Komunikaty prasowe

1 października 2014: Instrument Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w należącym do Obserwatorium ESO La Silla w Chile posłużył do uzyskania pięknego, usianego niebieskimi gwiazdami, zdjęcia bogatej gromady otwartej gwiazd znanej jako Messier 11, a także pod określeniami NGC 6705 i Gromada Dzika Kaczka.

17 września 2014: Od dziesięcioleci naukowcy wierzyli, że zderzenia galaktyk (galaktyczne mergery) skutkują zazwyczaj wytworzeniem galaktyk eliptycznych. Ale teraz badacze korzystający z ALMA i innych radioteleskopów po raz pierwszy znaleźli bezpośredni dowód na to, że w ten sposób mogą powstawać także galaktyki z dyskami i że proces ten jest całkiem powszechny. Zaskakujący rezultat może stanowić wyjaśnienie dlaczego w kosmosie istnieje tak wiele galaktyk spiralnych podobnych do Drogi Mlecznej.

10 września 2014: Na nowym zdjęciu z teleskopu VST (VLT Survey Telescope) w Obserwatorium Paranal w północnym Chile widać wielki zbiór gwiazd – gromadę kulistą Messier 54. Gromada wygląda bardzo podobnie do wielu innych, ale skrywa pewien sekret. Messier 54 nie należy do Drogi Mlecznej, jest natomiast częścią małej satelitarnej Galaktyki Karłowatej w Strzelcu. To nietypowe umiejscowienie pozwoliło astronomom wykorzystać teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) do sprawdzenia czy w gwiazdach poza Drogą Mleczną także występują nieoczekiwanie małe poziomy pierwiastka litu.

3 września 2014: Lupus 4, nagromadzenie pyłu i gazu w kształcie pająka, przesłania gwiazdy w tle niczym ciemne chmury w bezksiężycową noc. Ale obecnie zaciemnione, gęste zasoby materii w obłokach takich jak Lupus 4 to miejsca narodzin nowych gwiazd, które za jakiś czas rozpoczną swoje świetliste życie. Do wykonania zdjęcia użyto instrumentu Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie ESO w Obserwatorium La Silla w Chile.

26 sierpnia 2014: Międzynarodowy zespół astronomów użył Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), a także wielu innych teleskopów naziemnych i kosmicznych, do uzyskania najlepszego obrazu kolizji pomiędzy dwoma galaktykami, która nastąpiła gdy Wszechświat miał zaledwie połowę obecnego wieku. Badacze skorzystali z pomocy szkła powiększającego o rozmiarach galaktyki, aby dostrzec normalnie niewidoczne szczegóły. Nowe badania galaktyki H-ATLAS J142935.3-002836 dowiodły, że ten złożony i odległy obiekt wygląda podobnie jak dobrze znane i znacznie bliższe zderzenia galaktyk o nazwie Galaktyki Anteny (Antennae Galaxies).

20 sierpnia 2014: Zdjęcie prezentuje dwa obszary powstawania gwiazd w południowej Drodze Mlecznej. Wykonano je za pomocą instrumentu instrumentu Wide Field Imager w Obserwatorium ESO La Silla w Chile. Pierwszy z obszarów, po lewej, jest zdominowany przez gromadę gwiazd NGC 3603, oddaloną od nas o 20 tysięcy lat świetlnych, położoną w ramieniu spiralnym Kila-Strzelca. Drugi obiektów, po prawej, to zbiorowisko świecącego gazu o nazwie NGC 3576, umiejscowiona o połowę bliżej.

6 sierpnia 2014: VLT Survey Telescope (VST) w Obserwatorium ESO Paranal w Chile sfotografował na pięknym, szczegółowym zdjęciu galaktykę Messier 33. Ta galaktyka spiralna jest drugą pod względem odległości dużą galaktyką w pobliżu Drogi Mlecznej. Zawiera wiele jasnych gromad gwiazd oraz obłoków gazu i pyłu. Nowe zdjęcie to jeden z najbardziej szczegółowych szerokokątnych widoków opisywanego obiektu, wyraźnie ukazujący wiele świecących na czerwono obłoków gazu w ramionach spiralnych.

30 lipca 2014: Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) odkryli dziwnie ułożone dyski gazowe, w których powstają planety. Dyski znajdują się wokół dwóch młodych gwiazd w układzie podwójnym HK Kauri. Najnowsze obserwacje z ALMA dostarczyły najlepszego jak dotąd obrazu dysków protoplanetarnych w układzie podwójnym gwiazd. Uzyskane wyniki pomogą także w wyjaśnieniu dlaczego tak wiele egzoplanet – w przeciwieństwie do planet Układu Słonecznego – ma orbity o bardzo dużym mimośrodzie lub nachyleniu. Wyniki ukażę się 31 lipca 2014 r. w czasopiśmie „Nature”

23 lipca 2014: Na tym pięknym, nowym zdjęciu z Obserwatorium ESO La Silla w Chile widać młode gwiazdy tłoczące się na tle obłoków świecącego gazu i pasm pyłu. 10 milionów lat temu gromada gwiazd, znana jako NGC 3293, była tylko obłokiem gazu i pyłu, ale gdy zaczęły powstawać gwiazdy, stała się jasną grupą w obecnym kształcie. Podobne gromady są kosmicznymi laboratoriami, które pozwalają astronomom poznać sposób ewolucji gwiazd.

9 lipca 2014: Grupie astronomów udało się prześledzić powstawanie pyłu w czasie rzeczywistym – w następstwie wybuchu supernowej. Po raz pierwszy naukowcy pokazali, że fabryki kosmicznego pyłu tworzą ziarna w dwuetapowym procesie, rozpoczynającym się krótko po eksplozji i przebiegającym przez kolejne lata. Zespół wykorzystał należący do ESO teleskop VLT w północnym Chile, aby przeanalizować światło od supernowej SN2010jl gdy powoli słabł jej blask. Najnowsze wyniki zostały opublikowane 9 lipca 2014 r. w internetowej wersji czasopisma Nature.

2 lipca 2014: Mało znany obłok kosmicznego gazu i pyłu o nazwie Gum 15 jest miejscem narodzin i domem młodych, gorących gwiazd. Gwiazdy te - piękne i śmiertelnie niebezpieczne – uformowały wygląd swojej macierzystej mgławicy, a w miarę dorastania ostatecznie spowodują jej zniszczenie.

19 czerwca 2014: Dzisiaj odbyła się uroczystość mająca zaznaczyć kolejny ważny krok w procesie budowy Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (ang. European Extremely Large Telescope, w skrócie E-ELT). Wysadzona została część wysokiej na 3000 metrów n.p.m. góry Cerro Armazones, jako jeden z etapów wyrównywania wierzchołka pod budowę największego teleskopu optycznego/podczerwonego na świecie.

11 czerwca 2014: Obserwacje za pomocą Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) pozwoliły po raz pierwszy wykonać mapy gazu molekularnego i pyłu w macierzystych galaktykach błysków gamma (GRB) – największych eksplozji we Wszechświecie. Zupełną niespodzianką było zaobserwowane mniejszej ilości gazu niż oczekiwano, a znacznie więcej pyłu, co powoduje, że niektóre z rozbłysków gamma można nazwać „ciemnymi błyskami gamma”. Wyniki badań ukażą się 12 czerwca 2014 r. w czasopiśmie „Nature” i będą pierwszą opublikowaną pracą naukową ALMA na temat rozbłysków gamma. Publikacja pokazuje potencjał ALMA w lepszym zrozumieniu tych obiektów.

4 czerwca 2014: Instrument SPHERE — Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch — został zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT w Obserwatorium Paranal w Chile. Uzyskano dla niego tzw. pierwsze światło. To potężne urządzenie do poszukiwania i badania planet pozasłonecznych (egzoplanet) korzysta jednocześnie z kilku zaawansowanych technik. Oferuje znacząco lepszą wydajność niż dotychczas istniejące instrumenty i uzyskało imponujące widoki dysków pyłowych wokół pobliskich gwiazd oraz innych obiektów w trakcie pierwszych dni obserwacji. Instrument SPHERE został zaprojektowany i zbudowany przez konsorcjum wielu europejskich instytutów kierowane przez Institut de Planétologie et d'Astrophysique de Grenoble we Francji, we współpracy z ESO. Naukowcy spodziewają się, że zrewolucjonizuje szczegółowe badania planet pozasłonecznych i dysków okołogwiazdowych.

21 maja 2014: Pełne kolorów zdjęcie z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile prezentuje gromadę gwiazd NGC 3590. Na tle krajobrazu ciemnych pasm pyłu i bogato ubarwionych obłoków świecącego gazu widać jasno błyszczące gwiazdy. To małe gwiezdne zgromadzenie daje astronomom informacje na temat powstawania i ewolucji gwiazd – a także wskazówki dotyczące struktury ramion spiralnych naszej galaktyki.

14 maja 2014: Magnetary są dziwacznymi, supergęstymi pozostałościami po wybuchu supernowej. Są najsilniejszymi znanymi magnesami we Wszechświecie – miliony razy mocniejszymi niż najsilniejsze magnesy na Ziemi. Zespół europejskich astronomów, który użył należącego do ESO teleskopu VLT, uważa że po raz pierwszy odkrył gwiazdowego towarzysza magnetara. Odkrycie pomaga w wyjaśnieniu w jaki sposób powstają magnetary – co jest zagadką od 35 lat – oraz dlaczego ta konkretna gwiazda nie zapadła się w czarną dziurę, jakby to przewidywali astronomowie.

30 kwietnia 2014: Obserwacje przeprowadzone za pomocą należącego do ESO teleskopu VLT (Very Large Telescope) pozwoliły na ustalenie po raz pierwszy okresu rotacji planety pozasłonecznej. Okazało się, że jeden „dzień” na Beta Pictoris b trwa zaledwie osiem godzin. To znacznie krócej niż na jakiejkolwiek planecie w Układzie Słonecznym – równik planety Beta Pictoris b porusza się z prędkością prawie 100 000 km/h. Związek pomiędzy masą, a tempem obrotu, obserwowany w Układzie Słonecznym, może być teraz badany także w przypadku planet pozasłonecznych. Podobne techniki pozwolą astronomom na wykonanie w przyszłości szczegółowych map planet pozasłonecznych za pomocą Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (E-ELT).

16 kwietnia 2014: Nowe zdjęcie z Obserwatorium ESO La Silla w Chile prezentuje obłok wodoru o nazwie Gum 41. W środku tej mało znanej mgławicy znajdują się jasne, gorące, młode gwiazdy, których energetyczne promieniowanie powoduje, że wodór wokół świeci w charakterystycznym czerwonym odcieniu.

9 kwietnia 2014: Astronomowie korzystający z teleskopu VLT w Chile wykonali przykuwające wzrok zdjęcie mgławicy planetarnej PN A66 33, znanej lepiej pod oznaczeniem Abell 33. Niebieska bańka, która powstała gdy starzejąca się gwiazd odrzuciła swoje zewnętrzne warstwy, jest przypadkowo widoczna na niebie obok innej gwiazdy, a razem tworzą kształt bardzo podobny do pierścionka zaręczynowego z diamentem. Kosmiczny klejnot jest nietypowo symetryczny na niebie, wydaje się prawie idealnie okrągły.

2 kwietnia 2014: Nowe zdjęcie z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile pokazuje dwie kontrastujące ze sobą galaktyki: NGC 1316 oraz jej mniejszą sąsiadkę NGC 1317. Są one całkiem blisko siebie w przestrzeni kosmicznej, ale mają bardzo różne historie życia. Mała galaktyka spiralna NGC 1317 wiodła spokojne życie, natomiast NGC 1316 w trakcie swojej pełnej przemocy historii wchłonęła kilka innych galaktyk i prezentuje blizny po minionych walkach.