Komunikat prasowy

VISTA prezentuje Galaktykę Rzeźbiarza

16 czerwca 2010

Nowe spektakularne zdjęcie Galaktyki Rzeźbiarza (NGC 253) zostało wykonane teleskopem do przeglądów nieba VISTA (ESO Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) w Obserwatorium Paranal w Chile, jako część większej kampanii obserwacyjnej. Na obserwacje teleskopu VISTA w świetle podczerwonym w mniejszym stopniu wpływa pył, ujawniają więc miriady chłodniejszych gwiazd oraz poprzeczkę galaktyki. Zdjęcie dostarcza wiele nowych informacji na temat historii i ewolucji galaktyki.

Galaktyka Rzeźbiarza (NGC 253) leży w gwiazdozbiorze o tej samej nazwie i jest jedną z najjaśniejszych galaktyk na niebie. Jest wystarczająco jasna, aby móc zobaczyć ją za pomocą dobrej lornetki. Została odkryta w 1783 r. w Anglii przez Caroline Herschel. NGC 253 jest galaktyką spiralną położoną w odległości 13 milionów lat świetlnych. To najjaśniejszy członek małego zgrupowania galaktyk zwanego Grupą Rzeźbiarza, jednej z najbliższych tego typu grup w stosunku do naszej Grupy Lokalnej. Część z jej widomej jasności pochodzi z tego, że zachodzą w niej intensywne procesy formowania się gwiazd. NGC 253 zawiera także bardzo dużo pyłu, który przesłania widok wielu rejonów galaktyki (eso0902). Z Ziemi widać ją praktycznie z boku, z wyraźnie widocznymi ramionami spiralnymi  w zewnętrznych częściach oraz z jasnym jądrem w centrum.

VISTA, najnowszy teleskop w Obserwatorium ESO Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, to największy na świecie teleskop do przeglądów nieba. Po przyjęciu go przez ESO pod koniec 2009 r. (eso0949), teleskop został wykorzystany do dwóch dokładnych badań małych obszarów nieba, zanim rozpoczął zdecydowanie większy przegląd, który właśnie trwa. Jednym z tych "miniprzeglądów" były badania NGC 253 i jej otoczenia.

Ponieważ VISTA pracuje na falach podczerwonych, może patrzeć przez pył, który jest bardzo istotnym składnikiem Galaktyki Rzeźbiarza i ujawnić olbrzymią liczbą chłodniejszych gwiazd, które są ledwo wykrywalne teleskopami pracującymi w świetle widzialnym. Podczerwony widok VISTA pokazuje większość tego, co było ukryte za grubymi chmurami pyłu w centralnej części dysku i pozwala na wyraźne dostrzeżenie poprzeczki złożonej z gwiazd w obszarze jądra - tej struktury nie widać na zdjęciach w świetle widzialnym. Majestatyczne ramiona spiralne rozciągają się na cały dysk galaktyki.

Spektakularne  warunki obserwacyjne VISTA dzieli z Bardzo Dużym Teleskopem (Very Large Telescope - VLT), położonym na sąsiednim szczycie. Warunki te pozwalają uzyskiwać za pomocą VISTA zdjęcia o wyjątkowej jak na teleskop naziemny ostrości.

Mając do dyspozycji tak silny instrument astronomowie chcieli odkryć część zagadek Galaktyki Rzeźbiarza.  Badają chłodne czerwone olbrzymy w okrągłym halo otaczającym galaktykę, mierzą skład małych galaktyk satelitarnych koło NGC 253 i poszukują nowych obiektów, takich jak gromady kuliste i ultrazwarte galaktyki karłowate, które są niewidoczne bez zdjęć z VISTA. Używając unikalnych danych z teleskopu VISTA naukowcy planują zbadać w jaki sposób galaktyka uformowała się i ewoluowała.

Więcej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Należy do niego 14 krajów: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz teleskop VISTA, największy na świecie instrument do przeglądów nieba. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 42-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się "największym okiem świata na niebo".

Linki

• Odnośniki o VISTA
• NGC 253 w świetle widzialnym

Kontakt

Richard Hook
ESO, Survey Telescopes PIO
Garching, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1025