Komunikaty prasowe 2013

4 lipca 2013: Astronomowie korzystający z należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) zaobserwowali odległą galaktykę łakomie pożerającą znajdujący się w pobliżu gaz. Można zauważyć, że gaz porusza się w stronę galaktyki, tworząc strumień, który zarówno napędza powstawanie gwiazd, jak i zwiększa rotację galaktyki. Jest to najlepszy bezpośredni dowód obserwacyjny popierający teorię, że galaktyki przyciągają i pochłaniają otaczającą je materię, co prowadzi do wzrostu ich rozmiarów i tworzenia gwiazd. Wyniki ukażą się 5 lipca 2013 r. w czasopiśmie „Science”.

1 lipca 2013: Trójwymiarowa produkcja “Hidden Universe” będzie pokazywana na olbrzymich ekranach w kinach IMAX® na całym świecie. Światowa premiera nastąpiła 28 czerwca 2013 r. w Great Lakes Science Center w Cleveland, Ohio, USA oraz 29 czerwca w Tycho Brahe Planetarium w Kopenhadze w Danii. Film pokazuje najnowocześniejsze teleskopy na filmie poklatkowym z hipnotyzującymi trójwymiarowymi strukturami niebieskimi i symulacjami 3D pokazującymi ewolucję Wszechświata.

25 czerwca 2013: Zespół astronomów połączył nowe obserwacje Gliese 667C z dotychczasowymi danymi ze spektrografu HARPS z 3,6-metrowego teleskopu w Chile, odkrywając, że system posiada co najmniej sześć planet. Pobito rekord: trzy planety są super-Ziemiami znajdującymi się w strefie wokół gwiazdy, w której może występować woda w stanie ciekłym, co czyni je potencjalnymi kandydatkami do występowania życia. Jest to pierwszy system posiadający całkowicie wypełnioną ekostrefę.

20 czerwca 2013: Należący do ESO interferometr Bardzo Dużego Teleskopu (VLTI) zebrał najdokładniejsze jak dotąd obserwacje pyłu wokół olbrzymiej czarnej dziury w centrum galaktyki aktywnej. Zamiast, jak przypuszczano, pyłu rozmieszczonego w torusie o kształcie ciastka, astronomowie odkryli, że większość pyłu znajduje się ponad i poniżej torusa. Uzyskane obserwacje pokazują, że pył jest odsuwany od czarnej dziury jako chłodny wiatr – zaskakujące odkrycie, które stawia wyzwanie obecnym teoriom i wskazuje w jaki sposób supermasywne czarne dziury ewoluują i oddziałują ze swoim otoczeniem.

12 czerwca 2013: Astronomowie korzystający z 1,2-metrowego teleskopu Eulera w Obserwatorium ESO La Silla w Chile odkryli nowy typ gwiazd zmiennych. Odkrycie opiera się na wykryciu bardzo niewielkich zmian w jasności gwiazd w gromadzie. Obserwacje ujawniły nieznane wcześniej własności tych gwiazd, które stanowią wyzwanie dla obecnych teorii i powodują pytania na temat przyczyn zmienności.

6 czerwca 2013: Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) uzyskali obraz obszaru wokół młodej gwiazdy, w którym cząstki pyłu mogą zwiększać swoje rozmiary poprzez gromadzenie się razem. Po raz pierwszy wyraźnie zaobserwowano tego typu pułapkę na pył oraz opracowano jej model. Rozwiązuje to długotrwałą zagadkę na temat tego w jaki sposób cząstki pyłu w dyskach zwiększają swoje rozmiary tak, aby mogły w końcu utworzyć komety, planety i inne skaliste ciała. Wyniki badań zostaną opublikowane 7 czerwca 2013 r. w czasopiśmie „Science”

3 czerwca 2013: Zespół astronomów korzystający z należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) sfotografował słaby obiekt poruszający się obok jasnej gwiazdy. Przy szacowanej masie od czterech do pięciu mas Jowisza może to być najmniej masywna planeta poza Układem Słonecznym zaobserwowana bezpośrednio. Odkrycie jest ważnym wkładem w nasze zrozumienie powstawania i ewolucji systemów planetarnych.

29 maja 2013: Astronomowie spodziewają się, że gwiazdy takie jak Słońce utracą atmosfery pod koniec swojego życia. Ale nowe obserwacje olbrzymiej gromady gwiazd, wykonane za pomocą należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), pokazały – wbrew wszelkim oczekiwaniom – że większość zbadanych gwiazd w ogóle nie dociera do tego stadium w trakcie swojego życia. Międzynarodowy zespół naukowców odkrył, że ilość sodu w gwiazdach jest bardzo dobrym wskaźnikiem tego, w jaki sposób skończy się ich życie.

23 maja 2013: ESO celebruje 15-lecie Bardzo Dużego Teleskopu – najbardziej zaawansowanego instrumentu optycznego na świecie – i z tej okazji prezentujemy nowe zdjęcie spektakularnego obszaru narodzin gwiazd. Fotografia ukazuje grube „plamy” pyłu rozmieszczone na tle świecącego na różowo gazu. Obiekt jest znany astronomom jako IC 2944. Ciemne obszary przypominają krople atramentu unoszące się na powierzchni koktajlu truskawkowego, ich kapryśne kształty zostały wyrzeźbione przez intensywne promieniowanie pochodzące od pobliskich, jasnych, młodych gwiazd.

15 maja 2013: Nowy, dramatyczny obraz kosmicznych obłoków w konstelacji Oriona ukazuje coś, co wygląda jak ognista wstęga na niebie. Pomarańczowy kolor reprezentuje słabe światło pochodzące od ziaren chłodnego pyłu międzygwiazdowego, na falach o długościach zbyt dużych do dostrzeżenia przez ludzkie oko. Obserwacje zostały wykonane za pomocą użytkowanego przez ESO teleskopu APEX (Atacama Pathfinder Experiment) w Chile.

2 maja 2013: Duński teleskop 1,54-metrowy w Obserwatorium ESO La Silla w Chile wykonał zdjęcie NGC 6559, obiektu, który prezentuje anarchię panującą gdy gwiazdy formują się wewnątrz obłoku międzygwiazdowego.

25 kwietnia 2013: Astronomowie użyli Bardzo Dużego Teleskopu (należącego do ESO), a także radioteleskopów z całego świata, aby znaleźć i zbadać dziwaczną gwiezdną parę składającą się z najbardziej masywnej gwiazdy neutronowej odkrytej do tej pory, okrążającej białego karła. Ten nowy, dziwny układ podwójny pozwala na testy teorii grawitacji Einsteina – ogólnej teorii względności – w sposób, jaki nie był wcześniej dostępny. Jak dotąd nowe obserwacje idealnie zgadzają się z przewidywaniami teorii względności, natomiast są niezgodne z niektórymi alternatywnymi teoriami. Wyniki ukażą się 26 kwietnia 2013 r. w czasopiśmie Science.

17 kwietnia 2013: Zespół astronomów wykorzystał nowy teleskop ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) do ustalenia położenia ponad 100 najbardziej płodnych galaktyk gwiazdotwórczych we wczesnym Wszechświecie. ALMA ma taką moc, że w ciągu zaledwie kilku godzin instrument wykonał tyle obserwacji galaktyk, ile podobne teleskopy na całym świecie w ciągu ostatniej dekady.

10 kwietnia 2013: Nowe, intrygujące zdjęcie z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) pokazuje świecącą na zielono mgławicę planetarną IC 1295, otaczającą zamgloną, umierającą gwiazdę, położoną 3300 lat świetlnych od nas w gwiazdozbiorze Tarczy. Jest to najdokładniejsze uzyskane do tej pory zdjęcie obiektu.

27 marca 2013: Te ładnie świecące na niebiesko gwiazdy to gromada NGC 2547, grupa niedawno powstałych gwiazd w południowym gwiazdozbiorze Żagla. Zdjęcie wykonano za pomocą instrumentu Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile.

20 marca 2013: Około 35 milionów lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Erydanu, znajduje się spiralna galaktyka NGC 1637. W 1999 roku spokojny widok tej galaktyki został wstrząśnięty przez pojawienie się bardzo jasnej galaktyki. Astronomowie badający pozostałości po tej eksplozji za pomocą należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu w Obserwatorium Paranal w Chile dostarczyli nam fantastycznego widoku tej względnie bliskiej galaktyki.

15 marca 2013: 14 marca 2013 roku Jego Wysokość Książę Danii, w towarzystwie swojej żony Jej Wysokości Księżnej, odwiedzili Obserwatorium ESO Paranal, w ramach oficjalnej wizyty w Chile. Zostali zabrani na wycieczkę po wiodących światowych urządzeniach astronomicznych w Paranal przez Dyrektora Generalnego ESO, Tima de Zeeuwa.

13 marca 2013: Obserwacje wykonane za pomocą Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) pokazują, że najgwałtowniejsze wybuchy narodzin gwiazd w kosmosie miały miejsce znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono. Wyniki opublikowano w serii artykułów, które ukażą się 14 marca 2013 r. w „Nature” oraz w „Astrophysical Journal”. Badania są najnowszym przykładem odkryć pochodzących od nowego międzynarodowego obserwatorium ALMA, które dzisiaj zostało uroczyście otwarte.

13 marca 2013: Dzisiaj w odległej części Andów Chilijskich, podczas oficjalnej ceremonii, otwarto Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Wydarzenie to oznacza ukończenie wszystkich głównych systemów gigantycznego teleskopu i formalne przejście z fazy budowy projektu do w pełni rozwiniętego obserwatorium. ALMA jest partnerstwem pomiędzy Europą, Ameryką Północną i Azją Wschodnią, we współpracy z Chile.

6 marca 2013: Po prawie dekadzie starannych obserwacji międzynarodowy zespół astronomów zmierzył dystans do sąsiedniej galaktyki, Wielkiego Obłoku Magellana, dokładniej niż to było czynione do tej pory. Nowe pomiary polepszają także naszą wiedzę o tempie rozszerzania się Wszechświata – stałej Hubble’a – i są kluczowym krokiem w kierunku zrozumienia natury tajemniczej ciemnej energii, która wywołuje przyspieszanie ekspansji Wszechświata. Zespół użył teleskopów z Obserwatorium ESO La Silla w Chile, a także innych instrumentów na całym świecie. Wyniki ukażą się 7 marca 2013 r. w czasopiśmie Nature.