Komunikat prasowy

50. rocznica Obserwatorium La Silla uwieńczona całkowitym zaćmieniem Słońca

Odwiedzający wzięli udział w programie przygotowanym przez pierwsze obserwatorium ESO

3 lipca 2019

2 lipca pas całkowitego zaćmienia Słońca przeszedł przez należące do ESO Obserwatorium Paranal. To rzadkie wydarzenie astronomiczne przypadło w 50. rocznicę działania pierwszego obserwatorium ESO. Obserwatorium La Silla zostało zainaugurowane w 1969 roku i prowadzi Europę w czołówce badań astronomicznych, nadal dostarczając znaczących wyników naukowych. Do odległego obserwatorium przybyło 1000 osób, w tym Prezydent Chile, aby zobaczyć unikatową koniunkcję.

O godz. 16:40 czasu chilijskiego (CLT) Księżyc zakrył tarczę Słońca w ramach całkowitego zaćmienia Słońca widocznego w szerokim na 150 km pasie w Chile, w tym w Obserwatorium La Silla, obchodzącym w tym roku pół wieku badań astronomicznych. 

ESO, we współpracy z rządem Chile, zorganizowało kampanię popularnonaukową dającą możliwość samodzielnego doświadczenia rzadkiego [1] zjawiska w Obserwatorium La Silla. 1000 osób uzyskało dostęp do terenu obserwatorium, w tym uczniowie z ponad 30 szkół średnich oraz 30 emerytów z La Serena, La Higuera i Coquimbo, dystryktów sąsiadujących z obserwatorium.

Kolejna grupa uczniów przyjechała do La Silla z całego Chile. Młodzież została wybrana w konkursie zorganizowanym we współpracy z chilijskim Ministerstwem Edukacji. Uczniowie mieli za zadanie napisać list, w którym wyjaśniają swoje zainteresowanie nauką, a w szczególności astronomią. Zwycięzcy, wraz ze swoimi rodzicami, zostali nagrodzeni w pełni opłaconą wycieczką do La Silla.

Zaproszono także międzynarodowe i lokalne media. Około 60 ich przedstawicieli odpowiedziało na tę propozycję. Dodatkowo ESO przeprowadziło internetową transmisję z zaćmienia. 

Spośród 300 uczestników konkursu dla mediów społecznościowych z krajów ESON wybrano ośmioro do udziału w drugiej edycji #MeetESO, spotkaniu mediów społecznościowych, które zabrało zwycięzców do wszystkich obserwatoriów ESO. Uczestnicy dzielą swoje doświadczenia z całym światem na Twitterze i Instagramie, a także na swoich własnych kanałach. Dodatkowo, dzięki publicznemu konkursowi dedykowanemu 50. Rocznicy Obserwatorium La Silla, #LaSilla50Years, jedna osoba z krajów członkowskich ESO wygrała wycieczkę do obserwatoriów ESO w Chile.

„W podróż do Chile wybrali się ludzie z całego świata, mając nadzieję na niesamowity widok korony słonecznej, gdy Księżyc przejdzie pomiędzy Ziemią, zmieniając dzień w noc na prawie dwie minuty”, wyjaśnia Claudio Melo, przedstawiciel ESO w Chile. „Odwiedzający zostali nagrodzeni dziewiczym chilijskim niebem oraz idealnym widokiem zaćmienia Słońca.”

Do licznego grona odwiedzających La Silla dołączył Prezydent Chile, Sebastián Piñera, który został powitany przez Dyrektora Generalnego ESO, Xaviera Barconsa.

„Cieszymy się, że Prezydent zdecydował się dołączyć do zgromadzonych w La Silla w tym specjalnym dniu” powiedział Xavier Barcons. „Zaćmienie nastąpiło w 50. rocznicę Obserwatorium La Silla, okazję do świętowania mocnego i produktywnego partnerstwa pomiędzy Chile, a ESO. Obserwatorium La Silla odegrało niesamowicie ważną rolę w rozwoju astronomii w Europie i w Chile, a chilijscy astronomowie regularnie używają teleskopów w La Silla do swoich badań naukowych.”

Obserwatorium La Silla było domem ESO od lat sześćdziesiątych. To tutaj działają dwa najbardziej produktywne teleskopy klasy 4 metrów na świecie. 

3,58-metrowy Teleskop Nowej Technologii (New Technology Telescope, NTT) przecierał szlaki w inżynierii i projektowaniu teleskopów, był pierwszym na świecie z komputerowo kontrolowanym zwierciadłem głównym (optyka aktywna). Technologię tę opracowało ESO i obecnie jest stosowana w większości największych teleskopów na świecie.

3,6-metrowy teleskop ESO jest obecnie domem czołowego łowcy planet wśród naziemnych obserwatoriów: High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (HARPS), spektrografu o niepobitej precyzji.

Prezydent Chile odbył wycieczkę po urządzeniach w Obserwatorium La Silla. „Jesteśmy gwiezdnym pyłem” powiedział podczas wydarzenia. „Dzisiaj Chile jest światową stolicą astronomii i z tego powodu bycie dzisiaj w Obserwatorium La Silla ma bardzo specjalny wymiar.”

Codzienni astronomiczni mieszkańcy obserwatorium także byli na miejscu, aby wykorzystać istniejącą infrastrukturę w nowatorski sposób. Siedem projektów o celach naukowych lub popularnonaukowych zostało przeprowadzonych w trakcie zaćmienia. Niektóre z nich użyły istniejących w La Silla teleskopów, takich jak NTT, ExTrA, TAROT i REM, podczas gdy inne korzystały z tymczasowego oprzyrządowania. To kontynuacja długiej tradycji wykorzystywania zaćmień do obserwacji naukowych, takich jak słynne potwierdzenie ogólnej teorii względności która miało miejsce 100 lat temu.

Na szczycie La Silla zaćmienie częściowe rozpoczęło się o godz. 15:23:50 CLT (czasu lokalnego), z fazą całkowitą trwającą przez 1 minutę i 52 sekundy, pomiędzy 16:39:23 CLT a 16:41:15 CLT. Zaćmienie częściowe zakończyło się o godz. 17:47:16 CLT, krótko przed zachodem Słońca. 

Ponieważ samo zaćmienie nastąpiło późnym popołudniem, przez resztę dnia odwiedzający mogli korzystać z szerokiego zakresu różnych aktywności, od wycieczek po teleskopach Obserwatorium La Silla, po prelekcje, muzykę i warsztaty. Astronomowie ESO i przewodnicy byli dostępni dla odwiedzjących przez cały dzień.

„Doświadczenie całkowitego zaćmienia Słońca jest zapierającym dech w piersiach doświadczeniem, które na zawsze pozostaje w pamięci. Miłe wspomnienia z dzisiejszego wydarzenia pozostaną w sercach licznych gości Obserwatorium La Silla. Był to unikalny moment w unikalnej historii obserwatorium” podsumował Xavier Barcons. 

Poprzednie całkowite zaćmienie Słońca było widoczne z La Silla pod koniec XVI wieku, z kolei następne będzie dopiero w 2231 roku.

Uwagi

[1] Całkowite zaćmienia Słońca to rzadkie zjawiska, zdarzające się średnio raz na 360 lat w przypadku konkretnej lokalizacji.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Ma 16 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy, dodatkowo Chile jest kraje gospodarzem, a Australia strategicznym partnerem. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się „największym okiem świata na niebo”.ESO’s Very Large Telescope (VLT) has recently added to its suite of advanced instruments, with a newly modified instrument VISIR (VLT Imager and Spectrometer for mid-Infrared). On 21 May 2019, it made its first observations since being modified to aid in the search for potentially habitable planets in the Alpha Centauri system.

Linki

• Total solar eclipse website
• Total solar eclipse broadcast
• Scientific projects during the eclipse
• La Silla Observatory 50th anniversary

Kontakt

Mariya Lyubenova
Head of ESO Media Relations Team
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6188
E-mail: pio@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych