Komunikaty prasowe

24 października 2018: FORS2, instrument zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT, obserwował aktywny obszar gwiazdotwórczy NGC 2467 – czasami nazywany Mgławicą Czaszki i Piszczeli. Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems Programme), który wykorzystuje rzadkie okazje, gdy warunki obserwacyjne nie są odpowiednie do zbierania danych naukowych. W takiej sytuacji, zamiast stać bezczynnie, teleskopy ESO są używane do wykonywanie wizualnie atrakcyjnych zdjęć nieba południowego.

17 października 2018: Międzynarodowy zespół astronomów, korzystający z instrumentu VIMOS na należącym do ESO teleskopie VLT, odkrył kolosalną strukturę we wczesnym Wszechświecie. Proto-supergromada galaktyk – nazwana Hyperion – została ujawniona dzięki nowym pomiarom i skomplikowanej analizie danych archiwalnych. Jest to największa i najmasywniejsza struktura odnaleziona do tej pory w tak dużej odległości i tak odległym czasie – zaledwie 2 miliardy lat po Wielkim Wybuchu.

1 października 2018: Głębokie obserwacje wykonane przy pomocy spektrografu MUSE na należącym do ESO teleskopie VLT pokazały wielkie kosmiczne rezerwuary wodoru atomowego otaczającego odległe galaktyki. Niebywała czułość MUSE pozwoliła na bezpośrednie obserwacje słabych obłoków wodoru świecących w emisji Lyman-alfa we wczesnym Wszechświecie – pokazując, że prawie całe niebo "płonie" w niewidoczny sposób.

26 września 2018: 26 września John Halligan T.D., irlandzki Minister Nauczania, Umiejętności, Innowacji, Badań i Rozwoju oraz Xavier Barcons, Dyrektor Generalny ESO, podpisali Porozumienie Akcesyjne, które doprowadzi do przystąpienia Irlandii do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) – najbardziej produktywnego obserwatorium astronomicznego na świecie. ESO czeka, aby powitać Irlandię i będzie współpracować z astronomami i przemysłem kraju dla postępów w najnowocześniejszej astronomii.

12 września 2018: FORS2, instrument zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT, obserwował galaktykę spiralną NGC 3981 w całej jej krasie. Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems), który korzysta z rzadkich okazji, gdy warunki obserwacyjne nie są odpowiednie do zbierania danych naukowych. Wtedy teleskopy zamiast stać bezczynnie, są używane dzięki programowi Kosmiczne Klejnoty ESO do wykonywania pięknych wizualnie zdjęć nieba południowego.

5 września 2018: Światowej klasy laboratoria badawcze oraz eksperci od zarządzania biznesem połączyli siły w ramach inicjatywy ATTRACT, aby utworzyć europejski ekosystem innowacji, który przyspieszy rozwój technologii zdolnych tworzyć zupełnie nowe rynki i przyspieszyć ich wzrost na rynku (ang. disruptive technologies). Inicjatywa, w której ESO jest partnerem, sfinansuje 170 przełomowych pomysłów w detekcji i obrazowaniu, które mają potencjał rynkowy. Celem jest stworzenie produktów, usług, firm i miejsc pracy opartych o nowe technologie w detekcji i obrazowaniu.

29 sierpnia 2018: Mgławica Carina, jedna z największych i najjaśniejszych mgławic nocnego nieba, została pięknie sfotografowana przez należący do ESO teleskop VISTA w Obserwatorium Paranal w Chile. Dzięki obserwacjom w świetle podczerwonym, VISTA spogląda przez gorący gaz i ciemny pył spowijające mgławicę i pokazuje nam miriady gwiazd, zarówno nowo narodzonych, jak i bliskich śmierci.

8 sierpnia 2018: Zdjęcie wykonane przy pomocy VLT Survey Telescope, najnowocześniejszego 2,6-metrowego teleskopu zaprojektowanego do przeglądów nieba w zakresie światła widzialnego, wypełnia mrowie galaktyk. Cechy całego tego mnóstwa galaktyk pozwalają astronomom na odkrycie najdrobniejszych detali galaktycznych struktur.

30 lipca 2018: Astronomowie użyli instrumentów ALMA i NOEMA do przeprowadzenia pierwszej definitywnej detekcji radioaktywnej cząsteczki w przestrzeni międzygwiazdowej. Radioaktywną częścią cząsteczki jest izotop aluminium. Obserwacje pokazały, że izotop został rozprzestrzeniony po zderzeniu dwóch gwiazd, którego pozostałością jest CK Vulpeculae. Są to pierwsze bezpośrednie obserwacje tego pierwiastka ze znanego źródła. Wcześniejsze identyfikacje tego izotopu pochodziły z detekcji promieniowania gamma, ale ich dokładne pochodzenie było nieznane.

26 lipca 2018: Obserwacje wykonane przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT po raz pierwszy pokazały przewidywane przez teorię względności Einsteina efekty w ruchu gwiazdy przechodzącej przez ekstremalne pole grawitacyjne blisko supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej. Ten długo oczekiwany wynik stanowi kulminację 26-letniej kampanii obserwacyjnej korzystającej z teleskopów ESO w Chile.

18 lipca 2018: Należący do ESO teleskop VLT uzyskał pierwsze światło z nowym modułem optyki adaptacyjnej nazwanym Laser Tomography — dając bardzo ostre zdjęcia planety Neptun, gromad gwiazd i innych obiektó w. Pionierski instrument MUSE w trybie wąskiego pola (Narrow-Field Mode), pracując z modułem optyki adaptacyjnej GALACSI, może od teraz korzystać z nowej techniki do korygowania turbulencji na różnych wysokościach w atmosferze. Dzięki temu można uzyskiwać z powierzchni Ziemi obrazy na falach widzialnych, które są ostrzejsze nawet od tych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (należącego do NASA/ESA). Połączenie niesamowitej ostrości obrazów i możliwości spektroskopowych MUSE pozwoli astronomom na badanie własności obiektów astronomicznych jeszcze bardziej szczegółowo niż to było możliwe do tej pory.

11 lipca 2018: Nowe obserwacje z należącego do ESO teleskopu VLT pokazują gromadę gwiazd RCW 38 w pełnej krasie. Zdjęcie zostało wykonane podczas testowania kamery HAWK-I z systemem optyki adaptacyjnej GRAAL. Widać na nim w niesamowitych detalach RCW 38 i otaczające ją obłoki jasno świecącego gazu, z ciemnymi wąsami pyłu przebiegającymi przez jasne jądro tego młodego zgromadzenia gwiazd.

4 lipca 2018: 2 lipca 2019 r. z Obserwatorium La Silla w Chile będzie widoczne jedno z najbardziej imponujących zjawisk przyrody – całkowite zaćmienie Słońca. Ponieważ taka sytuacja jest bardzo rzadka – następne zaćmienie widoczne z La Silla nastąpi za 212 lat – ESO zorganizuje obserwacje i imprezę popularnonaukową, aby osoby chętne mogły przeżyć ten niesamowity spektakl. Bilety na udział w tym wydarzeniu będą dostępne od piątku 13 lipca 2018 r. godz. 13:00 CEST.

2 lipca 2018: SPHERE, instrument do łowów na planety, pracujący na należącym do ESO teleskopie VLT, uzyskał pierwszy potwierdzony obraz planety będącej w trakcie formowania się w dysku pyłowym otaczającym młodą gwiazdę. Planeta toruje sobie drogę przez pierwotny dysk gazu i pyłu wokół gwiazdy PDF 70. Dane sugerują, że atmosfera planety jest zachmurzona.

27 czerwca 2018: `Oumuamua, pierwszy odkryty międzygwiazdowy obiekt w Układzie Słonecznym, oddala się od Słońca szybciej niż się spodziewano. To anomalne zachowanie zostało wykryte przez ogólnoświatowy projekt astronomiczny obejmujący m.in. należący do ESO teleskop VLT w Chile. Nowe wyniki sugerują, że `Oumuamua jest raczej międzygwiazdową kometą, a nie planetoidą. Wyniki ukażą się w czasopiśmie “Nature”.

21 czerwca 2018: Astronomowie użyli instrumentu MUSE na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Chile oraz należącego do NASA/ESA Kosmicznego Teleskopu Hubble’a do wykonania najbardziej precyzyjnego testu ogólnej teorii względności Einsteina poza Drogą Mleczną. Pobliska galaktyka ESO 325-G004 działa jako silna soczewka grawitacyjna, zaburzając światło od odległej galaktyki znajdującej się poza nią i wytwarza pierścień Einsteina wokół swojego centrum. Porównując masę ESO 325-G004 z objętością przestrzeni wokół niej, astronomowie sprawdzili, iż grawitacja w tych astronomicznych skalach długości zachowuje się zgodnie z przewidywaniami teorii względności. Wyklucza to niektóre alternatywne teorie grawitacji.

13 czerwca 2018: Dwa niezależnie zespoły astronomów wykorzystały ALMA do otrzymania przekonującego dowodu, że trzy młode planety znajdują się na orbicie wokół niemowlęcej gwiazdy HD 163296. Dzięki nowatorskiej technice poszukiwania planet astronomowie zidentyfikowali trzy zaburzenia w wypełnionym gazem dysku wokół młodej gwiazdy: najsilniejszy jak dotąd dowód na to, że krążą tam nowo utworzone planety. Są to pierwsze planety odkryte przez ALMA.

4 czerwca 2018: Astronomowie korzystający z ALMA i VLT odkryli, że zarówno galaktyki gwiazdotwórcze we wczesnym Wszechświecie, jak i obszary gwiazdotwórcze w pobliskich galaktykach zawierają znacznie większą proporcję masywnych gwiazd niż w przypadku bardziej spokojnych galaktyk. Wyniki te są wyzwaniem dla obecnych teorii na temat ewolucji galaktyk i zmieniają nasze zrozumienie kosmicznej historii powstawania gwiazd oraz tworzenia pierwiastków.

30 maja 2018: Mgławica Tarantula, jasno świecąca około 160 tysięcy lat świetlnych od nas, jest najbardziej spektakularnym obiektem w Wielkim Obłoku Magellana, galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. VLT Survey Telescope w Obserwatorium Paranal w Chile uzyskał niesamowicie szczegółowy obraz tego obszaru i jego bogatego otoczenia. Zdjęcie ukazuje kosmiczny krajobraz gromad gwiazd, świecących obłoków gazu i rozproszonych pozostałości po wybuchach supernowych. Jest to najostrzejsza fotografia tego obszaru spośród kiedykolwiek wykonanych.

16 maja 2018: Astronomowie użyli obserwacji z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) oraz należącego do ESO teleskopu VLT do ustalenia, że procesy gwiazdotwórcze w bardzo odległej galaktyce MACS1149-JD1 rozpoczęły się na niespodziewanie wczesnym etapie, zaledwie 250 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Odkrycie dotyczy również najodleglejszego tlenu kiedykolwiek wykrytego we Wszechświecie i najdalszej galaktyki zaobserwowanej przez ALMA oraz VLT. Wyniki ukażą się 17 maja 2018 r. w czasopiśmie “Nature”.