Foto van de Week

28 oktober 2013: Op deze spookachtige nachtfoto, genomen bij het Paranal Observatorium, zien we drie van de vier VLT Auxiliary Telescopes. Elk van hen is een 1,8-meter telescoop, ontworpen om samen te werken en een enkele telescoop te vormen dankzij de VLT-interferometer.Op de achtergrond wordt de stille schoonheid van de Atacamahemel versterkt door een rode, noorderlichtachtige glans genaamd airglow. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door licht-emitterende, chemische reacties in de lucht. Normaal zijn de emissies niet zo sterk, maar op de nacht waarop deze foto is genomen wèl, wat deze ongebruikelijke foto mogelijk maakte.Vertaling: Teun van Vijfeijken

21 oktober 2013: Deze prachtige foto toont de heldere Chileense hemel bezaaid met sterren en verre sterrenstelsels met daaronder één van de vier Unit Telescopen (UTs) van de Very Large Telescope (VLT). Om precies te zijn is dit de vierde UT met de naam Yepun (Venus). Twee objecten aan deze hemel zijn bekender dan hun buren. Links in beeld is een streep aan de hemel zichtbaar - dit is het melkwegstelsel Messier 31, oftewel de Andromedanevel. Rechtsboven deze 'veeg aan de hemel' staat een heldere ster, die op zijn beurt omhoog wijst naar een tweede sterrenstelsel dat ruwweg op dezelfde lijn ligt. De ster heet Beta Andromedae - ook wel bekend als Mirach - en het tweede sterrenstelsel is Messier 33 (bovenaan de foto). Men veronderstelt dat er in het verleden, uit de interactie tussen deze twee melkwegstelsels, een sliert van waterstofgas is ontstaan die de afstand tussen de twee overbrugt. Deze foto ...

14 oktober 2013: Deze nieuwe opname, gemaakt door de VLT Survey Telescope (VST) op ESO's Paranal, toont de supersterrenhoop Westerlund 1 (eso1034). De uitzonderlijk heldere sterrenhoop staat op een afstand van ongeveer 16.000 lichtjaar van de aarde in het zuidelijke sterrenbeeld Ara (Altaar). Hij bevat honderden zeer zware en heldere sterren, die allemaal slechts een paar miljoen jaar oud zijn. Naar astronomische begrippen zijn het dus nog maar baby's. Ons zicht op de sterrenhoop wordt belemmerd door gas en stof dat het meeste zichtbare licht hindert om tot de aarde door te dringen. Tijdens het bekijken van nieuwe foto's van Westerlund 1, - afkomstig uit een nieuwe survey van de zuidelijke hemel [1] - hebben astronomen iets gezien wat ze niet verwachtten: rond een van de sterren - W26, een rode superreus, en misschien wel de grootste bekende ster - ontdekten ze wolken van gloeiend waterstofgas, in deze afbeelding zichtbaar als groene objecten. ...

7 oktober 2013: Onder de donkere Chileense hemel - doorsneden door spectaculaire sterrensporen, veroorzaakt door de rotatie van de aarde gedurende de lange belichtingstijd van de camera - hoog op Cerro Paranal in de Chileense woestijn, ligt de Paranal Residencia, een oase voor personeel en bezoekers van ESO's Very Large Telescope. De bouw van de Residencia begon in 1998 en werd voltooid in 2002. Sindsdien is het een welkome schuilplaats voor de wetenschappers en ingenieurs die werken in het ruwe, droge woestijnklimaat op Paranal. Het vier verdiepingen tellende gebouw ligt grotendeels ondergronds. Het werd ontworpen door de Duitse architecten Auer+Weber en past naadloos in de omgeving. Vanuit bepaalde hoeken doet de combinatie van hi-tech architectuur en het onopvallende, camouflage-achtige ontwerp denken aan een geheime schurkenschuilplaats. Zo bezien is het nauwelijks verrassend dat de Residencia is gebruikt als decor voor de beslissende strijd in de James Bondfilm Quantum of Solace uit 2008. Flickr gebruiker ...

30 september 2013: Deze met verre sterren en sterrenstelsels bezaaide foto is een deep-field afbeelding gemaakt met de Wide Field Imager (WFI), een camera gemonteerd op de MPG/ESO 2,2-meter telescoop op het La Silla Observatorium in Chili. De foto werd gemaakt als onderdeel van de COMBO-17-survey. COMBO-17 staat voor Classifying Objects by Medium-Band Observations in 17 filters en is een project waarbij vijf kleine stukjes hemel zijn vastgelegd met behulp van zeventien verschillend gekleurde optische filters. De totale oppervlakte van die 5 velden komt ongeveer overeen met de grootte van de de volle maan. Het project heeft enorme aantallen verre objecten onthuld - en demonstreert maar weer eens hoeveel er nog te ontdekken valt in het heelal. Het beeld toont een gebied dat ook werd onderzocht in het kader van het FORS Deep Field (FDF). In dit project werden verschillende gebieden van de hemel in tot in detail en diepte onderzocht met behulp ...

23 september 2013: Deze nieuwe afbeelding van ESO's VISTA-telescoop laat een nieuw ontdekte bruine dwerg zien met de naam VVV BD001. Je vindt hem door in te zoomen op het centrum van de foto. Het is de eerste nieuw ontdekte bruine dwerg binnen onze kosmische omgeving als onderdeel van het VVV-onderzoek. VVV Acerca BD001 ligt 55 lichtjaar bij ons vandaan, in de richting van het zeer volle centrum van ons melkwegstelsel. Bruine dwergen zijn sterren die er nooit helemaal in zijn geslaagd om uit te groeien tot een ster zoals onze zon, en worden vaak aangeduid als 'mislukte sterren'. Ze zijn groter in omvang dan planeten zoals Jupiter, maar kleiner dan sterren. Deze dwerg is bijzonder in twee opzichten. Het is de eerste die gevonden is in de richting van ons melkwegcentrum - één van de meest drukke gebieden aan de hemel - en hij hoort tot een ongebruikelijke klasse van sterren die ...

16 september 2013: Het kleine Toconao is het dichtsbijgelegen dorpje in de buurt van het grootste astronomie-project ooit: ALMA [1] , de Atacama Large Millimeter / submillimeter Array. Toconao heeft minder dan 800 inwoners en ligt op 2475 meter boven de zeespiegel in een door een kleine bergrivier gevoede oase aan de rand van de Atacama, de droogste woestijn ter wereld. Een deel van het jaar stroomt de rivier niet. De lokale boeren regelen het waterpeil met dammen en kanalen zodat ze hun gewassen het hele jaar van water kunnen voorzien. Sommige gebouwen in Toconao zijn gebouwd met traditioneel bouwmateriaal: vulkanisch gesteente en adobe (een mengsel van zand, water, klei en organische materialen zoals stro en mest.) Een voorbeeld hiervan is de San Lucas kerk met klokkentoren, hier linksonder op de foto. Naast hun wetenschappelijk werk heeft het ALMA-personeel ook de traditioneel culturele kennis over het heelal van de Atacameño, de oude bewoners ...

9 september 2013: Deze spectaculaire luchtfoto van Cerro Armazones genomen door ESO Photo ambassadeur Gerhard Hϋdepohl, is de weerslag van een bijzonder moment voor iedere fotograaf waarin alles samenkomt in een perfecte foto. Hϋdepohl is electrotechnisch ingenieur bij het vlaggenschip van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht: 's werelds meest geavanceerde optische observatorium, de Very Large Telescope (VLT) op Cerro Paranal. Hϋdepohl maakte de foto tijdens een commerciële vlucht van Antofagasta naar Santiago. Kort nadat het vliegtuig vertrok nam het de ideale route voor een luchtopname van Cerro Armazones - en Hϋdepohl kon zich geen betere omstandigheden wensen. Hij zag zijn kans schoon en legde het spectaculaire terrein vanuit dit bijzondere perspectief vast.We zien de Atacama-woestijn met daarin haarscherp het smalle, zigzaggende pad dat door het stoffige terrein snijdt. Deze onverharde weg loopt omhoog naar de top van Cerro Armazones. De top wordt momenteel bezet door een verzameling landmeetkundige apparaten maar is binnenkort de thuisbasis ...

2 september 2013: ESO's PESSTO-survey heeft dit beeld van Messier 74 vastgelegd, een prachtig spiraalstelsel met scherp afgetekende, draaiende armen. Maar het echte onderwerp van dit beeld is sinds eind juli 2013 de heldere nieuwe aanwinst van de Melkweg: een Type II supernova genaamd SN2013ej. De supernova is de helderste ster aan de linker onderkant van het beeld. Dergelijke supernova's ontstaan ​​wanneer de kern van een zware ster instort - als gevolg van zijn eigen zwaartekracht - aan het einde van zijn leven. Dit instorten resulteert in een enorme explosie die materiaal ver de ruimte inwerpt. De resulterende explosie kan helderder worden dan het hele sterrenstelsel waarin het staat en weken of zelfs maanden zichtbaar blijven. PESSTO (Public ESO Spectroscopic Survey for Transient Objects) is ontworpen om objecten die kortstondig aan de nachtelijke hemel verschijnen, zoals supernova's, te bestuderen. PESSTO doet dit door gebruik te maken van een aantal instrumenten van de NTT ...

26 augustus 2013: Deze opname gemaakt met ESO's Very Large Telescope (VLT) op Paranal toont een klein deel van de bekende emissienevel, NGC 6357. Deze nevel staat op zo'n 8000 lichtjaar afstand in de staart van het zuidelijke sterrenbeeld Scorpius (Schorpioen). Het beeld heeft de karakteristieke rode gloed van een H-II gebied dat bestaat uit grote hoeveelheden geïoniseerd atomair waterstofgas en waterstof in een aangeslagen toestand. De gaswolk baadt in intense ultraviolette straling die wordt omgezet in zichtbaar licht van deze karakteristieke een rode tint. De bron van de ultraviolette straling is de open sterrenhoop Pismis 24, de thuisbasis van enkele zware, jonge, blauwe sterren. Pismis 24 zelf is niet zichtbaar op deze foto, maar zijn diffuse licht verlicht de wolk midden-rechts in beeld. Wij zien is een close-up van de omringende nevel, een mengeling van gas, donker stof, en net geboren en nog vormende sterren. Vertaling: Peter Middelkoop

19 augustus 2013: Een doordringend helder gordijn van sterren vormt de achtergrond van deze mooie foto die is genomen door astronoom Håkon Dahle. Het silhouet op de voorgrond is Håkon omringd door enkele grote donkere koepels die op de berg van ESO's La Silla Observatorium staan. Veel professionele astronomen zijn ook enthousiaste fotografen - en wie kan het hen kwalijk nemen? De ESO-locaties in de Atacamawoestijn behoren tot de beste plekken op aarde om sterren te observeren, en het zijn - om dezelfde reden - fantastische plaatsen om de nachtelijke hemel te fotograferen. Håkon nam deze foto tijdens een weeklange observatie-run met de MPG/ESO 2,2-telescoop. Tijdens de observaties werd de telescoop overgedragen aan een ander team, waardoor Håkon de kans kreeg om de sterrenhemel te bewonderen - en het voor ons vast te leggen. De Melkweg is op het zuidelijk halfrond helderder dan in het noorden, omdat de zuidelijke regio's van onze planeet ...

12 augustus 2013: Op deze mooie foto staan de sterrenstelsels NGC 799 (onder) en NGC 800 (boven) in het sterrenbeeld Cetus (de Walvis). Dit sterrenstelselpaar werd voor het eerst waargenomen in 1885 door de Amerikaanse astronoom Lewis Swift. Doordat wij recht tegen deze op 300 miljoen lichtjaar afstand gelegen sterrenstelsels aankijken, is hun mooie vorm duidelijk te zien. Het zijn beide spiraalstelsels net als onze Melkweg. Karakteristieke lange armen kronkelen zich een weg naar een heldere uitstulping in het centrum. In de spiraalarmen zijn een groot aantal clusters van hete, jonge, blauwe sterren zichtbaar (de kleine blauwe stippen op de foto), terwijl in het centrum een grote groep oudere, koelere, rode sterren zijn samengepakt in een compacte, vrijwel bolvormige regio.Op het eerste gezicht lijken beide stelsels erg op elkaar, maar het venijn zit in de staart, of beter: in de spiraalarmen. Naast het voor de hand liggende verschil in grootte, heeft NGC 799 ...

5 augustus 2013: Deze foto toont het uitzicht ten oosten van Paranal, luttele seconden nadat de zon achter de horizon is verdwenen. De oranje gloed van de ondergaande zon steekt af tegen de 1,8-meter VLT Auxiliary Telescopes, terwijl de bijna volle Maan in de lucht hangt. Maar het beeld is nog interessanter, dankzij een atmosferisch fenomeen dat bekend staat als de Gordel van Venus. De grijs-blauwachtige schaduw boven de horizon is de schaduw van de Aarde, met rechtsboven een roze gloed. Dit fenomeen ontstaat doordat zonlicht rood kleurt als het schijnsel van de ondergaande zon wordt weerkaatst door de atmosfeer van de Aarde. Dit sfeervolle effect kan direct na zonsondergang en kort voor zonsopgang worden gezien. Een soortgelijk effect wordt ook tijdens een totale zonsverduistering waargenomen. De op de afbeelding getoonde telescopen zijn drie van de vier 1,8-meter hulptelescopen, gehuisvest in ultra-compacte mobiele behuizingen. Deze telescopen worden ingezet voor interferometrische waarnemingen, waarbij twee ...

29 juli 2013: Spiraalstelsels zijn esthetisch gezien meestal zeer aantrekkelijk objecten, vooral wanneer ze recht van voren te zien zijn. En deze foto is hiervan een bijzonder mooi voorbeeld: het is het grootse spiraalvormige melkwegstelsel Messier 100, gelegen in het zuidelijke deel van het sterrenbeeld Coma Berenices (Haar van Berenices). Dit sterrenbeeld ligt op ongeveer 55 miljoen lichtjaar van de aarde.Terwijl bij Messier 100 de spiraalarmen duidelijk herkenbaar zijn, vertoont het centrum ook veel zwakkere balkachtige structuren, waardoor we Messier 100 classificeren als type SAB. Hoewel het niet makkelijk te zien is op de foto, hebben wetenschappers het bestaan ​​van de balk bevestigd door het stelsel op andere golflengten te observeren.Deze zeer gedetailleerde afbeelding toont de belangrijkste eigenschappen van een sterrenstelsel van dit type: reusachtige wolken van waterstofgas, gloeiend als rode vlekken omdat ze de geabsorbeerde energie van pas geboren, massieve sterren opnieuw uitstralen; de uniforme helderheid van oudere, gelige sterren rond het ...

22 juli 2013: Deze dynamische afbeelding toont de New Technology Telescope (NTT) gevestigd op ESO's La Silla Observatorium in Chili. De apart gevormde behuizing van de telescoop oogt wazig doordat de telescoop naar het gewenste object draait. De foto is gemaakt met een sluitertijd van dertig seconden. Een van de eerste dingen die opvalt op deze foto is dat het telescoopgebouw een eigenaardige hoekige buitenkant heeft, in plaats van het meer gebruikelijke rondekoepelontwerp. Dit ontwerp is later veel gekopieerd, onder meer bij ESO's Very Large Telescope, maar het was baanbrekend toen de telescoop in 1989 werd ingehuldigd. Het revolutionaire ontwerp van de NTT zorgt voor een optimale beeldkwaliteit, bijvoorbeeld door middel van zorgvuldig gecontroleerde ventilatie, die de luchtstroom optimaliseert door de NTT en zo onscherpte door luchtturbulentie minimaliseert. Net zichtbaar in de onscherpte van dit beeld zijn de grote flappen, die een belangrijk onderdeel van dit systeem vormen. Een ander kenmerk dat zijn ...

15 juli 2013: Deze zeldzame luchtfoto van het Paranal-observatorium werd in december 2012 door Clementine Bacri en Adrien Normier genomen. Zij vliegen in een speciaal, milieuvriendelijk ultralight-vliegtuig [1] een jaar lang rond de wereld. Dit treffende beeld toont de ruwe, natuurlijke schoonheid van het landschap rond de afgelegen locatie van een van 's werelds beste astronomische faciliteiten, ESO's Very Large Telescope (VLT), en zijn vier onafhankelijke 8,2-meter telescopen op de top van Cerro Paranal. ESO heeft een lopende partnerschap met het ORA Wings for Science-project, een non-profit initiatief dat vanuit de lucht ondersteuning biedt aan publieke onderzoeksorganisaties. De twee bemanningsleden van het Wings for Science-project hebben een flyby boven onder andere de sterrenwachten in Noord-Chili gemaakt, voordat ze uit Zuid-Amerika vertrokken en Australië aandeden. Tijdens hun reis helpen ze wetenschappers met alle mogelijkheden die de vlucht biedt, zoals het nemen van luchtmonsters tot archeologie, van het observeren van biodiversiteit tot 3D terrein-modellering. De ...

8 juli 2013: Astronomie en telescopen brengen soms het kind in je naar boven. Het is uiteindelijk een vorm van kinderlijke nieuwsgierigheid waardoor astronomen steeds grotere instrumenten op afgelegen plaatsen over hele wereld bouwen. ESO-astronoom Julien Girard maakte deze schattige foto van zijn dochter tijdens een familiedag op Paranal in de Chileense Andes. Door een vertekening van het perspectief lijkt kleine Maëlle in de open koepel te kijken van één van de 1,8-meter hulptelescopen van ESO's Very Large Telescope (VLT). Hoewel de telescopen worden gebruikt voor serieus wetenschappelijk onderzoek, voelen astronomen zich soms weer kind bij het spelen met zulk gigantisch 'speelgoed'. Julien Girard is een ESO astronoom en ESO Photo ambassadeur, en werkt in Chili bij de VLT. Hij is 'instrument scientist' bij het 'NACO adaptive optics instrument' op VLT's Unit Telescoop 4. Julien stuurde deze foto naar de 'Your ESO Pictures Flickr-group' en deze werd vervolgens geselecteerd als ESO Foto van ...

1 juli 2013: Deze foto toont antennes die onderdeel gaan uitmaken van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). De drie antennes op de voorgrond en enkeleop de achtergrond worden door ESO geleverd als onderdeel van haar bijdrage aan ALMA. De bouw wordt verzorgd door het Europese AEM Consortium [1]. ESO levert vijfentwintig van de 12-meter-diameter antennes. Nog eens vijfentwintig 12-meter antennes worden geleverd door de Noord-Amerikaanse ALMA partner. De overige, een set van twaalf 7-meter en vier 12-meter antennes die samen de de Atacama Compact Array vormen, zijn afkomstig van de Oost-Aziatische ALMA partner. De antennes op de foto staan bij de ALMA Operations Support Facility (OSF) op een hoogte van 2900 meter aan de voet van de Chileense Andes. Op de voorgrond zie je de 'AEM Site Erection Facility' waar de antennes gemonteerd en uitvoerig getest worden voor de overdracht aan het observatorium. De antennes op de achtergrond zijn al overgedragen en ...

24 juni 2013: Je zou het kunnen aanzien voor een hoog boven de wolken zwevende futuristische stad uit een sciencefiction verhaal maar het is ESO's langst dienende observatorium La Silla. De foto is van astronoom Alan Fitzsimmons. Hij maakte hem net na zonsondergang in de buurt van de ESO 3,6-meter telescoop. Het licht van de maan -die net buiten beeld staat- wordt gereflecteerd door de lager gelegen wolken en geeft het spookachtige schijnsel waarin de sterrenwacht baadt. Boven de nog door de ondergaande zon verlichte wolken torent een zeer zwak gloeiende kolom goudkleurig licht: het zodiakale licht. Het wordt veroorzaakt doordat zonlicht wordt verstrooid door tussen de zon en de planeten aanwezige stofdeeltjes. Dit verschijnsel is alleen zichtbaar op bepaalde tijden in het jaar en vanaf geschikte locaties, net na zonsondergang of net voor zonsopkomst. Op de foto zijn meerdere telescopen te zien zoals de grote hoekige structuur aan het einde van de ...

17 juni 2013: Een foto vol spanning, gemaakt op vrijdag 7 juni 2013, waarin een donderbui zijn woede koelt op Cerro Paranal. De kolossale behuizingen van de vier VLT telescopen, elk ter grootte van een gebouw van acht verdiepingen, lijken bijzonder klein onder de dreigend rollende donder en krachtige bliksemschichten. Links in beeld is een eenzame ster getuige van de show - één enkel lichtpuntje tegen een verduisterde hemel. Deze ster is Procyon, een heldere dubbelster in het sterrenbeeld Canis Minor (De Kleine Hond). Wolken zijn een zeldzaamheid boven ESO's Paranal. Gemiddeld kent de site het verbazingwekkende aantal van 330 heldere dagen per jaar. Bliksem is nog zeldzamer doordat het observatorium op een van de droogste plekken op aarde ligt: de Atacama-woestijn in Noord-Chili, 2600 meter boven de zeespiegel. Als er al wolken zijn, dan hangen ze meestal lager dan het observatorium en niet erboven. In de 16 jaar dat ingenieur en ESO ...