Komunikaty prasowe

26 maja 2017: Dzisiaj odbyła się uroczystość z okazji wmurowania kamienia węgielnego dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT). Wzięła w niej udział Prezydent Chile, Michelle Bachelet Jeria. Uroczystość odbyła się w Obserwatorium Paranal, należącym do ESO, w północnym Chile, blisko miejsca, w którym stanie przyszły gigantyczny teleskop. Ten ważny etap oznacza rozpoczęcie budowy kopuły i głównej struktury największego teleskopu optycznego świata i rozpoczęcia nowej ery w astronomii. Uroczystość dotyczyła także podłączenia obserwatorium do chilijskiej narodowej sieci elektroenergetycznej.

22 maja 2017: Odlewanie wtórnego lustra dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT) zostało ukończone w firmie SCHOTT w Mainz w Niemczech. Po ostatecznym ukończeniu zwierciadło będzie mieć 4,2 metra i będzie ważyć 3,5 tony. Będzie największym lustrem wtórnym spośród zamontowanych na teleskopach, a także największym zwierciadłem wypukłym kiedykolwiek wyprodukowanym.

3 maja 2017: Mały Obłok Magellana to galaktyka widoczna na niebie południowym nawet gołym okiem. Ale teleskopy pracujące w zakresie widzialnym nie są w stanie uzyskać odpowiednio dobrego widoku wnętrza galaktyki z powodu przesłaniania przez obłoki międzygwiazdowego pyłu. Zdolność teleskopu VISTA do obserwacji w zakresie podczerwonym pozwoliły astronomom na dostrzeżenie miriadów gwiazd w tej pobliskiej galaktyce znacznie lepiej niż to było możliwe wcześniej. Efektem jest rekordowe zdjęcie – największa podczerwona fotografia Małego Obłoku Magellana – w całości wypełnione milionami gwiazd.

25 kwietnia 2017: Nowy budynek ALMA Residencia w ALMA Operations Support Facility został właśnie odebrany przez Joint ALMA Observatory. W uroczystości uczestniczyła Rada ALMA oraz dyrektorzy trzech instytucji zarządzających obserwatorium — ESO, NAOJ i NRAO. Obecni byli także architekci, który zaprojektowali budynek. ALMA Residencia jest ostatnią dużą konstrukcją budowlaną przekazaną przez ESO do projektu ALMA.

19 kwietnia 2017: Planeta pozasłoneczna krążąca wokół czerwonego karła odległego o 40 lat świetlnych od Ziemi może być nową kandydatką do miana „najlepszego miejsca do poszukiwania życia poza Układem Słonecznym”. Przy pomocy należącego do ESO instrumentu HARPS w Obserwatorium La Silla, a także innych teleskopów na całym świecie, międzynarodowy zespół astronomów odkrył „superziemię” na orbicie przebiegające jw ekosferze wokół słabej gwiazdy LHS 1140. Ten świat jest nieco większy i znacznie masywniejszy od Ziemi oraz prawdopodobnie zachował większość swojej atmosfery. To, razem z faktem przechodzenia na tle swojej gwiazdy macierzystej, czyni go jednym z najciekawszych celów dla przyszłych badań atmosfer egzoplanet. Wyniki ukażą się 20 kwietnia 2017 r. w najnowszym numerze czasopisma „Nature”.

7 kwietnia 2017: Gwiezdne wybuchy są najczęściej związane z supernowymi – spektakularnymi śmierciami gwiazd. Ale nowe obserwacje ALMA dostarczyły wglądu w eksplozje na drugim końcu gwiezdnego cyklu życia, przy narodzinach gwiazd. Astronomowie uzyskali te dramatyczne obrazy gdy badali podobne do fajerwerków pozostałości z narodzin grupy masywnych gwiazd. Pokazuje to, że powstawanie gwiazd także może być gwałtownym i wybuchowym procesem.

27 marca 2017: Obserwacje przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT ukazały gwiazdy formujące się wewnątrz potężnych wypływów materii wyrzucanych z supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk. Są to pierwsze potwierdzone obserwacje gwiazd powstających w tego typu ekstremalnym otoczeniu. Odkrycie ma liczne konsekwencje dla zrozumienia własności i ewolucji galaktyk. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature”.

15 marca 2017: Nowe obserwacje wskazują, że masywne, gwiazdotwórcze galaktyki ze szczytowej epoki powstawania galaktyk, 10 miliardów lat temu, były zdominowane przez materię barionową (czyli „zwykłą”). Kontrastuje to z dzisiejszymi galaktykami, w których efekty od tajemniczej ciemnej materii wydają się znacznie większe. Ten zaskakujący rezultat został uzyskany przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT. Sugeruje, że ciemna materia była mniej wpływowa we wczesnym Wszechświecie niż obecnie. Badania naukowe zaprezentowano w czterech publikacjach, z których jedną zamieszczono dzisiaj w czasopiśmie „Nature”.

8 marca 2017: Astronomowie użyli ALMA do wykrycia olbrzymiej masy świecącego gwiezdnego pyłu w galaktyce z okresu gdy Wszechświat miał zaledwie cztery procent swojego obecnego wieku. Galaktyka ta jest obserwowana krótko po jej uformowaniu się i jest najdalszą galaktyką, w której wykryto pył. Są to także obserwacje najbardziej odległego tlenu we Wszechświecie. Wyniki dostarczają nowego spojrzenia na narodziny i wybuchową śmierć pierwszych gwiazd.

1 marca 2017: Ten kolory pas gwiazd, gazu i pyłu to galaktyka spiralna o nazwie NGC 1055. Została sfotografowana przez należący do ESO teleskop VLT. Uważa się, iż ta duża galaktyka ma do 15% większą średnicę niż Droga Mleczna. NGC 1055 wydaje się nie mieć ramion spiralnych charakterystycznych dla tego typu galaktyk, ponieważ patrzymy na jej krawędź. Wykazuje dodatkowo dziwne zawirowania w swojej strukturze, które prawdopodobnie zostały spowodowane interakcjami z dużą sąsiadującą galaktyką.

22 lutego 2017: Astronomowie znaleźli system z siedmioma planetami wielkości Ziemi, położony zaledwie 40 lat świetlnych od nas. Do okrycia użyto teleskopów naziemnych i kosmicznych, w tym - należącego do ESO - Bardzo Dużego Teleskopu (VLT). Wszystkie planety wykryto, gdy przechodziły przed swoją gwiazdą, ultrachłodnym karłem znanym jako TRAPPIST-1. Według publikacji, która ukaże się dzisiaj w czasopiśmie „Nature”, trzy planety są położone w ekosferze i mogą posiadać oceany wody na swoich powierzchniach, co zwiększa szanse na to, iż ten system planetarny może być siedliskiem dla życia. Układ ma także największą liczbę planet wielkości Ziemi, spośród znalezionych do tej pory, a także największą liczbę światów mogących posiadać ciekłą wodę na powierzchni.

1 lutego 2017: Od dawna astronomowie badają świecące kosmiczne obłoki gazu i pyłu skatalogowane jako NGC 6334 i NGC 6357. nowe, gigantyczne zdjęcie z należącego do ESO teleskopu VST jest tylko najnowszym. Zdjęcie ma około dwa miliardy pikseli i jest jedną z największych fotografii kiedykolwiek opublikowanych przez ESO. Sugestywne kształty obłoków są powodem łatwych do zapamiętania nazw: Mgławica Kocia Łapa oraz Mgławica Homar.

18 stycznia 2017: Podczas dzisiejszej ceremonii w siedzibie ESO podpisano cztery kontrakty na duże komponenty dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT - Extremely Large Telescope), który aktualnie buduje ESO. Są to umowy na: odlew olbrzymich luster wtórnego i trzeciorzędowego (kontrakt przyznany firmie SCHOTT); dostarczenie elementów wspierających do tych tych luster (kontrakt otrzymała SENER Group); dostarczenie czujników brzegowych stanowiących istotną część systemu kontroli gigantycznego, segmentowego zwierciadła głównego (kontrakt otrzymało konsorcjum FAMES). Zwierciadło wtórne będzie największym w historii zastosowanym na teleskopie i największym kiedykolwiek wyprodukowanym lustrem wypukłym.

17 stycznia 2017: Nowe obrazy uzyskane przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) w Chile ukazały niewidoczne w inny sposób szczegóły na Słońcu, w tym nowy widok ciemnego, wykrzywionego centrum plamy słonecznej o średnicy prawie dwukrotnie większej niż Ziemia. Są to pierwsze obrazy Słońca wykonane urządzeniem, którego partnerem jest ESO. Wyniki są ważnym poszerzeniem zakresu obserwacji, które mogą być prowadzone w celu zbadania fizyki naszej najbliższej gwiazdy. Anteny ALMA zostały starannie zaprojektowane, dzięki czemu mogą uzyskiwać obrazy Słońca bez ryzyka uszkodzenia od intensywnego ciepła skupionego światła słonecznego.

9 stycznia 2017: ESO podpisało umowę z Breakthrough Initiatives dotyczącą zaadaptowania instrumentarium teleskopu VLT w Chile do prowadzenia poszukiwać planet w pobliskim systemie gwiazdowym Alfa Centauri. Tego typu planety mogą być celami dla potencjalnego wystrzelenia miniaturowych sond kosmicznych przez Breakthrough Starshot.

4 stycznia 2017: Nowe, spektakularne zdjęcie jest jedną z największych składanek fotografii obłoku molekularnego Orion A, najbliższej znanej, masywnej fabryki gwiazd, położonej około 1450 lat świetlnych od Ziemi. Zostało wykonane przy pomocy teleskopu VISTA do przeglądów w podczerwieni w Obserwatorium Paranal w północnym Chile. Zdjęcie ukazuje wiele młodych gwiazd i innych obiektów zwykle schowanych głęboko we wnętrzach pyłowych obłoków.

21 grudnia 2016: Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) w Chile rozpoczęła obserwacje w nowym zakresie widma elektromagnetycznego. Stało się to możliwe dzięki zainstalowaniu nowych odbiorników na antenach teleskopu. Odbiorniki mogą wykrywać fale radiowe o długościach fali od 1,4 do 1,8 milimetra – zakres ten nie był wcześniej wykorzystywany przez ALMA. Modernizacja pozwoli astronomom na wykrywanie słabych sygnałów od wody w pobliskim Wszechświecie.

12 grudnia 2016: Nadzwyczajnie jasny punkt światła widziany w odległej galaktyce, nazwany ASASSN-15lh, był uważany za najjaśniejszą w historii supernową. Ale nowe obserwacje z kilku obserwatoriów, w tym z ESO, poddały w wątpliwość tę klasyfikację. Zamiast tego, grupa astronomów proponuje, że źródło było jeszcze bardziej ekstremalnym i rzadszym zdarzeniem – gwałtownie rotująca czarna dziura rozerwała przechodzącą zbyt blisko gwiazdę.

9 grudnia 2016: Rada ESO wybrała Xaviera Barconsa, lat 57, jako następnego Dyrektora Generalnego ESO. Obowiązki przejmie 1 września 2017 r., gdy kadencję ukończy Tim de Zeeuw, obecny Dyrektor Genearlny ESO.

7 grudnia 2016: Analizy nowego, olbrzymiego przeglądu galaktyk, wykonanego przy pomocy teleskopu VST w Chile, sugerują, że ciemna materia może być mniej gęsta i bardziej równomiernie rozmieszczona w przestrzeni kosmicznej, niż do tej pory przypuszczano. Międzynarodowy zespół użył danych z przeglądu Kilo Degree Survey (KiDS) do zbadania, w jaki sposób światło od około 15 milionów odległych galaktyk jest zaburzane przez grawitacyjny wpływ materii w wielkich skalach we Wszechświecie. Wyniki są niezgodne z wcześniejszymi rezultatami z satelity Planck.