Zdjęcie tygodnia

30 lipca 2012: On Earth, cocoons are associated with new life. There are “cocoons” in space too, but, rather than protecting pupae as they transform into moths, they are the birthplaces of new stars. The red cloud seen in this image, taken with the EFOSC2 instrument on ESO’s New Technology Telescope, is a perfect example of one of these star-forming regions. This is a view of a cloud called RCW 88, which is located about ten thousand light-years away and is about nine light-years across. It is not made of silk, like a moth’s cocoon, but of glowing hydrogen gas that surrounds the recently formed stars. The new stars form from clouds of this hydrogen gas as they collapse under their own gravity. Some of the more developed stars, already shining brightly, can even be seen peering through the cloud. These hot young stars are very energetic and emit large amounts of ultraviolet ...

23 lipca 2012: Looking down from a vantage point at the ESO Very Large Telescope on Cerro Paranal in the Chilean Atacama Desert, the observatory’s basecamp stretches out below. The Paranal Residencia, a haven for those working on the mountain, can be seen near the centre with the dome on its roof. To the left of the Residencia, on the other side of the road, is the basecamp’s gymnasium, and to the left of that is the Mirror Maintenance Building (MMB), where the giant VLT mirrors are periodically cleaned and recoated. Behind the MMB is the site’s power station, and further to the left is the mechanical workshop building. Winding up the mountainside in the foreground is the Star Track, a walking path from the Residencia to the summit. The Sun had set about a quarter of an hour before this photograph was taken, leaving the basecamp bathed in beautiful orange light. This ...

16 lipca 2012: This photograph shows one of the 12-metre-diameter European antennas of the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) being moved at the project’s Operations Support Facility. Since this photograph was taken, this antenna, and others like it, have been put into operation as ALMA has begun scientific observations with a partial array (see eso1137). Most recently, the Call for Proposals for ALMA’s next phase of observations closed on Thursday 12 July. Over 1100 proposals were received from astronomers around the world. ALMA makes its observations on the Chajnantor plateau at an altitude of 5000 metres. Once construction is completed, ALMA will have an array of 66 high-precision 12-metre- and 7-metre-diameter antennas, spread over distances of up to 16 kilometres, working together as a single telescope at wavelengths of 0.32 to 3.6 millimetres. More than half of the 66 antennas are already on Chajnantor (see ann12035). Twenty-five ALMA antennas are being provided by ...

9 lipca 2012: Mgławica Kocia Łapa została ukazana w połączeniu zdjęć z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO oraz fotografii zaawansowanych miłośników astronomii Roberta Gendlera i Ryana M. Hannahoe. Charakterystyczny kształt mgławicy objawia się czerwonawymi obłokami świecącego gazu na tle ciemnego nieba usianego gwiazdami. Obraz został wykonany poprzez połączenie istniejących obserwacji z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile (zobacz Zdjęcie Prasowe ESO eso1003) z 60 godzinami ekspozycji na 0,4-metrowym teleskopie, wykonanymi przez Gendlera i Hannahoe. Rozdzielczość obserwacji z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO została uzupełniona informacjami o kolorach z obserwacji Gendlera i Hannahoe, aby stworzyć piękne połączenie danych z teleskopów amatorskiego i profesjonalnego. Na przykład dodatkowe informacje o kolorach ukazały słabą niebieską mgławicę w obszarze centralnym, której nie widać na oryginalnym zdjęciu ESO. Z kolei dane ESO odpowiadają za dokładniejsze szczegóły. Efektem jest zdjęcie, które stanowi coś więcej niż tylko sumę swoich składowych. Trafnie nazwana, Mgławica Kocia Łapa (znana także jako NGC 6334) leży w ...

2 lipca 2012: ESO turns fifty this year, and to celebrate this important anniversary, we are showing you glimpses into our history. Once a month during 2012, a special Then and Now comparison Picture of the Week shows how things have changed over the decades at the La Silla and Paranal Observatory sites, the ESO offices in Santiago de Chile, and the Headquarters in Garching bei München, Germany. Since February 2002 (see eso0205), the Paranal Residencia has provided accommodation for people working shifts at ESO’s flagship observatory site. Paranal, in Chile’s Atacama Desert, is the home of ESO’s Very Large Telescope (VLT). This month, our Then and Now photographs — both taken by ESO Photo Ambassador Gerhard Hüdepohl — give us a unique view of how this oasis in the desert was built. The historical photograph shows the Residencia under construction at the end of 2000. The building was designed by German architecture ...

25 czerwca 2012: On a cold dark night on Mars, in the middle of an arid desert, a narrow road lit by artificial lights winds its way up to a lonely human outpost on the top of an old mountain. Or at least, that’s what a science fiction fan might make of this almost unearthly view. The photograph actually shows ESO’s Paranal Observatory, home to the Very Large Telescope (VLT), on Earth. Nevertheless, it’s easy to imagine it as a future view of Mars, perhaps at the end of the century. Which is why Julien Girard, who took this photograph, calls it “Mars 2099”. Located at 2600 metres altitude, ESO’s Paranal Observatory sits in one of the driest and most desolate areas on Earth, in Chile’s Atacama Desert. The landscape is so Martian, in fact, that the European Space Agency (ESA) and NASA test their Mars rovers in this region. For example, an ...

18 czerwca 2012: Jednym z głównych wrogów astronomów jest ziemska atmosfera, która powoduje, że obiekty niebieskie są rozmyte, gdy obserwujemy je teleskopami naziemnymi. Aby temu przeciwdziałać, astronomowie używają techniki zwanej optyką adaptatywną, w której komputerowo sterowane, odkształcalne zwierciadła są dostosowywane setki razy na sekundę, aby skorygować zaburzenia od atmosfery. To spektakularne zdjęcie pokazuje Yepuna [1], czwarty 8,2-metrowy Teleskop Główny Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), strzelającego silną, żółtą wiązką lasera w niebo. Wiązka tworzy świecącą plamę - sztuczną gwiazdę - w ziemskiej atmosferze, poprzez wzbudzenie warstwy atomów sodu na wysokości 90 km. Ta Laserowa Gwiazda Porównania (LGS - Laser Guide Star) jest częścią systemu optyki adaptatywnej VLT. Światło powracające od sztucznej gwiazdy porównania jest używane jako referencyjne do kontroli odkształcalnego zwierciadła i usuwania efektów od zaburzeń atmosferycznych, dzięki czemu można wytwarzać obrazy astronomiczne prawie tak ostre jak uzyskują teleskopy umieszczone w kosmosie. Laser Yepuna nie jest jedyną rzeczą świecącą na niebie. Można dostrzec także Wielki ...

11 czerwca 2012: Wiele zdjęć astronomicznych ukazuje niesamowite widoki nieba, a niniejsze nie jest od tego wyjątkiem. W panoramie jest jednak coś nietypowego. Z tyłu za Bardzo Dużym Teleskopem (VLT) dwa strumienie gwiazd wydają się spadać kaskadami w dół, niczym wodospady, albo piąć się do nieba jak kolumny dymu. Przyczyną jest fakt, że panorama pokazuje cały nieboskłon, od zenitu aż do horyzontu, w pełnych 360 stopniach wokół. Dwa strumienie są w rzeczywistości pojedynczym pasmem: płaszczyzną naszej galaktyki, Drogi Mlecznej, gdy ta wygina się poprzez niebo od horyzontu do horyzontu. Gdy przebiega nad głowami, wydaje się rozciągać przez cały górny kraniec panoramy, z powodu zniekształcenia potrzebnego, aby umieścić cały nieboskłon na płaskim, prostokątnym zdjęciu. Aby zrozumieć zdjęcie wyobraź sobie, że lewa strona jest połączona z prawą stroną, tworząc pętlę wokół Ciebie, a górny brzeg jest złożony razem w pojedynczy punkt nad głową. Zatem obejmuje pełną kopułę nieba nad Tobą. Po lewej stronie zdjęcia można ...

4 czerwca 2012: ESO turns fifty this year, and to celebrate this important anniversary, we are showing you glimpses into our history. Once a month during 2012, a special Then and Now comparison Picture of the Week shows how things have changed over the decades at the La Silla and Paranal Observatory sites, the ESO offices in Santiago de Chile, and the Headquarters in Garching bei München, Germany. Our pair of photographs this month show how the computing power used by ESO has changed dramatically over time. Both photographs show Austrian astronomer Rudi Albrecht in front of ESO’s computer systems, but on dates separated by decades. In the historical image, taken in 1974 in the ESO offices in Santiago, Chile, we can see Albrecht, pencil in hand, poring over code in front of a teletype. He was working on software for the Spectrum Scanner attached to the ESO 1-metre telescope [1] located at ...

21 maja 2012: Babak Tafreshi, jeden z Fotograficznych Ambasadorów ESO, uchwycił ciekawe zjawisko na płąskowyżu CHajnantor, miejscu sieci teleskopów Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Te dziwaczne lodowe i śnieżne formacje znane są jako penitenty. Są oświetlone przez światło Księżyca, który znajduje się po prawej stronie fotografii. Po lewej, wyżej na niebie, słabo widać Wielki i Mały Obłok Magellana, z kolei czerwonawa poświata od mgławicy Carina ukazuje się blisko horyzontu daleko z lewej. Penitenty są naturalnymi cudami znajdowanymi na wysoko położonych obszarach, takich jak Andy Chilijskie, zwykle ponad 4000 metrów nad poziomem morza. Są to cienkie kolce i ostrza z hartowanego śniegu i lodu, które często tworzą skupiska, a ich ostrza skierowane są w stronę Słońca. Osiągają wysokości od kilku centymetrów, przypominając niską trawę, do pięciu metrów, dając wrażenie lodowego lasu w samym środku pustyni. Dokładne szczegóły mechanizmu, który formuje penitenty, nie są jeszcze całkowicie poznane. Przez wiele lat ludzie w Andach wierzyli, że ...

14 maja 2012: Zdjęcie pokazuje jeden z głównych teleskopów (UT4) Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w momencie gdy został na krótko uwięziony przez inżynierów ESO. Został otoczony przez tymczasową klatkę z rusztowań, w ramach przygotowań do montażu nowego systemu optyki adaptatywnej (Adaptive Optics Facility - AOF), Projekt ten zmieni UT4 w teleskop z pełną optyką adaptatywną. AOF będzie korygować obrazy z rozmywających efektów od ziemskiej atmosfery i pozwoli uzyskiwać jeszcze ostrzejsze zdjęcia za pomocą instrumentów HAWK-I oraz MUSE. Jako część AOF do UT4 dodawane jest wiele nowych komponentów. Wśród nich znajduje się deformowalne lustro wtórne (DSM - deformable secondary mirror): lustro o cienkiej powłoce, o średnicy 1,1 metra, a grubości zaledwie 2 milimetrów. Takie zwierciadło jest na tyle cienkie, że można je łatwo deformować za pomocą ponad tysiąca siłowników, do tysiąca razy na sekundę, aby korygować zaburzenia atmosferyczne. DSM jest największym zwierciadłem adaptatywnym wyprodukowanym do tej pory (ann12015). Innym kluczowym elementem są cztery urządzenia ...

7 maja 2012: ESO turns fifty this year, and to celebrate this important anniversary, we are showing you glimpses into its history. Once a month during 2012, a special Then and Now Picture of the Week shows how things have changed over the decades at the La Silla and Paranal observatory sites, the ESO offices in Santiago de Chile, and the Headquarters in Garching bei München, Germany. These two photographs were taken on the highest peak of La Silla, a mountain with an altitude of 2400 metres, at the edge of the Chilean Atacama Desert. La Silla was ESO’s first observatory site. The historical photograph, taken in 1975, shows some of the trucks and other equipment used for the construction of the dome of the ESO 3.6-metre telescope, which was underway behind the photographer. On the left are the water tanks for the site. In the modern-day photograph, three new telescopes have appeared, ...

30 kwietnia 2012: Nieziemskie piękno chilijskiej pustyni Atakama, domu Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), rozciąga się po horyzont zaprezentowanej panoramy. Na górze Cerro Paranal, najwyższym szczycie w centrum zdjęcia, znajdują się cztery wielkie Teleskopy Główne VLT, z których każdy ma zwierciadło o średnicy 8,2 metra. Na szczycie po lewej od Cerro Paranal widać teleskop VISTA do przeglądów nieba. Ten 4,1-metrowy instrument przeszukuje niebo, aby znaleźć interesujące cele dla VLT oraz dla innych teleskopów na Ziemi i w kosmosie, które zbadają je bardziej szczegółowo. Rejon ten oferuje jedne z najlepszych warunków do obserwowania nocnego nieba, znalezionych na naszej planecie. Po prawej stronie tej 360-stopniowej panoramy, nad Oceanem Spokojnym zachodzi Słońce, rzucając długie cienie wzdłuż górzystego krajobrazu. Po lewej na niebie świeci Księżyc. Wkrótce rozpoczną się nocne obserwacje. Ta cudowna panorama została wykonana przez Serge'a Bruniera, Fotograficznego Ambasadora ESO. Jest jednym z wielu inspirujących obrazów, które ukazują obserwatoria ESO, ich piękne okolice i niebo nad nimi. ...

23 kwietnia 2012: Fotograficzny Ambasador ESO Stéphane Guisard wykonał tę niesamowita panoramę z miejsca, gdzie znajduje się ALMA - Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, w Andach Chilijskich. Wysoki na 5000 metrów n.p.m. i ekstremalnie suchy płaskowyż Chajnantor stanowi perfekcyjne miejsce dla tego najnowocześniejszego teleskopu, który bada Wszechświat na falach milimetrowych i submilimetrowych. W centrum zdjęcia dominują liczne wielkie anteny. Gdy sieć ALMA zostanie ukończona, będzie mieć łącznie 54 czasze o średnicach po 12 metrów. Nad siecią jako olśniewające tło prezentuje się łuk Drogi Mlecznej. Gdy panorama była wykonywana, Księżyc znajdował się na niebie blisko centrum Drogi Mlecznej, anteny są skąpane w jego niesamowitym blasku. Wielki i Mały Obłok Magellana, największe karłowate galaktyki satelitarne Drogi Mlecznej, ukazują się jako dwie jasne smugi na niebie po lewej. Niedaleko Małego Obłoku Magellana widać szczególnie jasny ślad meteoru. Po prawej można dostrzec niektóre z mniejszych, 7-metrowych anten - dwanaście będzie użytych do utworzenia Atacama Compact Array. Jeszcze dalej ...

16 kwietnia 2012: Teleskop Atacama Pathfinder Experiment (APEX) patrzy w niebo podczas jasnej, księżycowej nocy na Chajnantor, jednym z najwyżej położonych i najsuchszych lokalizacji obserwacyjnych na świecie. Niebo nad teleskopem wypełniają astronomiczne skarby, co stanowi świadectwo doskonałych warunków oferowanych przez ten region na pustyni Atakama w Chile. Po lewej świecą gwiazdy stanowiące ogon konstelacji Skorpiona. "Żądło" skorpiona jest reprezentowane przez dwie jasne gwiazdy, które są szczególnie blisko siebie. Na niebie rozpościera się pasmo słabych, świecących obłoków - to płaszczyzna Drogi Mlecznej. Pomiędzy Skorpionem, a kolejnym gwiazdozbiorem po prawej, Strzelcem, który wznosi się nad czaszą teleskopu APEX, wyraźnie widać gromadę gwiazd. To gromada otwarta Messier 7 (M 7), znana także jako gromada Ptolomeusza. Poniżej Messier 7, nieco na prawo, znajduje się gromada Motyl, Messier 6 (M 6). Dalej na prawo, tuż nad brzegiem czaszy teleskopu APEX, jest słaby obłok, który wygląda jak jasna smuga. To słynna mgławica Laguna (zobacz eso0936 dla dokładniejszego widoku). Ze ...

9 kwietnia 2012: Mimo że Cerro Chico ma znaczną wysokość 5300 metrów nad poziomem morza, to tylko mała góra w majestatycznym krajobrazie andyjskiego płaskowyżu. Co ciekawe, jego nazwa oznacza po hiszpańsku właśnie "mała góra". Jednak z powodu pozycji na płaskowyżu Chajnantor, wierzchołek Cerro Chico jest świetnym i względnie łatwym do osiągnięcia, punktem obserwacyjnym do podziwiania niesamowitego widoku. Panoramiczne zdjęcie 360-stopni jest wyśrodkowane na północny wschód, gdzie widać najwyższe wulkany - większość z nich ma ponad 5500 metrów n.p.m. W centrum znajduje się sama Cerro Chajnantor. Na prawo, na płaskowyżu, widać teleskop Atacama Pathfinder Experiment (APEX), z górą Cerro Chascon w tle. Dalej na prawo, na południowy wschód, płaskowyż Chajnantor jest widoczny prawie w całości. Poza teleskopem APEX po prawej można zobaczyć trzy anteny Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). od momentu wykonania tego zdjęcia zbudowano ich o wiele więcej. Po lewej od Cerro Chajnantor znajduje się Cerro Toco. Jeszcze dalej na lewo, na północnym ...

2 kwietnia 2012: ESO w tym roku będzie mieć 50 lat, a żeby uczcić tę ważną rocznicę, pokazujemy fragmenty naszej historii. Przez cały rok 2012, raz w miesiącu, prezentujemy specjalne porównanie "kiedyś i teraz" w serii Zdjęcie Tygodnia. Porównanie pokazuje jak zmieniła się sytuacja w minionych dekadach w obserwatoriach La Silla, Paranal, biurach ESO w Santiago w Chile i w siedzibie w Garching koło Monachium w Niemczech. To historyczne zdjęcie zostało wykonane około 1970 roku z akademików La Silla, położonych poniżej niż kopuły teleskopów. Zdjęcia skierowane jest w stronę najwyższego punktu góry, po lewej. Metaliczna struktura widoczna blisko samego wierzchołka szczytu, nie jest teleskopem, ale zbiornikiem na wodę. Biała kopuła w centrum zdjęcia związana jest z 1-metrowym teleskopem Schmidta, który rozpoczął pracę w lutym 1972 roku. Daleko po prawej stronie zdjęcia znajduje się 1-metrowy teleskop ESO, widoczny dokładnie na grzbiecie, a na lewo od niego można dostrzec szczyt teleskopu Grand Prisme Objectif. Na ...

26 marca 2012: Francuski fotograf Serge Brunier - jeden z Fotograficznych Ambasadorów ESO - stworzył tę pełną 360-stopniową panoramę płaskowyżu Chajnantor na pustyni Atakama, gdzie trwa budowa Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Projekcja panoramiczna nieco zniekształciła kształty anten ALMA, ale mimo tego oddaje odczucie, jakby stało się w środku tego imponującego nowego obserwatorium. Widok 360 stopni demonstruje także kompletną izolację płaskowyżu Chajnantor, na wysokości 5000 metrów n.p.m. - tło nie zawiera prawie wcale struktur, z wyjątkiem kilku szczytów górskich oraz wzgórz. Mimo że budowanie tak ambitnego projektu teleskopu w odległym i nieprzyjaznym środowisku, jest wyzwaniem, duża wysokość nad poziomem morza jest idealna dla astronomii submilimetrowej. Przyczyną jest fakt, że para wodna w atmosferze absorbuje tej rodzaj promieniowania, ale powietrze jest znacznie bardziej suche na wysoko położonych terenach, takich jak Chajnantor. ALMA rozpoczęła pierwsze obserwacje naukowe 30 września 2011 r., przy użyciu częściowej sieci anten. Gdy obserwatorium zostanie ukończone, wywołujący wrażenie widok pięćdziesięciu 12-metrowych ...

19 marca 2012: Bardzo Duży Teleskop (VLT) sfotografował członkinię grupy galaktyk Leo I w gwiazdozbiorze Lwa. Galaktyka Messier 95 widoczna jest "z góry", oferując idealny widok na strukturę spiralną. Ramiona spiralne formują prawie idealne koło wokół galaktycznego centrum, a dalej rozrzedzają się, tworząc efekt podobny do grzywy, z której każdy lew byłby dumny. Inną, być może nawet bardziej uderzającą cechą galaktyki Messier 95 jest jej płonące, złote jądro. Zawiera wewnętrzny pierścień gwiazdotwórczy, o średnicy prawie 2000 lat świetlnych, w którym zachodzi spora część procesów formowania się gwiazd galaktyce. Takie zjawisko występuje głównie w galaktykach spiralnych z poprzeczką, takich jak Messier 95, albo nasza Droga Mleczna. W grupie Leo I galaktyka Messier 95 jest przyćmiona przez swoją siostrę Messier 96 (zobacz potw1143). Messier 96 jest najjaśniejszą członkinią grupy oraz - jako "przywódca stada" - daje Leo I alternatywną nazwę: grupa M 96. Niemniej jednak Messier 95 także jest obiektem spektakularnego zdjęcia. Uwaga! Przez przypadek ...

12 marca 2012: Na szczycie Cerro Paranal, w świetle kolejnego bezchmurnego dnia, widoczne są kopuły Bardzo Dużego Teleskopu (VLT). Ale widok jest jakiś dziwny: na pustynnym krajobrazie zagościła delikatna warstwa śniegu. Tego nie spotyka się tutaj codziennie, to coś przeciwnego w stosunku do faktu, że na pustyni Atakama nie występują prawie wcale opady. Na suche warunki na Atakamie wpływ ma kilka czynników. Pasma górskie Andów blokują deszcze od wschodu, a pasma górskie chilijskiego wybrzeża od zachodu. Zimny prąd Humboldta na Oceanie Spokojnym tworzy przybrzeżną odwróconą warstwę chłodnego powietrza, która hamuje rozwój chmur deszczowych. Rejon wysokiego ciśnienia na południowo-wschodnim Pacyfiku tworzy cyrkulację wiatrów, formując antycyklon, który także pomaga w utrzymywaniu suchego klimatu na Atakamie. Dzięki wszystkim tym czynnikom obszar ten jest powszechnie uznawany za najsuchsze miejsce na Ziemi! Poziom opadów w Paranal wynosi zaledwie kilka milimetrów rocznie, z wilgotnością często spadającą poniżej 10% i temperaturami w przedziale od -8 do 25 stopni Celsjusza. Suche ...