHERE do łowów na planety, na należącym do ESO teleskopie VLT, astronomowie uzyskali niezwykle szczegółowy obraz burzliwego gwiezdnego związku w układzie podwójnym R Aquarii — zdjęcie ma nadzwyczajną jakość, nawet w porównaniu do obserwacji z Teleskopu Hubble’a.

5 grudnia 2018: Projekt SPECULOOS wykonał swoje pierwsze obserwacje w Obserwatorium Paranal należącym do Europejskiego Obserwatorium Południowego. SPECULOOS skupi się na wykrywaniu planet wielkości Ziemi krążących wokół pobliskich ultrachłodnych gwiazd i brązowych karłów.

19 listopada 2018: Instrument VISIR na należącym do ESO teleskopie VLT uzyskał niesamowite zdjęcie nowo odkrytego masywnego układu potrójnego gwiazd. Nazwany roboczo Apep, na cześć egipskiego bóstwa, może być pierwszym w historii odkrytym prekursorem rozbłysku gamma.

14 listopada 2018: Najbliższa pojedyncza gwiazda względem Słońca posiada egzoplanetę o masie co najmniej 3,2 masy Ziemi – tzw. superziemię. Jedna z największych kampanii obserwacyjnych korzystających z danych z wielu teleskopów na świecie, w tym z należącego do ESO instrumentu HARPS, ujawniła istnienie tego mroźnego, słabo oświetlonego świata. Nowo odkryta planeta jest drugą najbliższą egzoplanetą względem Ziemi. Gwiazda Barnarda to najszybciej poruszająca się po nocnym niebie gwiazda.

6 listopada 2018: Obserwacje przy pomocy ALMA oraz dane ze spektrografu MUSE na teleskopie VLT ujawniły gigantyczną fontannę gazu molekularnego zasilaną przez czarną dziurę znajdującą się w najjaśniejszej galaktyce gromady Abell 2597 – pełen galaktyczny cykl przepływu do wewnątrz i na zewnątrz, który zasila kosmiczną fontannę, nigdy wcześniej nie był obserwowany w jednym systemie.

31 października 2018: Niesamowicie czuły instrument GRAVITY, który należy do ESO, uzyskał kolejne dowody na istniejącą od dawna hipotezę, iż w centrum Drogi Mlecznej znajduje się supermasywna czarna dziura. Nowe obserwacje pokazują obłok gazu wirującego wokół czarnej dziury z prędkością około 30% prędkości światła, na kołowej orbicie tuż nad horyzontem zdarzeń – po raz pierwszy dokonano obserwacji materii blisko punktu bez powrotu oraz najbardziej szczegółowych jak dotąd obserwacji materii krążącej tak blisko czarnej dziury.

24 października 2018: FORS2, instrument zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT, obserwował aktywny obszar gwiazdotwórczy NGC 2467 – czasami nazywany Mgławicą Czaszki i Piszczeli. Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems Programme), który wykorzystuje rzadkie okazje, gdy warunki obserwacyjne nie są odpowiednie do zbierania danych naukowych. W takiej sytuacji, zamiast stać bezczynnie, teleskopy ESO są używane do wykonywanie wizualnie atrakcyjnych zdjęć nieba południowego.

17 października 2018: Międzynarodowy zespół astronomów, korzystający z instrumentu VIMOS na należącym do ESO teleskopie VLT, odkrył kolosalną strukturę we wczesnym Wszechświecie. Proto-supergromada galaktyk – nazwana Hyperion – została ujawniona dzięki nowym pomiarom i skomplikowanej analizie danych archiwalnych. Jest to największa i najmasywniejsza struktura odnaleziona do tej pory w tak dużej odległości i tak odległym czasie – zaledwie 2 miliardy lat po Wielkim Wybuchu.

1 października 2018: Głębokie obserwacje wykonane przy pomocy spektrografu MUSE na należącym do ESO teleskopie VLT pokazały wielkie kosmiczne rezerwuary wodoru atomowego otaczającego odległe galaktyki. Niebywała czułość MUSE pozwoliła na bezpośrednie obserwacje słabych obłoków wodoru świecących w emisji Lyman-alfa we wczesnym Wszechświecie – pokazując, że prawie całe niebo "płonie" w niewidoczny sposób.

26 września 2018: 26 września John Halligan T.D., irlandzki Minister Nauczania, Umiejętności, Innowacji, Badań i Rozwoju oraz Xavier Barcons, Dyrektor Generalny ESO, podpisali Porozumienie Akcesyjne, które doprowadzi do przystąpienia Irlandii do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) – najbardziej produktywnego obserwatorium astronomicznego na świecie. ESO czeka, aby powitać Irlandię i będzie współpracować z astronomami i przemysłem kraju dla postępów w najnowocześniejszej astronomii.

12 września 2018: FORS2, instrument zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT, obserwował galaktykę spiralną NGC 3981 w całej jej krasie. Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems), który korzysta z rzadkich okazji, gdy warunki obserwacyjne nie są odpowiednie do zbierania danych naukowych. Wtedy teleskopy zamiast stać bezczynnie, są używane dzięki programowi Kosmiczne Klejnoty ESO do wykonywania pięknych wizualnie zdjęć nieba południowego.

5 września 2018: Światowej klasy laboratoria badawcze oraz eksperci od zarządzania biznesem połączyli siły w ramach inicjatywy ATTRACT, aby utworzyć europejski ekosystem innowacji, który przyspieszy rozwój technologii zdolnych tworzyć zupełnie nowe rynki i przyspieszyć ich wzrost na rynku (ang. disruptive technologies). Inicjatywa, w której ESO jest partnerem, sfinansuje 170 przełomowych pomysłów w detekcji i obrazowaniu, które mają potencjał rynkowy. Celem jest stworzenie produktów, usług, firm i miejsc pracy opartych o nowe technologie w detekcji i obrazowaniu.

29 sierpnia 2018: Mgławica Carina, jedna z największych i najjaśniejszych mgławic nocnego nieba, została pięknie sfotografowana przez należący do ESO teleskop VISTA w Obserwatorium Paranal w Chile. Dzięki obserwacjom w świetle podczerwonym, VISTA spogląda przez gorący gaz i ciemny pył spowijające mgławicę i pokazuje nam miriady gwiazd, zarówno nowo narodzonych, jak i bliskich śmierci.

8 sierpnia 2018: Zdjęcie wykonane przy pomocy VLT Survey Telescope, najnowocześniejszego 2,6-metrowego teleskopu zaprojektowanego do przeglądów nieba w zakresie światła widzialnego, wypełnia mrowie galaktyk. Cechy całego tego mnóstwa galaktyk pozwalają astronomom na odkrycie najdrobniejszych detali galaktycznych struktur.

30 lipca 2018: Astronomowie użyli instrumentów ALMA i NOEMA do przeprowadzenia pierwszej definitywnej detekcji radioaktywnej cząsteczki w przestrzeni międzygwiazdowej. Radioaktywną częścią cząsteczki jest izotop aluminium. Obserwacje pokazały, że izotop został rozprzestrzeniony po zderzeniu dwóch gwiazd, którego pozostałością jest CK Vulpeculae. Są to pierwsze bezpośrednie obserwacje tego pierwiastka ze znanego źródła. Wcześniejsze identyfikacje tego izotopu pochodziły z detekcji promieniowania gamma, ale ich dokładne pochodzenie było nieznane.

26 lipca 2018: Obserwacje wykonane przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT po raz pierwszy pokazały przewidywane przez teorię względności Einsteina efekty w ruchu gwiazdy przechodzącej przez ekstremalne pole grawitacyjne blisko supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej. Ten długo oczekiwany wynik stanowi kulminację 26-letniej kampanii obserwacyjnej korzystającej z teleskopów ESO w Chile.

18 lipca 2018: Należący do ESO teleskop VLT uzyskał pierwsze światło z nowym modułem optyki adaptacyjnej nazwanym Laser Tomography — dając bardzo ostre zdjęcia planety Neptun, gromad gwiazd i innych obiektó w. Pionierski instrument MUSE w trybie wąskiego pola (Narrow-Field Mode), pracując z modułem optyki adaptacyjnej GALACSI, może od teraz korzystać z nowej techniki do korygowania turbulencji na różnych wysokościach w atmosferze. Dzięki temu można uzyskiwać z powierzchni Ziemi obrazy na falach widzialnych, które są ostrzejsze nawet od tych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (należącego do NASA/ESA). Połączenie niesamowitej ostrości obrazów i możliwości spektroskopowych MUSE pozwoli astronomom na badanie własności obiektów astronomicznych jeszcze bardziej szczegółowo niż to było możliwe do tej pory.

11 lipca 2018: Nowe obserwacje z należącego do ESO teleskopu VLT pokazują gromadę gwiazd RCW 38 w pełnej krasie. Zdjęcie zostało wykonane podczas testowania kamery HAWK-I z systemem optyki adaptacyjnej GRAAL. Widać na nim w niesamowitych detalach RCW 38 i otaczające ją obłoki jasno świecącego gazu, z ciemnymi wąsami pyłu przebiegającymi przez jasne jądro tego młodego zgromadzenia gwiazd.

4 lipca 2018: 2 lipca 2019 r. z Obserwatorium La Silla w Chile będzie widoczne jedno z najbardziej imponujących zjawisk przyrody – całkowite zaćmienie Słońca. Ponieważ taka sytuacja jest bardzo rzadka – następne zaćmienie widoczne z La Silla nastąpi za 212 lat – ESO zorganizuje obserwacje i imprezę popularnonaukową, aby osoby chętne mogły przeżyć ten niesamowity spektakl. Bilety na udział w tym wydarzeniu będą dostępne od piątku 13 lipca 2018 r. godz. 13:00 CEST.

2 lipca 2018: SPHERE, instrument do łowów na planety, pracujący na należącym do ESO teleskopie VLT, uzyskał pierwszy potwierdzony obraz planety będącej w trakcie formowania się w dysku pyłowym otaczającym młodą gwiazdę. Planeta toruje sobie drogę przez pierwotny dysk gazu i pyłu wokół gwiazdy PDF 70. Dane sugerują, że atmosfera planety jest zachmurzona.

27 czerwca 2018: `Oumuamua, pierwszy odkryty międzygwiazdowy obiekt w Układzie Słonecznym, oddala się od Słońca szybciej niż się spodziewano. To anomalne zachowanie zostało wykryte przez ogólnoświatowy projekt astronomiczny obejmujący m.in. należący do ESO teleskop VLT w Chile. Nowe wyniki sugerują, że `Oumuamua jest raczej międzygwiazdową kometą, a nie planetoidą. Wyniki ukażą się w czasopiśmie “Nature”.

21 czerwca 2018: Astronomowie użyli instrumentu MUSE na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Chile oraz należącego do NASA/ESA Kosmicznego Teleskopu Hubble’a do wykonania najbardziej precyzyjnego testu ogólnej teorii względności Einsteina poza Drogą Mleczną. Pobliska galaktyka ESO 325-G004 działa jako silna soczewka grawitacyjna, zaburzając światło od odległej galaktyki znajdującej się poza nią i wytwarza pierścień Einsteina wokół swojego centrum. Porównując masę ESO 325-G004 z objętością przestrzeni wokół niej, astronomowie sprawdzili, iż grawitacja w tych astronomicznych skalach długości zachowuje się zgodnie z przewidywaniami teorii względności. Wyklucza to niektóre alternatywne teorie grawitacji.

13 czerwca 2018: Dwa niezależnie zespoły astronomów wykorzystały ALMA do otrzymania przekonującego dowodu, że trzy młode planety znajdują się na orbicie wokół niemowlęcej gwiazdy HD 163296. Dzięki nowatorskiej technice poszukiwania planet astronomowie zidentyfikowali trzy zaburzenia w wypełnionym gazem dysku wokół młodej gwiazdy: najsilniejszy jak dotąd dowód na to, że krążą tam nowo utworzone planety. Są to pierwsze planety odkryte przez ALMA.

4 czerwca 2018: Astronomowie korzystający z ALMA i VLT odkryli, że zarówno galaktyki gwiazdotwórcze we wczesnym Wszechświecie, jak i obszary gwiazdotwórcze w pobliskich galaktykach zawierają znacznie większą proporcję masywnych gwiazd niż w przypadku bardziej spokojnych galaktyk. Wyniki te są wyzwaniem dla obecnych teorii na temat ewolucji galaktyk i zmieniają nasze zrozumienie kosmicznej historii powstawania gwiazd oraz tworzenia pierwiastków.

30 maja 2018: Mgławica Tarantula, jasno świecąca około 160 tysięcy lat świetlnych od nas, jest najbardziej spektakularnym obiektem w Wielkim Obłoku Magellana, galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. VLT Survey Telescope w Obserwatorium Paranal w Chile uzyskał niesamowicie szczegółowy obraz tego obszaru i jego bogatego otoczenia. Zdjęcie ukazuje kosmiczny krajobraz gromad gwiazd, świecących obłoków gazu i rozproszonych pozostałości po wybuchach supernowych. Jest to najostrzejsza fotografia tego obszaru spośród kiedykolwiek wykonanych.

16 maja 2018: Astronomowie użyli obserwacji z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) oraz należącego do ESO teleskopu VLT do ustalenia, że procesy gwiazdotwórcze w bardzo odległej galaktyce MACS1149-JD1 rozpoczęły się na niespodziewanie wczesnym etapie, zaledwie 250 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Odkrycie dotyczy również najodleglejszego tlenu kiedykolwiek wykrytego we Wszechświecie i najdalszej galaktyki zaobserwowanej przez ALMA oraz VLT. Wyniki ukażą się 17 maja 2018 r. w czasopiśmie “Nature”.

9 maja 2018: Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał teleskopy ESO do zbadania reliktu z pierwotnego Układu Słonecznego. Naukowcy odkryli, iż nietypowy obiekt pasa Kuipera – 2004 EW95 - jest bogatą w węgiel planetoidą, pierwszą tego rodzaju potwierdzoną w zimnych zewnętrznych krańcach Układu Słonecznego. Te ciekawy obiekt przypuszczalnie uformował się w pasie planetoid pomiędzy Marsem, a Jowiszem i został wyrzucony na miliardy kilometrów od swojego miejsca pochodzenia do pasa Kuipera.

27 kwietnia 2018: 26 kwietnia 2018 r. nastąpiła oficjalna inauguracja ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre (Planetarium i Centrum Nauki ESO Supernova). Drzwi dla publiczności zostaną natomiast otwarte jutro, 28 kwietnia 2018 r. Centrum, które jest położone obok centrali ESO w Garching (Niemcy), zapewnia odwiedzającym wciągające doświadczenie astronomii, a także związanych z ESO wyników naukowych, projektów i technologicznych przełomów. Do końca 2018 roku wszystkie aktywności w ESO Supernova będą bezpłatne, przy czym miejsca na pokazach i inne wydarzeniach można rezerwować poprzez internet.

25 kwietnia 2018: Teleskopy ALMA i APEX spojrzały głęboko w kosmos – do czasów gdy Wszechświat miał jedna dziesiątą obecnego wieku – i ujrzały początki gigantycznych kosmicznych karamboli: zbliżające się kolizje młodych galaktyk gwiazdotwórczych. Astronomowie sądzili, że takie zdarzenia zachodziły około trzy miliardy lat po Wielkim Wybuchu, więc byli zaskoczeni, gdy obserwacje pokazały, że działo się to gdy Wszechświat miał zaledwie połowę tego wieku! Uważa się, że te starodawne systemy galaktyk są w trakcie budowania najbardziej masywnych struktur znanych we Wszechświecie: gromad galaktyk.

11 kwietnia 2018: Nowe zdjęcia z instrumentu SPHERE na należącym do ESO teleskopie VLT ukazują pyłowe dyski otaczające pobliskie młode gwiazdy bardziej szczegółowo niż do tej pory. Widać dziwną różnorodność kształtów, rozmiarów i struktur, w tym prawdopodobne efekty od planet będących jeszcze ciągle w trakcie procesów formowania się.

5 kwietnia 2018: Nowe zdjęcia z należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w Chile oraz z innych teleskopów ukazały bogaty krajobraz gwiazd i świecących obłoków gazu w jednej z najbliższych nam galaktyk – Małym Obłoku Magellana. Fotografie umożliwiły astronomom zidentyfikowanie nieuchwytnej martwej gwiazdy w pasmach gazu pozostawionych przez wybuch supernowej sprzed 2000 lat. Użyto instrumentu MUSE do ustalenia gdzie skrywa się ten obiekt, a istniejące dane z Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra potwierdziły identyfikację jako odosobnioną gwiazdę neutronową.

7 marca 2018: Nowe dane z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) I innych teleskopów zostały wykorzystane do utworzenia oszałamiającego zdjęcia pokazującego włóknistą sieć pasm w Wielkiej Mgławicy w Orionie. Na tym dramatycznym zdjęciu struktury te wydają się rozpalone do czerwoności, ale w rzeczywistości są tak zimne, że astronomowie muszą używać teleskopów takich jak ALMA, aby móc je obserwować.

5 marca 2018: Nowy instrument MATISSE na należącym do ESO interferometrze VLTI z sukcesem wykonał swoje pierwsze obserwacje w Obserwatorium Paranal w Chile. MATISSE jest najpotężniejszym instrumentem interferometrycznym na świecie w zakresie średniej podczerwieni. Będzie wykorzystywał obrazy w wysokiej rozdzielczości i spektroskopię do badania obszarów wokół młodych gwiazd, w których formują się planety, a także otoczenia supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk. Pierwsze obserwacje MATISSE wykorzystały Teleskopy Pomocnicze VLTI do przeegzaminowania najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba, takich jak Syriusz, Rigel, Betelgeza i pokazały, że instrument pracuje poprawnie.

16 lutego 2018: Suzanna Randall, pracująca jako astronom w ESO, jest o krok bliżej do spełnienia swojego marzenia zostania pierwszą Niemką w kosmosie. Została wybrana jako nowa kandydatka w inicjatywie Astronautin, której celem jest trening pierwszej niemieckiej astronautki i wysłanie jej w ramach misji badawczej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Informację ogłoszono dzisiaj podczas konferencji prasowej w Centrali ESO w Garching koło Monachium.

13 lutego 2018: Instrument ESPRESSO na należącym do ESO teleskopie VLT w Chile po raz pierwszy połączył światło z wszystkich czterech 8,2-metrowych Teleskopów Głównych. W ten sposób uczyniono VLT największym istniejącym teleskopem optycznym pod względem powierzchni zbierającej światło.

5 lutego 2018: Nowe badania pokazują, że wszystkie siedem planet krążących wokół ultrachłodnego karła TRAPPIST-1 jest zbudowanych głównie ze skał, a część z nich może posiadać więcej wody niż Ziemia. Gęstości planet, które są teraz znane bardziej dokładnie niż do tej pory, sugerują, iż niektóre z nich mogą mieć do 5 procent masy w formie wody — około 250 razy więcej niż mają ziemskie oceany. Gorętsze planety bliżej swojej gwiazdy macierzystej przypuszczalnie mają gęste atmosfery z para wodną, a te bardziej odległe mogą mieć lodowe powierzchnie. Pod względem rozmiaru, gęstości i ilości promieniowania, które otrzymuje od gwiazdy, czwarta planeta jest najbardziej podobna do Ziemi. Wydaje się, że jest to najbardziej skalista planeta spośród wszystkich siedmiu i potencjalnie może posiadać ciekłą wodę.

31 stycznia 2018: Na tym spektakularnym obrazie szerokiego pola wije się ciemny obłok kosmicznego pyłu, rozświetlony przez błyszczące światło nowych gwiazd. Gęsty obłok jest obszarem gwiazdotwórczym o nazwie Lupus 3, w którym oślepiającą gorące gwiazdy rodzą się z zapadających się mas gazu i pyłu. Zdjęcie opracowano z fotografii wykonanych teleskopem VLT Survey Telescope (VST) i 2,2-metrowym teleskopem MPG/ESO. Jest najbardziej szczegółowym obrazem tego obszaru na niebie.

24 stycznia 2018: Nowe narodowe urządzenie w należącym do ESO Obserwatorium La Silla wykonało pierwsze obserwacje. Teleskopy ExTrA będą poszukiwać i badać planety o rozmiarach Ziemi krążące wokół pobliskich czerwonych karłów. Nowatorski projekt ExTrA pozwala na znaczną poprawę czułości w porównaniu do wcześniejszych poszukiwań. Astronomowie uzyskali nowe potężne narzędzie pomagający w poszukiwaniach światów nadających się potencjalnie do zamieszkania.

17 stycznia 2018: Astronomowie używający należącego do ESO instrumentu MUSE na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Chile odkryli gwiazdę w gromadzie NGC 3201, która zachowuje się bardzo dziwnie. Wydaje się krążyć po orbicie wokół niewidzialnej czarnej dziury o masie około czterech mas Słońca — to pierwsza taka nieaktywna czarna dziura o masie gwiazdowej odkryta w gromadzie kulistej i pierwsza znaleziona przez bezpośrednie wykrycie jej oddziaływania grawitacyjnego. To ważne odkrycie wpłynie na nasze zrozumienie powstawania gromad gwiazd, czarnych dziur i pochodzenie zdarzeń fal grawitacyjnych.

9 stycznia 2018: Sześć pierwszych heksagonalnych segmentów do głównego zwierciadła Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT) zostało odlanych przez niemiecką firmę SCHOTT w fabryce w Mainz. Będą stanowić część 39-metrowego zwierciadła głównego ELT składającego się z 798 elementów. ELT będzie największym teleskopem optycznym na świecie. Pierwsze światło uzyska w 2024 roku.

20 grudnia 2017: Astronomowie wykorzystali należący do ESO teleskop VLT do pierwszych bezpośrednich obserwacji granulacji na powierzchni gwiazdy poza Układem Słonecznym – starzejącego się czerwonego olbrzyma π1 Gruis. Nowe zdjęcie z instrumentu PIONIER ukazuje komórki konwekcyjne tworzące powierzchnię tej gigantycznej gwiazdy o średnicy 350 razy większej niż rozmiary Słońca. Każda komórka pokrywa ponad jedną czwartą średnicy gwiazdy i mierzy około 120 milionów kilometrów. Nowe wyniki zostaną opublikowane w tym tygodniu w czasopiśmie „Nature”.

13 grudnia 2017: Kamera OmegaCAM na VLT Survey Telescope zarejestrowała lśniący obraz gwiezdnego żłobka o nazwie Sharpless 29. Na gigantycznej fotografii można dostrzec wiele astronomicznych zjawiska, w tym kosmiczny pył i obłoki gazu, które odbijają, absorbują i reemitują światło młodych, gorących gwiazd w mgławicy.

6 grudnia 2017: Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations (ESPRESSO) z sukcesem przeprowadził swoje pierwsze obserwacje. Jest zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT w Chile. Będzie szukał egzoplanet z niespotykaną dokładnością, poszukując maleńkich zmian w świetle ich gwiazd macierzystych. Po raz pierwszy instrument będzie w stanie połączyć światło od wszystkich czterech teleskopów VLT i uzyskać moc zbierającą odpowiadającą 16-metrowemu teleskopowi.

29 listopada 2017: Astronomowie korzystający z instrumentu MUSE na należącym do ESO teleskopie VLT w Chile przeprowadzili najgłębszy w historii przegląd spektroskopowy. Skupili się na Ultragłębokim polu Hubble’a, mierząc odległości i własności 1600 bardzo słabych galaktyk, w tym 72 nigdy wcześniej nie wykrytych, nawet przez sam Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Ten przełomowy zestaw danych dał już efekt w postaci 10 publikacji naukowych opublikowanych w specjalnym wydaniu czasopisma „Astronomy & Astrophysics”. Uzyskane bogactwo informacji daje astronomom wgląd w powstawanie gwiazd we wczesnym Wszechświecie i pozwala na badanie ruchów i innych własności wczesnych galaktyk – a wszystko to możliwe dzięki unikatowym możliwościom spektroskopowym MUSE.

20 listopada 2017: Po raz pierwszy w historii astronomowie zbadali planetoidę, która dotarła do Układu Słonecznego z przestrzeni międzygwiazdowej. Obserwacje wykonane teleskopem VLT w Chile, który należy do ESO, a także obserwacje w innych obserwatoriach na całym świecie, pokazują, że ten unikatowy obiekt przez miliony lat podróżował przez kosmos zanim miał szansę natrafić na nasz system gwiazdowy. Jest ciemny, czerwonawy, mocno wydłużony, skalisty lub o dużej zawartości metali. Najnowsze wyniki badań ukażą się 20 listopada 2017 r. w czasopiśmie „Nature”.

15 listopada 2017: Planeta o rozmiarach Ziemi i umiarkowanej temperaturze została odkryta w odległości 11 lat świetlnych od Układu Słonecznego. Odkrycia dokonał zespół naukowców korzystający z unikatowego instrumentu HARPS do poszukiwania planet. Nowy świat ma oznaczenie Ross 128 b i jest drugą pod względem odległości planetą o przyjaznej temperaturze odkrytą po Proximie b. Jest także najbliższa planeta odkryta wokół nieaktywnego czerwonego karła, co zwiększa prawdopodobieństwo, że planeta potencjalnie nadaje się do życia. Ross 128 b będzie jednym z głównych celów dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT), który będzie w stanie poszukiwać biomarkerów w atmosferach planet.

3 listopada 2017: Obserwatorium ALMA w Chile wykryło pył wokół Proximy Centauri, najbliższej gwiazdy względem Układu Słonecznego. Nowe obserwacje ujawniły świecenie od zimnego pyłu w obszarze pomiędzy odległościami od Proximy Centauri do jednej do czterech odległości Ziemi od Słońca. Dane wskazują także na występowanie jeszcze chłodniejszego zewnętrznego pasa złożonego z pyłu i mogą sugerować istnienie rozwiniętego systemu planetarnego. Struktury te są podobne do znacznie większych pasów w Układzie Słonecznym. Naukowcy sądzą, że są zbudowane z cząstek skalistych i lodowych, którym nie udało się uformować planet.

25 października 2017: Na tym gigantycznym zdjęciu gromady Galaktyk w Piecu o uwagę rywalizują niezliczone galaktyki, niektóre dostrzegalne jedynie jako drobne punkty świetlne, a inne dominujące na pierwszym planie. Jedną z nich jest galaktyka soczewkowata NGC 1316. Turbulentna przeszłość tego najbardziej zbadanego obiektu pozostawiła w nim delikatną strukturę pętli, łuków i pierścieni, które udało się astronomom sfotografować najlepiej z dotychczasowych badań. Wykorzystano do tego VLT Survey Telescope (VST). To zadziwiająco głębokie zdjęcie pokazuje także miriady słabych obiektów i słabe światło wewnątrz gromady.

16 października 2017: Wiele teleskopów ESO w Chile wykryło pierwszego optycznego odpowiednika dla źródła fal grawitacyjnych. Te historyczne obserwacje sugerują, że unikalny obiekt jest wynikiem zlania się (ang. merger) dwóch gwiazd neutronowych. Kataklizmiczne następstwa tego typu zdarzenia - od dawna przewidywane zjawiska zwane kilonowymi – rozprzestrzeniają we Wszechświecie ciężkie pierwiastki, takie jak złoto i platyna. Niniejsze odkrycie, opisane w kilku publikacjach w czasopiśmie „Nature” i innych magazynach, dostarcza także najsilniejszego jak dotąd dowodu na to, że krótkotrwałe błyski gamma są powodowane przez zderzenia gwiazd neutronowych.

2 października 2017: Obserwacje wykonane przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) i prowadzonej przez ESA misji Rosetta, ujawniły występowanie organicznego halonowego gazu freonu-40 wokół gwiazdy i wokół komety. Halony powstają na Ziemi w procesach organicznych. Jest to pierwsze ich wykrycie w przestrzeni międzygwiazdowej. Odkrycie sugeruje, że halony organiczne mogą nie być dobrymi wskaźnikami życia, jak do tej pory miano nadzieję, ale za to mogą być istotnym składnikiem materii, z której formują się planety. Wyniki badań, które ukażą się w czasopiśmie „Nature Astronomy”, uwypuklają wyzwania jakie są w poszukiwaniach molekuł, które mogą być wskaźnikami życia poza Ziemią.

27 września 2017: Spektakularna mgławica planetarna NGC 7009, znana jako Mgławica Saturn, wyłania się z ciemności niczym seria baniek mydlanych o dziwnych kształtach rozświetlonych odcieniami różu i błękitu. Kolorowe zdjęcie zostało uzyskane potężnym instrumentem MUSE na teleskopie VLT, który należy do ESO. Wykonano je w ramach badań mających na celu opracowanie po raz pierwszy mapy pyłu wewnątrz mgławicy planetarnej. Mapa, która pokazuje bogactwo zawiłych struktur w pyle, w tym takich jako otoczki, halo, czy dziwne struktury o kształtach fal, pomoże astronomom w zrozumieniu, w jaki sposób mgławice planetarne uzyskują swoje dziwne kształty i symetrie.

20 września 2017: Astronomowie wykorzystali sieć ALMA do uzyskania niesamowicie pięknego obrazu delikatnej bańki materii rozwianej wokół egzotycznej czerwonej gwiazdy U Antliae. Obserwacje te pomogą astronomom w lepszym zrozumieniu, w jaki sposób gwiazdy ewoluują podczas późniejszych stadiów swoich cyklów życia.

13 września 2017: Astronomowie korzystający z należącego do ESO teleskopu VLT wykryli tlenek tytanu w atmosferze planety pozasłonecznej (egzoplanety). Dokonano tego po raz pierwszy. Odkrycie wokół planety WASP-19b, należącej do kategorii gorących jowiszów, umożliwiła moc instrumentu FORS2. Dało nam unikatowe informacje o składzie chemicznym oraz strukturze temperatury i ciśnienia w atmosferze tego nietypowego, bardzo gorącego świata. Wyniki ukażą się dzisiaj w czasopiśmie „Nature”.

1 września 2017: 1 września 2017 r. Xavier Barcons ostał ósmym Dyrektorem Generalnym ESO, przejmując stanowisko po swoim poprzedniku, którym był Tim de Zeeuw, sprawujący tę funkcję od 2007 r. Barcons zaczyna swoją pracę w ciekawych dla ESO czasach. Budowa Ekstremalnie Wielkiego Teleksopu (ELT) szybko postępuje, a pierwsze światło teleskop ma uzyskać w 2024 r.

30 sierpnia 2017: ALMA została wykorzystana do wykrycia turbulentnych rezerwuarów zimnego gazu otaczających odległą galaktykę gwiazdotwórczą. Dzięki wykryciu po raz pierwszy CH+, badania otwierają nowe okno na eksplorację krytycznej epoki powstawania gwiazd we Wszechświecie. Występowanie tej molekuły daje nowe informacje na temat sposobu, w jaki galaktyki przedłużały swój okres gwałtownego formowania się gwiazd. Wyniki badań ukażą się w czasopiśmie „Nature”.

23 sierpnia 2017: Dzięki należącemu do ESO interferometrowi VLTI, astronomowie uzyskali najbardziej szczegółowy w historii obraz gwiazdy – czerwonego nadolbrzyma o nazwie Antares. Wykonano także pierwszą mapę prędkości materii w atmosferze gwiazdy innej niż Słońce. Mapa pokazała niespodziewane turbulencje w niezmiernie rozległej atmosferze gwiazdy Antares. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature”.

16 sierpnia 2017: Obserwacje „galaktyk meduzowatych” przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT ujawniły nie znany wcześniej sposób na czerpanie paliwa przez czarne dziury. Wydaje się, że mechanizm ten produkuje gazowe „macki”, a nowo narodzone gwiazdy, od których pochodzi przezwisko dla tego rodzaju galaktyk, umożliwiają dotarcie gazu w centralne rejony galaktyk, żywiąc czarną dziurę, która znajduje się w każdej z galaktyk i powoduje ich jasne świecenie. Wyniki badań ukazały się dzisiaj w czasopiśmie „Nature”.

2 sierpnia 2017: Teleskop Główny nr 4 (Yepun), wchodzący w skład teleskopu VLT, został przekształcony w pełni adaptacyjny teleskop. Po ponad dekadzie planowania, budowy i testowania, nowe urządzenie optyki adaptacyjnej (adaptatywnej) o nazwie Adaptive Optics Facility (AOF), uzyskało pierwsze światło z instrumentem MUSE. Otrzymano niesamowicie ostre obrazy mgławic planetarnych i galaktyk. Połączenie AOF i MUSE tworzy jeden z najbardziej zaawansowanych i najpotężniejszych systemów technologicznych kiedykolwiek zbudowanych dla astronomii naziemnej.

27 lipca 2017: Dzięki nowym obserwacjom przy pomocy należącego do ESO teleskopu VST, astronomowie odkryli trzy różne populacje niemowlęcych gwiazd w gromadzie w Mgławicy Oriona. To niespodziewane odkrycie dodaje nowy, bardzo ważny aspekt, do zrozumienia w jaki sposób formują się takie gromady. Odkrycie sugeruje, ze powstawanie gwiazd może zachodzić falami, z których każda zachodzi w znacznie szybszej skali czasowej niż do tej pory przypuszczano.

19 lipca 2017: Stacja MASCARA (Multi-site All-Sky CAmeRA) w Obseratorium La Silla w Chile uzyskała pierwsze światło. To nowe urządzenie będzie poszukiwać tranzytujących egzoplanet, w trakcie ich przechodzenia na tle gwiazd macierzystych. Ma utworzyć katalog celów dla przyszłych, dokładniejszych obserwacji planet pozasłonecznych.

11 lipca 2017: Podczas uroczystości w Canberze podpisano porozumienie rozpoczynające dziesięcioletnie partnerstwo strategiczne pomiędzy ESO, a Australią. Partnerstwo wzmocni projekty ESO, zarówno naukowo, jak i technicznie, a astronomom australijskim i przemysłowi tego kraju da dostęp do Obserwatorium La Silla Paranal. Może być też pierwszym krokiem w kierunku stania się przez Australię krajem członkowskim ESO.

5 lipca 2017: Należący do ESO teleskop VLT wykonał zdjęcie wspaniałej galaktyki spiralnej z poprzeczką Messier 77. Fotografia pokazuje piękno obiektu, prezentując jego lśniące ramiona krzyżujące się z pasmami pyłu, ale nie zdradza burzliwej natury tej galaktyki.

14 czerwca 2017: Dwie słynne mieszkanki nieba pozują razem z mniej znanym sąsiadem na nowym, gigantycznym, trzygigapikselowym zdjęciu z VLT Survey Telescope (VST), należącego do ESO. Po prawej znajduje się słaby, świecący obłok gazu o nazwie Sharpless 2-54, znana Mgławica Orzeł w centrum, a Mgławica Omega po lewej. To kosmiczne trio stanowi zaledwie fragment wielkiego kompleksu gazu i pyłu, w którym nowe gwiazdy rodzą się do życia i rozświetlają swoje otoczenie.

8 czerwca 2017: ALMA obserwowała gwiazdy takie jak Słońce, w bardzo wczesnym stadium ich formowania się i odnalazła ślady izocyjanianu metylu – chemicznego składnika życia. Jest to pierwsza w historii detekcja tej molekuły prebiotycznej w pobliżu protogwiazd typu słonecznego, takich z których wyewoluował nasz Układ Słoneczny. Odkrycie może pomóc astronomom w zrozumieniu w jaki sposób powstało życie na Ziemi.

30 maja 2017: Dzisiaj podpisano kontrakty na wyprodukowanie 39-metrowego zwierciadła głównego Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT). Nastąpiło to podczas uroczystej ceremonii w siedzibie ESO koło Monachium. Niemiecka firma SCHOTT wyprodukuje odlewy segmentów zwierciadła, a francuska firma Safran Reosc je wyszlifuje, zamontuje i przetestuje. Umowa na szlifowanie odlewów zwierciadła jest drugim pod względem wielkości kontraktem na budowę ELT i trzecim pod tym względem kiedykolwiek przyznanym przez ESO.

26 maja 2017: Dzisiaj odbyła się uroczystość z okazji wmurowania kamienia węgielnego dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT). Wzięła w niej udział Prezydent Chile, Michelle Bachelet Jeria. Uroczystość odbyła się w Obserwatorium Paranal, należącym do ESO, w północnym Chile, blisko miejsca, w którym stanie przyszły gigantyczny teleskop. Ten ważny etap oznacza rozpoczęcie budowy kopuły i głównej struktury największego teleskopu optycznego świata i rozpoczęcia nowej ery w astronomii. Uroczystość dotyczyła także podłączenia obserwatorium do chilijskiej narodowej sieci elektroenergetycznej.

22 maja 2017: Odlewanie wtórnego lustra dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT) zostało ukończone w firmie SCHOTT w Mainz w Niemczech. Po ostatecznym ukończeniu zwierciadło będzie mieć 4,2 metra i będzie ważyć 3,5 tony. Będzie największym lustrem wtórnym spośród zamontowanych na teleskopach, a także największym zwierciadłem wypukłym kiedykolwiek wyprodukowanym.

3 maja 2017: Mały Obłok Magellana to galaktyka widoczna na niebie południowym nawet gołym okiem. Ale teleskopy pracujące w zakresie widzialnym nie są w stanie uzyskać odpowiednio dobrego widoku wnętrza galaktyki z powodu przesłaniania przez obłoki międzygwiazdowego pyłu. Zdolność teleskopu VISTA do obserwacji w zakresie podczerwonym pozwoliły astronomom na dostrzeżenie miriadów gwiazd w tej pobliskiej galaktyce znacznie lepiej niż to było możliwe wcześniej. Efektem jest rekordowe zdjęcie – największa podczerwona fotografia Małego Obłoku Magellana – w całości wypełnione milionami gwiazd.

25 kwietnia 2017: Nowy budynek ALMA Residencia w ALMA Operations Support Facility został właśnie odebrany przez Joint ALMA Observatory. W uroczystości uczestniczyła Rada ALMA oraz dyrektorzy trzech instytucji zarządzających obserwatorium — ESO, NAOJ i NRAO. Obecni byli także architekci, który zaprojektowali budynek. ALMA Residencia jest ostatnią dużą konstrukcją budowlaną przekazaną przez ESO do projektu ALMA.

19 kwietnia 2017: Planeta pozasłoneczna krążąca wokół czerwonego karła odległego o 40 lat świetlnych od Ziemi może być nową kandydatką do miana „najlepszego miejsca do poszukiwania życia poza Układem Słonecznym”. Przy pomocy należącego do ESO instrumentu HARPS w Obserwatorium La Silla, a także innych teleskopów na całym świecie, międzynarodowy zespół astronomów odkrył „superziemię” na orbicie przebiegające jw ekosferze wokół słabej gwiazdy LHS 1140. Ten świat jest nieco większy i znacznie masywniejszy od Ziemi oraz prawdopodobnie zachował większość swojej atmosfery. To, razem z faktem przechodzenia na tle swojej gwiazdy macierzystej, czyni go jednym z najciekawszych celów dla przyszłych badań atmosfer egzoplanet. Wyniki ukażą się 20 kwietnia 2017 r. w najnowszym numerze czasopisma „Nature”.

7 kwietnia 2017: Gwiezdne wybuchy są najczęściej związane z supernowymi – spektakularnymi śmierciami gwiazd. Ale nowe obserwacje ALMA dostarczyły wglądu w eksplozje na drugim końcu gwiezdnego cyklu życia, przy narodzinach gwiazd. Astronomowie uzyskali te dramatyczne obrazy gdy badali podobne do fajerwerków pozostałości z narodzin grupy masywnych gwiazd. Pokazuje to, że powstawanie gwiazd także może być gwałtownym i wybuchowym procesem.

27 marca 2017: Obserwacje przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT ukazały gwiazdy formujące się wewnątrz potężnych wypływów materii wyrzucanych z supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk. Są to pierwsze potwierdzone obserwacje gwiazd powstających w tego typu ekstremalnym otoczeniu. Odkrycie ma liczne konsekwencje dla zrozumienia własności i ewolucji galaktyk. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature”.

15 marca 2017: Nowe obserwacje wskazują, że masywne, gwiazdotwórcze galaktyki ze szczytowej epoki powstawania galaktyk, 10 miliardów lat temu, były zdominowane przez materię barionową (czyli „zwykłą”). Kontrastuje to z dzisiejszymi galaktykami, w których efekty od tajemniczej ciemnej materii wydają się znacznie większe. Ten zaskakujący rezultat został uzyskany przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT. Sugeruje, że ciemna materia była mniej wpływowa we wczesnym Wszechświecie niż obecnie. Badania naukowe zaprezentowano w czterech publikacjach, z których jedną zamieszczono dzisiaj w czasopiśmie „Nature”.

8 marca 2017: Astronomowie użyli ALMA do wykrycia olbrzymiej masy świecącego gwiezdnego pyłu w galaktyce z okresu gdy Wszechświat miał zaledwie cztery procent swojego obecnego wieku. Galaktyka ta jest obserwowana krótko po jej uformowaniu się i jest najdalszą galaktyką, w której wykryto pył. Są to także obserwacje najbardziej odległego tlenu we Wszechświecie. Wyniki dostarczają nowego spojrzenia na narodziny i wybuchową śmierć pierwszych gwiazd.

1 marca 2017: Ten kolory pas gwiazd, gazu i pyłu to galaktyka spiralna o nazwie NGC 1055. Została sfotografowana przez należący do ESO teleskop VLT. Uważa się, iż ta duża galaktyka ma do 15% większą średnicę niż Droga Mleczna. NGC 1055 wydaje się nie mieć ramion spiralnych charakterystycznych dla tego typu galaktyk, ponieważ patrzymy na jej krawędź. Wykazuje dodatkowo dziwne zawirowania w swojej strukturze, które prawdopodobnie zostały spowodowane interakcjami z dużą sąsiadującą galaktyką.

22 lutego 2017: Astronomowie znaleźli system z siedmioma planetami wielkości Ziemi, położony zaledwie 40 lat świetlnych od nas. Do okrycia użyto teleskopów naziemnych i kosmicznych, w tym - należącego do ESO - Bardzo Dużego Teleskopu (VLT). Wszystkie planety wykryto, gdy przechodziły przed swoją gwiazdą, ultrachłodnym karłem znanym jako TRAPPIST-1. Według publikacji, która ukaże się dzisiaj w czasopiśmie „Nature”, trzy planety są położone w ekosferze i mogą posiadać oceany wody na swoich powierzchniach, co zwiększa szanse na to, iż ten system planetarny może być siedliskiem dla życia. Układ ma także największą liczbę planet wielkości Ziemi, spośród znalezionych do tej pory, a także największą liczbę światów mogących posiadać ciekłą wodę na powierzchni.

1 lutego 2017: Od dawna astronomowie badają świecące kosmiczne obłoki gazu i pyłu skatalogowane jako NGC 6334 i NGC 6357. nowe, gigantyczne zdjęcie z należącego do ESO teleskopu VST jest tylko najnowszym. Zdjęcie ma około dwa miliardy pikseli i jest jedną z największych fotografii kiedykolwiek opublikowanych przez ESO. Sugestywne kształty obłoków są powodem łatwych do zapamiętania nazw: Mgławica Kocia Łapa oraz Mgławica Homar.

18 stycznia 2017: Podczas dzisiejszej ceremonii w siedzibie ESO podpisano cztery kontrakty na duże komponenty dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT - Extremely Large Telescope), który aktualnie buduje ESO. Są to umowy na: odlew olbrzymich luster wtórnego i trzeciorzędowego (kontrakt przyznany firmie SCHOTT); dostarczenie elementów wspierających do tych tych luster (kontrakt otrzymała SENER Group); dostarczenie czujników brzegowych stanowiących istotną część systemu kontroli gigantycznego, segmentowego zwierciadła głównego (kontrakt otrzymało konsorcjum FAMES). Zwierciadło wtórne będzie największym w historii zastosowanym na teleskopie i największym kiedykolwiek wyprodukowanym lustrem wypukłym.

17 stycznia 2017: Nowe obrazy uzyskane przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) w Chile ukazały niewidoczne w inny sposób szczegóły na Słońcu, w tym nowy widok ciemnego, wykrzywionego centrum plamy słonecznej o średnicy prawie dwukrotnie większej niż Ziemia. Są to pierwsze obrazy Słońca wykonane urządzeniem, którego partnerem jest ESO. Wyniki są ważnym poszerzeniem zakresu obserwacji, które mogą być prowadzone w celu zbadania fizyki naszej najbliższej gwiazdy. Anteny ALMA zostały starannie zaprojektowane, dzięki czemu mogą uzyskiwać obrazy Słońca bez ryzyka uszkodzenia od intensywnego ciepła skupionego światła słonecznego.

9 stycznia 2017: ESO podpisało umowę z Breakthrough Initiatives dotyczącą zaadaptowania instrumentarium teleskopu VLT w Chile do prowadzenia poszukiwać planet w pobliskim systemie gwiazdowym Alfa Centauri. Tego typu planety mogą być celami dla potencjalnego wystrzelenia miniaturowych sond kosmicznych przez Breakthrough Starshot.

4 stycznia 2017: Nowe, spektakularne zdjęcie jest jedną z największych składanek fotografii obłoku molekularnego Orion A, najbliższej znanej, masywnej fabryki gwiazd, położonej około 1450 lat świetlnych od Ziemi. Zostało wykonane przy pomocy teleskopu VISTA do przeglądów w podczerwieni w Obserwatorium Paranal w północnym Chile. Zdjęcie ukazuje wiele młodych gwiazd i innych obiektów zwykle schowanych głęboko we wnętrzach pyłowych obłoków.

21 grudnia 2016: Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) w Chile rozpoczęła obserwacje w nowym zakresie widma elektromagnetycznego. Stało się to możliwe dzięki zainstalowaniu nowych odbiorników na antenach teleskopu. Odbiorniki mogą wykrywać fale radiowe o długościach fali od 1,4 do 1,8 milimetra – zakres ten nie był wcześniej wykorzystywany przez ALMA. Modernizacja pozwoli astronomom na wykrywanie słabych sygnałów od wody w pobliskim Wszechświecie.

12 grudnia 2016: Nadzwyczajnie jasny punkt światła widziany w odległej galaktyce, nazwany ASASSN-15lh, był uważany za najjaśniejszą w historii supernową. Ale nowe obserwacje z kilku obserwatoriów, w tym z ESO, poddały w wątpliwość tę klasyfikację. Zamiast tego, grupa astronomów proponuje, że źródło było jeszcze bardziej ekstremalnym i rzadszym zdarzeniem – gwałtownie rotująca czarna dziura rozerwała przechodzącą zbyt blisko gwiazdę.

9 grudnia 2016: Rada ESO wybrała Xaviera Barconsa, lat 57, jako następnego Dyrektora Generalnego ESO. Obowiązki przejmie 1 września 2017 r., gdy kadencję ukończy Tim de Zeeuw, obecny Dyrektor Genearlny ESO.

7 grudnia 2016: Analizy nowego, olbrzymiego przeglądu galaktyk, wykonanego przy pomocy teleskopu VST w Chile, sugerują, że ciemna materia może być mniej gęsta i bardziej równomiernie rozmieszczona w przestrzeni kosmicznej, niż do tej pory przypuszczano. Międzynarodowy zespół użył danych z przeglądu Kilo Degree Survey (KiDS) do zbadania, w jaki sposób światło od około 15 milionów odległych galaktyk jest zaburzane przez grawitacyjny wpływ materii w wielkich skalach we Wszechświecie. Wyniki są niezgodne z wcześniejszymi rezultatami z satelity Planck.

30 listopada 2016: Przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT astronomowie zbadali światło emitowane przez niesamowicie gęstą i namagnesowaną gwiazdę neutronową i być może znaleźli pierwsze obserwacyjne wskazówki na temat dziwnego efektu kwantowego, przewidzianego po raz pierwszy w latach 30. ubiegłego wieku. Polaryzacja obserwowanego światła sugeruje, że pusta przestrzeń wokół gwiazdy neutronowej podlega efektowi kwantowemu znanemu jako dwójłomność próżni.

9 listopada 2016: Nowe, ostre obserwacje pokazały ciekawe struktury w dyskach, w których formują się planety wokół młodych gwiazd. Instrument SPHERE, zamontowany na należącym do ESO teleskopie VLT, uczynił możliwymi obserwacje złożonej dynamiki młodych układów słonecznych – w tym jednego z nich rozwijającego się „na żywo”. Trzy zespoły astronomów opublikowały niedawno wyniki pokazujące imponującą zdolność SPHERE do sprawdzania sposobu, w jaki planety „rzeźbią” dyski, z których powstają – uwidaczniając złożoność środowiska, w których formowane są nowe światy.

2 listopada 2016: Uzyskano nowe, spektakularne obserwacje olbrzymich, podobnych do kolumn, struktur w Mgławicy Carina. Użyto do tego celu instrumentu MUSE, na należącym do ESO teleskopie VLT. Poszczególne kolumny zostały przeanalizowane przez międzynarodowy zespół naukowców i wydają się być filarami zniszczenia – w przeciwieństwie do nazwy Filarów Stworzenia z Mgławicy Orzeł, które mają podobną naturę.

26 października 2016: Międzynarodowy zespół naukowców odkrył świecące obłoki gazu otaczające odległe kwazary. Nowy przegląd wykonany przy pomocy instrumentu MUSE na teleskopie VLT wskazuje, że halo wokół kwazarów są znacznie powszechniejsze niż sądzono. Na dodatek własności halo nie są zgodne z obecnie akceptowanymi teoriami na temat powstawania galaktyk we wczesnym Wszechświecie.

19 października 2016: Międzynarodowy zespół astronomów użył interferometru VLTI do zobrazowania systemu gwiazdowego Eta Carinae w najdokładniejszych jak dotąd szczegółach. Okazało się, że w systemie podwójnym są nowe, nieoczekiwane struktury, w tym w obszarze pomiędzy obydwoma gwiazdami, w którym zderzają się wiatry gwiazdowe o niezwykle dużych prędkościach. Nowy widok na ten zagadkowy system gwiazdowy może doprowadzić do lepszego zrozumienia ewolucji bardzo masywnych gwiazd.

12 października 2016: W centrum Drogi Mlecznej po raz pierwszy odkryto stare gwiazdy z typu znanego jako RR Lyrae. Dokonano tego przy pomocy podczerwonego teleskopu VISTA należącego do ESO. Gwiazdy typu RR Lyrae zazwyczaj występują w starych populacjach gwiazdowych mających ponad 10 miliardów lat. Ich odkrycie sugeruje, że zgrubienie w centrum Drogi Mlecznej przypuszczalnie uformowało się poprzez połączenie pradawnych gromad gwiazd. Gwiazdy te mogą być nawet pozostałościami po najbardziej masywnych i najstarszych gromadach gwiazd, które przetrwały w całej Drodze Mlecznej.

5 października 2016: Na nowym zdjęciu mgławicy Messier 78, młode gwiazdy rozpościerają w swoim otoczeniu niebieskie odcienie, natomiast te raczkujące wyglądają w odcieniach czerwieni poza swoje kokony z kosmicznego pyłu. Większość tych gwiazd byłaby ukryta dla naszych oczu przez pył, ale teleskop Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA) widzi w zakresie bliskiej podczerwieni i dzięki temu potrafi spojrzeć przez pył. Teleskop jest niczym gigantyczny pogromca pyłu, który pozwala astronomom na głębokie badania w sercu gwiezdnego otoczenia.

29 września 2016: Japoński zespół astronomów korzystający z radioteleskopu ALMA odkrył gorącą i zwartą masę złożonych cząsteczek, otaczającą nowo narodzoną gwiazdę. Jest to pierwszy w swoim rodzaju gorący rdzeń molekularny wykryty poza Drogą Mleczną. Ma skład molekularny bardzo różny od podobnych obiektów w naszej własnej galaktyce – co wskazuje, że chemia zachodząca we Wszechświecie może być znacznie bardziej zróżnicowana niż zakładano.