Komunikat prasowy

Odbita wspaniałość

16 lutego 2011

Mgławica Messier 78 odgrywa główną rolę na zdjęciu uzyskanym za pomocą instrumentu Wide Field Imager, pracującym na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile, podczas gdy gwiazdy rozświetlające widok stanowią tło. Jasne światło gwiazd odbija się od cząsteczek pyłu w mgławicy, rozświetlając ją rozproszonym niebieskim światłem. Opracowując zdjęcie tego wspaniałego obiektu Igor Czekalin został zwycięzcą konkursu astrofotografii Ukryte Skarby ESO.

Messier 78 jest przykładem mgławicy refleksyjnej. Promieniowanie ultrafioletowe od gwiazd, które ją rozświetlają, nie jest wystarczająco intensywne, aby zjonizować gaz i zmusić go do świecenia – po prostu ziarna pyłu odbijają światło gwiazdowe na nie padające. Pomimo tego, M 78 można łatwo zaobserwować za pomocą niewielkiego teleskopu, gdyż jest jedną z najjaśniejszych mgławic refleksyjnych na niebie. Znajduje się około 1600 lat świetlnych od nas w gwiazdozbiorze Oriona i można ją znaleźć na północy-wschód od najbardziej wschodniej gwiazdy pasa Oriona.

Nowe zdjęcie M 78 z 2,2-metrowego teleskopu MPG/ESO w Obserwatorium La Silla bazuje na danych wybranych przez Igora Czekalina w jego zwycięskim zgłoszeniu w konkursie Ukryte Skarby ESO [1].

Bladoniebieski odcień widoczny w mgławicy na zdjęciu jest dokładną reprezentacją dominującego koloru. Niebieskie palety barw występują powszechnie w mgławicach refleksyjnych, gdyż wynika to ze sposobu w jaki światło jest rozpraszane na niewielkich ziarnach pyłu zawartych w mgławicy: krótsze fale światła niebieskiego są rozpraszane bardziej efektywnie niż dłuższe fale światła czerwonego.

Poza świecącą mgławicą zdjęcie zawiera wiele innych intrygujących elementów. Grube pasmo zasłaniającego pyłu rozciąga się przez całe zdjęcie od lewego górnego do prawego dolnego rogu, blokując światło od gwiazd tła. W prawym dolnym rogu widać wiele dziwnych różowych struktur, utworzonych przez dżety materii wyrzuconej z gwiazd, które się właśnie uformowały i ciągle są ukryte głęboko w obłokach pyłu.

Dwie jasne gwiazdy, HD 38563A oraz HD 38563B, są głównymi elektrowniami zasilającymi M 78. Jednak mgławica jest domem wielu więcej gwiazd, włącznie z grupą około 45 małomasywnych, młodych gwiazd (o wieku poniżej 10 milionów lat), których wnętrza są nadal zbyt chłodne do rozpoczęcia reakcji termojądrowych fuzji wodoru – takie obiekty znane są jako gwiazdy T Tauri. Badanie gwiazd T Kauri jest bardzo ważne do zrozumienia wczesnych etapów formowania się gwiazd i tego w jaki sposób powstają układy planetarne.

Trzeba wskazać, że ten kompleks mgławic zmienił się znacząco w ciągu ostatnich dziesięciu lat. W lutym 2004 roku doświadczony miłośnik astronomii Jay McNeil uzyskał zdjęcie tego obszaru za pomocą teleskopu o średnicy 75 mm i był zaskoczony widząc jasną mgławicę – wyróżniającą się strukturę o kształcie przypominającym wiatraczek, widoczną na dole zdjęcia – w miejscu, w którym nic nie było widać na wcześniejszych zdjęciach. Obiekt ten znany jest jako Mgławica McNeila i wydaje się być bardzo zmienną mgławicą refleksyjną wokół młodej gwiazdy.

Zaprezentowane kolorowe zdjęcie zostało utworzone z wielu monochromatycznych ekspozycji w filtrach niebieskim, żółtym/zielonym i czerwonym oraz dodatkowo w filtrze H-alfa, który pokazuje światło od świecącego gazu wodorowego. Łączne czasy ekspozycji wyniosły 9, 9, 17,5 oraz 1,5 minut dla odpowiednich filtrów.

Uwagi

1] Igor Czekalin z Rosji wyszukał w archiwach ESO surowe dane do tego zdjęcia M 78, biorąc udział w konkursie Ukryte Skarby ESO (eso1102). Następnie umiejętnie przetworzył dane, otrzymując pierwszą nagrodę w konkursie za swoje końcowe zdjęcie. Później zespół ekspertów ESO niezależnie przetworzył surowe dane w pełnej rozdzielczości, tworząc pokazane tutaj zdjęcie.

Więcej informacji

[1] ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz teleskop VISTA, największy na świecie instrument do przeglądów nieba. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 42-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Zdjęcie teleskopu ESO/MPG o średnicy 2,2 metra
• Zdjęcia Obserwatorium La Silla

Kontakt

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1105