Komunikat prasowy

Teleskop ESO sfotografował węża na niebie

4 stycznia 2023

Na nowym zdjęciu w podczerwieni, za słabą pomarańczową poświatą mgławicy Sh2-54 widać miriady gwiazd. Ten wspaniały gwiezdny żłobek, znajdujący się w gwiazdozbiorze Węża, został sfotografowany ze wszystkimi szczegółami przy pomocy Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA), który pracuje w należącym do ESO Obserwatorium Paranal in Chile.

Gdy starożytni patrzyli na nocne niebo, dostrzegali w gwiazdach przypadkowe wzory. Na przykład jedną z „konstelacji” Grecy nazwali Wężem, z powodu wyglądu przypominającego kształt węża. Nie byli natomiast w stanie dostrzec, że na końcu tej konstelacji znajduje się bogactwo oszałamiających obiektów astronomicznych. Obejmują one mgławice Orzeł, Omega i Sh2-54, z których ostatnia została ukazana w nowym świetle dzięki niniejszemu spektakularnemu obrazowi w podczerwieni.

Mgławice to olbrzymie obłoki gazu i pyłu, z których rodzą się gwiazdy. Teleskopy pozwalają astronomom na dokładne identyfikowanie i analizowanie tych dość słabych obiektów. Pokazana tutaj mgławica znajduje się około 6000 lat świetlnych od nas i nosi oficjalne oznaczenie Sh2-54, w którym „Sh” odnosi się do amerykańskiego astronoma Stewarta Sharplessa, który skatalogował ponad 300 mgławic w latach 50. ubiegłego wieku.

Wraz z rozwojem technologii wykorzystywanej do eksploracji Wszechświata poszerzało się też nasze zrozumienie tych gwiezdnych żłobków. Jedną z takich korzyści jest możliwość patrzenia poza światło, które zdolne są dostrzec nasze oczy, na przykład w zakres podczerwony. Tak jak wąż, imiennik opisywanej mgławicy, wyewoluował zdolność odczuwania w podczerwieni, aby lepiej zrozumieć swoje otoczenie, my również rozwinęliśmy instrumenty podczerwone, aby dowiedzieć się więcej o Wszechświecie.

Podczas gdy światło widzialne jest łatwo absorbowane przez obłoki pyłu w mgławicy, światło podczerwone może przechodzić przez grube warstwy prawie bez przeszkód. Zaprezentowane zdjęcie pokazuje bogactwo gwiazd ukrytych za zasłonami pyłu. Jest to szczególnie użyteczne, ponieważ pozwala naukowcom na bardziej dokładne badanie, co dzieje się w gwiezdnych żłobkach, a tym samym na dowiedzenie się jak powstają gwiazdy.

Obraz został uzyskany w zakresie podczerwonym, przy pomocy czułej kamery z 67 milionami pikseli, na należącym do ESO teleskopie VISTA w Obserwatorium Paranal w Chile. Został uzyskany w ramach przeglądu VVVX —VISTA Variables in the Via Láctea eXtended. To wieloletni projekt, który wielokrotnie obserwuje duży fragment Drogi Mlecznej na falach podczerwonych, dostarczając kluczowych danych dla zrozumienia gwiezdnej ewolucji.

Więcej informacji

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) umożliwia naukowcom z całego świata na odkrywanie tajemnic Wszechświata z korzyścią dla nas wszystkich. Projektujemy, budujemy i zarządzamy światowej klasy obserwatoriami naziemnymi – których astronomowie używają do odpowiadania na ciekawe pytania i szerzenia fascynacji astronomią – a także promujemy międzynarodową współpracę w astronomii. Ustanowione w 1962 roku jako organizacja międzynarodowa, ESO jest wspierane przez 16 krajów członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy), a także Chile jako kraj gospodarz, oraz Australię jako strategicznego partnera. Siedziba ESO, a także jego centrum popularyzacji nauki i planetarium (ESO Supernova) znajdują się w pobliżu Monachium w Niemczech, natomiast chilijska pustynia Atakama – niesamowite miejsce z wyjątkowymi warunkami do obserwacji nieba – jest domem dla naszych teleskopów. ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma. Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, budujemy „największe oko świata na niebo”, czyli Ekstremalnie Wielki Teleskop (Extremely Large Telescope, ELT). Nasza działalność w Chile jest zarządzania z biur ESO w Santiago, gdzie współpracujemy też z chilijskimi partnerami.

Linki

• Zdjęcia VLT
• Zdjęcia VISTA
• Dla dziennikarzy: zasubskrybuj, aby otrzymywać w swoim języku nasze komunikaty z embargo medialnym
• Dla naukowców: jeśli masz ciekawya temat, zgłoś swoje badania!

 

Kontakt

Juan Carlos Muñoz Mateos
ESO Media Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6176
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso2301