Komunikat prasowy

Kosmiczna róża o wielu imionach

23 września 2015

Najnowsze zdjęcie obszaru gwiazdotwórczego Messier 17, widocznego w kolorach róży, zostało wykonane za pomocą instrumentu Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile, placówce należącej do ESO. Jest to jeden z najostrzejszych obrazów pokazujących całą mgławicę, który nie tylko ukazuje jej pełen rozmiar, ale także nie traci na szczegółowości kosmicznego krajobrazu obłoków gazu, pyłu i niedawno narodzonych gwiazd.

Mgławica sfotografowana na niniejszym zdjęciu posiada więcej nazw, którym ją obdarzono na przestrzeni wieków, niż jakikolwiek inny obiekt tego typu. Oficjalnie znana jest jako Messier 17, ale wśród jej nazw słownych są m.in.: Mgławica Omega, Mgławica Łabędź, Mgławica Krzyżyk, Mgławica Końska Podkowa, a także — z bardziej morskich tematów — Mgławica Homar.

Messier 17 znajduje się około 5500 lat świetlnych od Ziemi, niedaleko płaszczyzny Drogi Mlecznej i jest widoczna w konstelacji Strzelca. Obiekt rozciąga się na dużym obszarze na niebie – jego obłoki gazu i pyłu mają 15 las świetlnych średnicy. Materia ta zasila narodziny nowych gwiazd, a szerokie pole widzenia na nowym zdjęciu ukazuje wiele gwiazd na pierwszym planie, a także z tyłu za mgławicą.

Mgławica wydaje się złożoną czerwoną strukturą z pewnymi odcieniami koloru różowego. Jej barwy są oznaką świecenia gazu wodorowego. Krótko żyjące niebieskie gwiazdy, które niedawno uformowały się w Messier 17, emitują wystarczająco dużo promieniowania ultrafioletowego, aby rozgrzać otaczający gaz do zakresu, w którym zaczyna on jasno świecić. Kolory w centralnym obszarze są łagodniejsze, a niektóre części wydają się białe. Kolor biały jest realny – to efekt pomieszania światła od najgorętszego gazu ze światłem gwiazd odbitym od pyłu.

Masa gazu w mgławicy jest szacowana na co najmniej 30 000 mas Słońca. Messier 17 zawiera także gromade otwartą 35 gwiazd, znaną jako NGC 6618 [1]. Łączna liczba gwiazd w mgławicy jest jednak o wiele wyższa – co najmniej 800 gwiazd znajduje się w centrum, a jeszcze więcej powstaje w zewnętrznych obszarach.

Poprzez różowe barwy mgławicy prześwituje sieć ciemniejszych obszarów pyłu przesłaniającego światło. Ta przesłaniająca materia również sama świeci i pomimo tego, że obszary są ciemne na zdjęciach w zakresie widzialnym, to wyglądają jasno gdy obserwuje się je kamerami podczerwonymi.

Mgławica zawdzięcza swoją oficjalną nazwę francuskiemu łowcy komet Charlesowi Messierowi, który umieścił ją jako siedemnasty obiekt w swoim słynnym katalogu astronomicznym z 1764 roku [2]. Ale nawet z nazwą tak mało obrazową jak Messier 17, ta kwiecista mgławica ciągle wygląda wspaniale.

Zdjęcie pochodzi z programu ESO Cosmic Gems [3].

Uwagi

[1] To oznaczenie jest czasem używane także do całego obszaru gwiazdotwórczego.

[2] Astronom Jean Philippe de Chéseaux odkrył obiekt w roku 1745, ale jego odkrycie nie przyciągnęło większej uwagi. Messier niezależnie ponownie odkrył obiekt i skatalogował do prawie 20 lat później.

[3] Program Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems) jest inicjatywą popularnonaukową, w ramach której za pomocą teleskopów ESO tworzone są zdjęcia interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów. Zdjęcia te powstają dla celów edukacyjnych i popularyzacji. Program korzysta z czasu na teleskopach, który z różnych względów nie może zostać wykorzystany do obserwacji naukowych. Wszystkie zebrane dane mogą być jednak użyteczne naukowo i są dostępne dla naukowców poprzez archiwum naukowe ESO.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Kontakt

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych