Komunikat prasowy
Niesamowity kosmiczny motyl sfotografowany przez teleskop ESO
30 lipca 2020
Przypominający motyla z jego symetryczną strukturą, pięknymi kolorami i skomplikowanymi wzorami, ten efektowny bąbel gazu – znany jako NGC 2899 – wydaje się unosić i trzepotać skrzydłami na niebie na nowym zdjęciu z należącego do ESO teleskopu VLT. Obiekt ten nie był nigdy wcześniej sfotografowany z takimi szczegółami. Widać nawet słabe zewnętrzne krawędzie mgławicy planetarnej, świecące przed gwiazdami tła.
Ogromne połacie gazu NGC 2899 rozciągają się aż na dwa lata świetlne od jego centrum, świecąc jasno przed gwiazdami Drogi Mlecznej, gdyż gaz mgławicy osiąga temperatury powyżej 10 tysięcy stopni Celsjusza. Wysokie temperatury są spowodowane dużą ilością promieniowanie od macierzystej gwiazdy mgławicy, co powoduje, że wodór świeci czerwonawym halo wokół widocznego na niebiesko tlenu.
Obiekt zlokalizowany jest od 3000 do 6500 lat świetlnych od nas w kierunku południowego gwiazdozbioru Żagla. Posiada dwie gwiazdy centralne, co przypuszczalnie jest przyczyną prawie symetrycznego wyglądu mgławicy. Gdy jedna z gwiazd osiągnęła koniec swojego życia, odrzuciła zewnętrzne warstwy, a druga oddziałuje teraz z tym przepływem gazu, formując widoczne dwa płaty. Zaledwie około 10-20% mgławic planetarnych [1] wykazuje tego rodzaju dwubiegunowy kształt.
Astronomowie byli w stanie uzyskać tak szczegółowe zdjęcie NGC 2899 dzięki wykorzystaniu instrumentu FORS, zainstalowanego na UT1 (Antu), jednym z czterech 8,2-metrowych teleskopów tworzących zespół teleskopów VLT w Chile. Skrót FORS oznacza FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph. Ten instrument wysokiej rozdzielczości był jednym z pierwszych zainstalowanych na VLT i odpowiada za wiele pięknych zdjęć oraz odkryć z ESO. FORS brał udział w obserwacjach światła do źródła fal grawitacyjnych, badał pierwszą znaną planetoidą międzygwiazdową, a także był używany do szczegółowych badań fizyki stojącej za formowaniem się złożonych mgławic planetarnych.
Zdjęcie zostało uzyskane w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems), inicjatywy popularnonaukowej wykonującej przy pomocy teleskopów ESO zdjęcia interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów, dla celów edukacyjnych i popularyzacyjnych. Program korzysta z czasu teleskopu w sytuacjach, w których nie jest on używany do badań naukowych. Wszystkie zebrane dane mogą być jednak użyteczne do celów naukowych i są dostępne dla astronomów poprzez archiwum naukowe ESO.
Uwagi
[1] W przeciwieństwie do tego, co sugeruje wspólna nazwa, mgławice planetarne nie mają nic wspólnego z planetami. Pierwsi astronomowie, którzy je zaobserwowali, po prostu opisali je jako podobne z wyglądu do planet. Zamiast tego mgławice planetarne uformowały się, gdy gwiazdy o masach do 6 mas Słońca osiągnęły koniec swojego życia, zapadły się i odrzuciły ekspandujące otoczki gazu, bogate w ciężkie pierwiastki. Intensywne promieniowanie ultrafioletowe energetyzuje i rozświetla te poruszające się warstwy, powodują, że jasno świecą przez tysiące lat, aż ostatecznie rozproszą się powoli w przestrzeni kosmicznej. Mgławice planetarne są względnie krótkotrwałymi zjawiskami w astronomicznych skalach czasu
Więcej informacji
ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Ma 16 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy, dodatkowo Chile jest kraje gospodarzem, a Australia (IA/FCUL) strategicznym partnerem. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się „największym okiem świata na niebo”.
Linki
- Projekt Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems)
- Zdjęcia VLT
- Dla naukowców: masz ciekawą historię? Zgłoś swoje badania
Kontakt
Bárbara Ferreira
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
Tel. kom.: +49 151 241 664 00
E-mail: pio@eso.org
Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO
oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org
O komunikacie
| Komunikat nr: | eso2012pl |
| Nazwa: | NGC 2899 |
| Facility: | Very Large Telescope |
| Instrumenty: | FORS2 |
Zdjęcia
Filmy
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.