Komunikat prasowy

Barwny gwiezdny krajobraz

11 lipca 2018

Nowe obserwacje z należącego do ESO teleskopu VLT pokazują gromadę gwiazd RCW 38 w pełnej krasie. Zdjęcie zostało wykonane podczas testowania kamery HAWK-I z systemem optyki adaptacyjnej GRAAL. Widać na nim w niesamowitych detalach RCW 38 i otaczające ją obłoki jasno świecącego gazu, z ciemnymi wąsami pyłu przebiegającymi przez jasne jądro tego młodego zgromadzenia gwiazd.

Zdjęcie pokazuje gromadę gwiazd RCW 38, sfotografowaną przez instrument HAWK-I zamontowany na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) w Chile. Dzięki patrzeniu na fale podczerwone, HAWK-I może badać otoczone pyłem gromady gwiazd, takie jak RCW 38, dostarczając niezrównanych widoków gwiazd formujących się wewnątrz. Wspomniana gromada zawiera setki młodych, gorących, masywnych gwiazd i znajduje się około 5500 lat świetlnych od nas w kierunku gwiazdozbioru Żagla.

Centralny obszar RCW 38 jest widoczny na zdjęciu jako jasny, zabarwiony na niebiesko obszar zamieszkały przez liczne bardzo młode gwiazdy i protogwiazdy, które nadal znajdują się w procesie powstawania. Intensywne promieniowanie wybiegające od nowo narodzonych gwiazd powoduje, ze otaczający gwiazd jasno świeci. Jest to w dużym kontraście do strumieni chłodniejszego kosmicznego pyłu przebiegających przez ten rejon, które świecą w ciemnych odcieniach czerwieni i pomarańczowego. Dzięki kontrastowi mamy wyjątkową scenerię – przykład kosmicznego arcydzieła.

Wcześniejsze zdjęcia tego rejonu, uzyskane na falach widzialnych, są uderzająco inne – wydają się puste od gwiazd, gdyż pył i gaz blokują widok gromady. Jednak obserwacje w podczerwieni pozwalają nam zajrzeć przez przesłaniający pył i sięgnąć do serca tej gromady gwiazd.

HAWK-I jest zainstalowany na Teleskopie Głównym nr 4 (Yepun) na VLT i działa w zakresie fal bliskiej podczerwieni. Ma wiele zadań naukowych, w tym uzyskiwanie obrazów pobliskich galaktyk, wielkich mgławic, czy pojedynczych gwiazd i egzoplanet. GRAAL jest modułem optyki adaptacyjnej, który pomaga HAWK-I w uzyskiwaniu spektakularnych obrazów. Korzysta z czterech promieni laserowych skierowanych w nocne niebo, które tworzą sztuczną gwiazdę odniesienia używaną do korygowania efektów pochodzących od turbulencji atmosferycznych – co daje ostrzejsze zdjęcia.

Niniejsze zdjęcie zostało uzyskane w ramach serii obserwacji testowych — czyli w trakcie weryfikacji naukowej — instrumentu HAWK-I i modułu GRAAL. Takie testy są elementem sprawdzania nowego instrument na VLT i obejmują szereg typowych obserwacji naukowych, które weryfikują i pokazują możliwości instrumentu.

Więcej informacji

Kierownikiem naukowym projektu, który doprowadził do uzyskania tego spektakularnego zdjęcia była Koraljka Muzic (CENTRA, University of Lisbon, Portugalia). Lista jej współpracowników: Joana Ascenso (CENTRA, University of Porto, Portugalia), Amelia Bayo (University of Valparaiso, Chile), Arjan Bik (Stockholm University, Szwecja), Hervé Bouy (Laboratoire d’astrophysique de Bordeaux, Francja), Lucas Cieza (University Diego Portales, Chile), Vincent Geers (UKATC, Wielka Brytania), Ray Jayawardhana (York University, Kanada), Karla Peña Ramírez (University of Antofagasta, Chile), Rainer Schoedel (Instituto de Astrofísica de Andalucía, Hiszpania) oraz Aleks Scholz (University of St Andrews, Wielka Brytania).

Weryfikacja naukowa HAWK-I z modułem optyki adaptacyjnej GRAAL została zaprezentowana w kwartalniku ESO The Messenger, w artykule pt. HAWK-I GRAAL Scienzce Verification.

Skład zespołu dokonującego weryfikacji naukowej: Bruno Leibundgut, Pascale Hibon, Harald Kuntschner, Cyrielle Opitom, Jerome Paufique, Monika Petr-Gotzens, Ralf Siebenmorgen, Elena Valenti oraz Anita Zanella (wszyscy z ESO).

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Ma 15 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy, dodatkowo Chile jest kraje gospodarzem, a Australia strategicznym partnerem. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się „największym okiem świata na niebo”.

Linki

• "The Messenger" nr 172 z artykułem pt. "HAWK-I GRAAL Science Verification"
• Strona instrumentu HAWK-I/GRAAL

Kontakt

Calum Turner
ESO Assistant Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
E-mail: pio@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych