Kolenzak, Emoe, Tinamou?

Mensen staren al sinds lang geleden naar de hemel, gefascineerd door de vloeiende vorm van de Melkweg, het heldere licht van de sterren en planeten, en de donkere plekken die delen van de hemel verduisteren. Verschillende culturen hadden allerlei namen voor deze verschijnselen. Deze Foto van de Week laat een object zien dat in de loop van de tijd verschillende identiteiten heeft aangenomen, samen met een antenne van het Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). 

Helemaal bovenaan in beeld, in de band van de Melkweg, ligt een paar heldere sterren. Deze maken deel uit van Crux (Het Zuiderkruis), een van de meest herkenbare sterrenbeelden aan de zuidelijke hemel. Net onder Crux tekent zich een donkere, onregelmatige vorm af tegen de centrale band van ons sterrenstelsel. Dit is een prominente absorptienevel die op slechts 600 lichtjaar afstand ligt: ​​een gigantische wolk van moleculen die zo dicht is dat hij het licht van alles erachter blokkeert.

De naam van deze donkere klodder hangt echter af van je cultuur. Het is in de volksmond bekend als de Kolenzaknevel, maar anderen noemen het een gigantische hemelvogel. De nevel is van groot belang in de Australische Aboriginal-astronomie, waar wordt gezegd dat het het hoofd is van een emoe die zich langs de hemel uitstrekt — een “sterrenbeeld” dat niet bestaat uit sterren, maar uit stof. Inca-astronomen noemden de patch Yutu, verwijzend naar een verlegen, patrijsachtige vogelsoort die in Zuid-Amerika voorkomt (de Tinamou).

Nevels zoals de Kolenzak kunnen niet worden doordrongen door zichtbaar licht, maar de sterren en sterrenstelsels die erdoor worden verduisterd, schijnen er vaak doorheen in millimeter- en submillimetergolflengten. Dit gebied van het elektromagnetische spectrum wordt onderzocht door ALMA, een array met 66 antennes in het noorden van Chili.