Sprookjesachtige spiralen

Dit prachtige plaatje, gemaakt met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) laat een protoplanetaire schijf zien die om de jonge ster Elias 2-27 draait op zo'n 450 lichtjaar van de aarde. ALMA heeft veel protoplanetaire schijven ontdekt, maar deze schijf is speciaal omdat hij twee spiraalarmen heeft. Daarmee lijkt hij op een miniatuurversie van een spiraalstelsel.

Tot voor kort wisten astronomen niet of de spiraalvorm zich zich alleen uitstrekte aan de randen van schijven of dat er ook schijven waren waar de spiralen doordringen tot in het gebied waar de planeetvorming plaatsvindt. Dankzij ALMA konden de onderzoekers diep in de schijf kijken en zagen ze ook daar een duidelijk signatuur van spiraalvormige dichtheidsgolven.

ALMA vond dichtbij de ster een platte stofschijf die zich uitstrekt tot een afstand die te vergelijken is die van Neptunus tot onze zon. Na dat punt, in het gebied dat bij ons te vergelijken is met de Kuipergordel, detecteerde ALMA een smalle band met een stuk minder stof. Daar zou zich een planeet aan het vormen kunnen zijn. Vanuit de buitenrand van deze leegte ontspringen de twee spiraalarmen. Ze strekken zich meer dan 10 miljard kilometer ver van hun ster uit. De ontdekking van spiraalgolven op deze enorme afstanden past niet zo goed in de huidige theorie van planeetvorming.