Komunikat prasowy

Gromada gwiazd w kilwaterze Kila

21 maja 2014

Pełne kolorów zdjęcie z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile prezentuje gromadę gwiazd NGC 3590. Na tle krajobrazu ciemnych pasm pyłu i bogato ubarwionych obłoków świecącego gazu widać jasno błyszczące gwiazdy. To małe gwiezdne zgromadzenie daje astronomom informacje na temat powstawania i ewolucji gwiazd – a także wskazówki dotyczące struktury ramion spiralnych naszej galaktyki.

NGC 3590 to mała gromada otwarta gwiazd położona około 7500 lat świetlnych od Ziemi, widoczna w gwiazdozbiorze Kila. Obejmuje kilkadziesiąt gwiazd luźno związanych ze sobą grawitacyjnie i ma prawie 35 milionów lat.

Gromada nie tylko jest ładna, ale na dodatek bardzo pożyteczna dla astronomów. Badając tę właśnie gromadę – i inne pobliskie gromady – astronomowie mogą poznawać własności dysku spiralnego naszej galaktyki Drogi Mlecznej. NGC 3590 znajduje się w największym pojedynczym segmencie ramienia spiralnego, który widać z naszego miejsca w galaktyce: spiralnej strukturze Kila.

Droga Mleczna ma kilka ramion spiralnych, długich, zakrzywionych strumieni gazu I gwiazd rozciągających się od centrum galaktyki. Ramiona te – dwa duże wypełnione gwiazdami oraz dwa mniejsze, uboższe w gwiazdy – zostały nazwane od konstelacji, w których są najlepiej widoczne [1]. Spiralną strukturę Kila widać z Ziemi jako fragment nieba bardzo usiany gwiazdami w małym ramieniu Kila-Strzelca.

Nazwa ramienia – Kil – jest bardzo odpowiednia. Ramiona spiralne są jakby falami spiętrzonego gazu i gwiazd przetaczającymi się przez dysk galaktyczny, wywołując gwałtowne procesy powstawania gwiazd i pozostawiając w ich efekcie gromady takie jak NGC 3590. Odnajdując i obserwując młode gwiazdy takie jak w NGC 3590, można ustalić odległości do różnych części ramiona spiralnego, poznając dzięki temu lepiej jego strukturę.

Typowa gromada otwarta może zawierać od kilkudziesięciu do nawet kilku tysięcy gwiazd i dostarcza astronomom wskazówek na temat ewolucji gwiazdowej. Gwiazdy w gromadach takich jak NGC 3590 rodzą się mniej więcej w tym samym czasie z tego samego obłoku gazu, czyniąc gromady te idealnymi miejscami do testowania teorii powstawania i ewolucji gwiazd.

Zdjęcie z instrumentu Wide Field Imager (WFI) na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w La Silla pokazuje gromadę oraz otaczający ją gaz, który świeci w odcieniach kolorów pomarańczowego i czerwonego z powodu promieniowania pochodzącego od pobliskich gorących gwiazd. Duże pole widzenia WFI pozwoliło uchwycić także olbrzymią liczbę gwiazd tła.

Dla uzyskania zdjęcia wykonano wielokrotne obserwacje za pomocą różnych filtrów, aby zarejestrować różne barwy. Fotografia została utworzona poprzez połączenie zdjęć wykonanych w widzialnej i podczerwonej części widma oraz poprzez specjalny filtr zbierający światło tylko od świecącego wodoru.

Uwagi

[1] Te cztery ramiona noszą nazwy: Kila-Strzelca, Węgielnicy, Tarczy-Centaura, oraz Perseusza.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Zdjęcia 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO
• Zdjęcia wykonane za pomocą 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO
• Zdjęcia La Silla

Kontakt

Richard Hook
ESO, Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1416