Komunikat prasowy

Chłodna poświata od powstawania gwiazd

Pierwsze światło nowej, potężnej kamery na APEX

25 września 2013

Na APEX (Atacama Pathfinder Experiment) został zainstalowany nowy instrument o nazwie ArTeMiS. APEX to teleskop 12-metrowej średnicy położony wysoko nad poziomem morza na pustyni Atakama, który działa na falach milimetrowych i submilimetrowych – pomiędzy zakresem podczerwonym, a falami radiowymi widma elektromagnetycznego. Będzie cennym narzędziem dla astronomów do spoglądania w głąb Wszechświata. Nowa kamera dostarczyła już szczegółowego i widowiskowego zdjęcia Mgławicy Kocia Łapa.

ArTeMiS [1] jest nową kamerą submilimetrową, która będzie wartościowym dodatkiem do zestawu instrumentów APEX i powiększy głębokości dokładność jego zdolności obserwacyjnych. Sieć detektorów nowej generacji ArTeMIS działa bardziej jak kamera CCD niż było to w przypadku detektorów poprzedniej generacji. Pozwoli to na szybsze wykonywanie map dużych fragmentów nieba z wiele większą liczbą pikseli.

Zespół [2], który zainstalował ArTeMIS, musiał zmierzyć się z ekstremalnymi warunkami pogodowymi, aby wykonać swoje zadanie. Bardzo silne opady śniegu na płaskowyżu Chajnantor prawie zasypały budynek sterowni APEX. Dzięki pomocy pracowników ALMA Operations Support Facility oraz APEX, zespół przetransportował pojemniki z ArTeMiS do teleskopu poprzez prowizoryczną drogę, unikając zasp i mógł zainstalować instrument, umieścić kriostat we właściwej pozycji oraz podłączyć go w docelowym położeniu.

Aby przetestować instrument, zespół musiał poczekać na bardzo suchą pogodę, ponieważ fale submilimetrowe, na których obserwacje ArTeMiS, są bardzo mocno absorbowane przez parę wodną w ziemskiej atmosferze. Gdy nadeszły takie warunki, udało się z sukcesem dokonać testów. Następnie instrument ArTeMiS został użyty w kilku projektach naukowych. Jednym z celów była rejon gwiazdotwórczy NGC 6334 (Mgławica Kocia Łapa) w południowym gwiazdozbiorze Skorpiona. Nowy obraz z ArTeMiS jest znacząco lepszy niż wcześniejsze obrazy tego samego obszaru uzyskane przez APEX.

Testy ArTeMiS zostały ukończone, a kamera powróci teraz do Saclay we Francji w celu zamontowanie dodatkowych detektorów. Cały zespół jest bardzo zadowolony z wyników pierwszych obserwacji, które są cudowną nagrodą za wiele lat ciężkiej pracy i nie byłyby uzyskane bez pomocy i wsparcia zespołu APEX.

Uwagi

[1] ArTeMiS oznacza Architectures de bolomètres pour des Télescopes à grand champ de vue dans le domaine sub-Millimétrique au Sol (sieć bolometrów dla naziemnych teleskopów submilimetrowych o dużych polach)

[2] Skład zespołu z CEA, uruchamiającego instrument: Philippe André, Laurent Clerc, Cyrille Delisle, Eric Doumayrou, Didier Dubreuil, Pascal Gallais, Yannick Le Pennec, Michel Lortholary, Jérôme Martignac, Vincent Revéret, Louis Rodriquez, Michel Talvard and François Visticot.

Więcej informacji

APEX działa w ramach współpracy pomiędzy Max Planck Institute for Radio Astronomy (MPIfR), Onsala Space Observatory (OSO) oraz ESO. Za funkcjonowanie APEX na Chajnantor odpowiada ESO.

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Witryna projektu ArTeMiS w CEA Saclay
• Witryna ArTeMiS w APEX: http://www.apex-telescope.org/instruments/pi/artemis/

Kontakt

Michel Talvard
Project Manager for ArTeMiS / CEA
Saclay, France
Tel.: +33 1 6908 8352
E-mail: michel.talvard@cea.fr

Carlos De Breuck
ESO APEX Project Manager
Garching, Germany
Tel.: +49 89 3200 6613
E-mail: cdebreuc@eso.org

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1341