Komunikaty prasowe 2011

7 września 2011: Teleskop Nowej Technologii (NTT - New Technology Telescope) uzyskał piękne zdjęcie gromady otwartej NGC 2100. Ja jasna gromada gwiazd ma około 15 milionów lat i znajduje się w Wielkim Obłoku Magellana, pobliskiej galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. Gromadę otacza świecący gaz z niedalekiej Mgławicy Tarantula.

31 sierpnia 2011: Zespół europejskich astronomów użył Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) do wytropienia w Drodze Mlecznej gwiazdy, której istnienie uważano za niemożliwe. Naukowcy odkryli, że gwiazda zbudowana jest prawie wyłącznie z wodoru i helu, z jedynie śladowymi ilościami innych pierwiastków chemicznych. Ten intrygujący skład chemiczny plasuje ją w „strefie zakazanej” w powszechnie akceptowanej teorii formowania się gwiazd, co oznacza, że obiekt ten nigdy nie powinien zaistnieć. Wyniki badań ukażą się w czasopiśmie „Nature” w wydaniu z września 2011 roku.

24 sierpnia 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) uzyskał efektowne zdjęcie nietypowej pary galaktyk o nazwie Oczy (The Eyes). Większa z galaktyk, NGC 4438, była kiedyś galaktyką spiralną, ale w ciągu ostatnich kilkuset milionów lat została mocno zdeformowana na skutek kolizji z innymi galaktykami. Zdjęcie jest pierwszym uzyskanym w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO, w ramach którego organizacja przydzieliła dedykowany czas obserwacyjny dla celów popularyzacji astronomii.

17 sierpnia 2011: Obserwacje za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu VLT rzuciły nowe światło na źródło zasilania rzadkich, olbrzymich obłoków świecącego gazu we wczesnym Wszechświecie. Obserwacje pokazują po raz pierwszy, że te gigantyczne „bańki Lyman alfa” – jedne z największych pojedynczych znanych obiektów – muszą być zasilane przez ukryte w nich galaktyki . Wyniki badań ukażą się 18 sierpnia w czasopiśmie „Nature”.

10 sierpnia 2011: Nowe zdjęcie z Bardzo Dużego Teleskopu VLT ukazuje NGC 3521, galaktykę spiralną położoną około 35 milionów lat świetlnych od nas, na niebie widoczną w gwiazdozbiorze Lwa. Ten spektakularny obiekt, rozciągający się na 50 tysięcy lat świetlnych, posiada jasne i zwarte jądro, otoczone bogatą w szczegóły strukturą spiralną.

3 sierpnia 2011: Korzystając z danych z teleskopu do przeglądów w podczerwieni VISTA w Obserwatorium ESO Paranal, międzynarodowy zespół astronomów odkrył w Drodze Mlecznej 96 nowych gromad otwartych zakrytych przez pył. Te niewielkie i słabe obiekty były niewidoczne dla poprzednich przeglądów, ale nie ukryły się przed czułymi podczerwonymi detektorami największego na świecie teleskopu do przeglądów nieba, który może patrzeć przez pył. To pierwszy raz, gdy tak wiele małych i słabych gromad zostało odkrytych za jednym razem.

28 lipca 2011: Pierwsza europejska antena dla sieci radioteleskopów Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) została 27 lipca 2011 roku przetransportowana do operacyjnej lokalizacji obserwatorium (AOS – Array Operations Site). 12-metrowa antena dotarła na płaskowyż Chajnantor na wysokość 5000 metrów na poziomem morza. Dołączyła do anten innych międzynarodowych partnerów ALMA, podnosząc ich liczbę do 16.

27 lipca 2011: Olbrzymie zdjęcie z nowego teleskopu VLT Survey Telescope (VST) i kamery OmegaCAM w Obserwatorium ESO Paranal ukazuje tryplet trzech jasnych galaktyk w gwiazdozbiorze Lwa. Dodatkowo w tle widać słabe obiekty, które zwróciły uwagę astronomów bardziej niż pierwszoplanowe galaktyki. Wyraźny obraz tych słabych obiektów z VST demonstruje siłę teleskopu i kamery OmegaCAM w wykonywaniu map odległego Wszechświata.

20 lipca 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop VLT uzyskał fascynujące zdjęcie mgławicy wokół gromady gwiazd NGC 1929 w Wielkim Obłoku Magellana, satelitarnej galaktyce w stosunku do naszej Drogi Mlecznej. Jest to świetny przykład tego, co astronomowie nazywają dominacją superbaniek w gwiezdnych żłobkach. Krajobraz został wyrzeźbiony przez wiatry od młodych, jasnych gwiazd oraz fale uderzeniowe od wybuchów supernowych.

13 lipca 2011: Niespodzianką okazały się wyniki najnowszych badań naukowych korzystających z danych z Bardzo Dużego Teleskopu VLT (Europejskie Obserwatorium Południowe ESO) oraz kosmicznego obserwatorium rentgenowskiego XMM-Newton (Europejska Agencja Kosmiczna ESA). Większość olbrzymich czarnych dziur w centrach galaktyk nie zostało uruchomionych na skutek połączenia się dwóch galaktyk, jak przypuszczano do tej pory.

6 lipca 2011: Cząsteczki nadtlenku wodoru zostały po raz pierwszy odnalezione w przestrzeni międzygwiazdowej. Odkrycie to daje przesłanki na temat chemicznych powiązań pomiędzy dwoma cząsteczkami niezbędnymi do życia: wodą i tlenem. Na Ziemi nadtlenek wodoru odgrywa kluczową rolę w chemii wody i ozonu w atmosferze naszej planety. Jest też stosowany jako środek dezynfekujący oraz przy rozjaśnianiu włosów na kolor blond. Teraz astronomowie zaobserwowali go w kosmosie za pomocą teleskopu APEX w Chile, zarządzanego przez ESO.

29 czerwca 2011: Zespół europejskich astronomów użył Bardzo Dużego Teleskopu VLT oraz kilku innych teleskopów do odkrycia i zbadania najdalszego kwazara zaobserwowanego do tej pory. Obiekt ten, napędzany przez czarną dziurę o masie dwóch miliardów mas Słońca, jest jednocześnie najjaśniejszym obiektem odkrytym we wczesnym Wszechświecie. Wyniki badań ukażą się w czasopiśmie Nature w wydaniu z 30 czerwca 2011 roku.

23 czerwca 2011: Korzystając z instrumentu VISIR, pracującego na Bardzo Dużym Teleskopie VLT, astronomowie uzyskali najdokładniejszy w historii obraz złożonej, jasnej mgławicy wokół gwiazdy Betelgeza. Struktura przypominająca płomienie wydobywające się z gwiazdy uformowała się z materii, której pozbywa się nadolbrzym.

22 czerwca 2011: Zespół naukowców zbadał gromadę galaktyk Abell 2744, nazywaną gromadą Pandora. Poznali skomplikowaną i gwałtowną historię gromady, korzystając z teleskopów kosmicznych i naziemnych, w tym z Bardzo Dużego Teleskopu VLT, należącego do ESO oraz z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Abell 2744 wydaje się być efektem karambolu co najmniej czterech osobnych gromad galaktyk. Rezultatem kolizji są dziwne efekty, nigdy wcześniej nie obserwowane jednocześnie.

8 czerwca 2011: Teleskop do przeglądów VLT Survey Telescope (VST), najnowsza inwestycja w Obserwatorium ESO Paranal, wykonał pierwsze, imponujące zdjęcia nieba południowego. VST to najnowocześniejszy 2,6-metrowy teleskop z olbrzymią 268-megapikselową kamerą OmegaCAM, przeznaczony do szybkiego i dokładnego wykonywania map nieba. Jest teleskopem pracującym w świetle widzialnym, który idealnie uzupełnia teleskop do przeglądów w podczerwieni VISTA. Nowe zdjęcia mgławicy Omega i gromady kulistej Omega Centauri pokazują moc teleskopu.

1 czerwca 2011: Astronomowie z ESO użyli instrumentu Wide Field Imager, pracującego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO, do wykonania zdjęcia NGC 6744. Ta imponująca galaktyka spiralna znajduje się w odległości 30 milionów lat świetlnych i leży w gwiazdozbiorze Pawia na niebie południowym. Uzyskany widok mógłby zostać kartką pocztową naszej własnej Drogi Mlecznej, przysłaną przez pozagalaktycznego znajomego, gdyż galaktyka bardzo przypomina naszą.

25 maja 2011: Niesamowicie jasna, izolowana gwiazda została znaleziona w sąsiedniej galaktyce – gwiazda jest trzy miliony razy jaśniejsza od Słońca. Wszystkie wcześniejsze podobne „supergwiazdy” były znajdowane w gromadach gwiazd, ale ta świeci w samotności. Pochodzenie gwiazdy jest tajemnicze: czy powstała w odosobnieniu, czy też może została wyrzucona z gromady? Obydwie możliwości są wyzwaniem dla astronomów próbujących zrozumieć powstawanie gwiazd.

19 maja 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop VLT połączył siły z sondą kosmiczną Cassini, operowaną przez NASA, aby zbadać rzadką burzę w atmosferze planety Saturn, dokładniej niż to było kiedykolwiek możliwe. Wyniki nowych badań prowadzonych przez międzynarodowy zespół naukowców ukażą się w tym tygodniu w czasopiśmie Science.

4 maja 2011: Galaktyka NGC 2442, zwana też Meathook Galaxy (Galaktyka Hak), ma bardzo zaburzony kształt. Jedno z ramion spiralnych jest ciasno nawinięte na siebie i niedawno wybuchła w nim supernowa, natomiast drugie rozciąga się daleko od jądra i jest usiane punktami niedawnych procesów gwiazdotwórczych. 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO oraz Kosmiczny Teleskop Hubble’a operowany przez NASA/ESA uzyskały dwa różne zdjęcia tej asymetrycznej galaktyki spiralnej.

20 kwietnia 2011: Kosmiczna para galaktyk, uchwycona przez instrument Wide Field Imager, pracujący na 2,2-metrowym teleskopie w Obserwatorium La Silla w Chile, wykazuje pewne nietypowe cechy, wskazujące, że te galaktyczne sąsiadki są na tyle blisko, że wzajemnie odczuwają zaburzający wpływ swojej grawitacji. Grawitacyjna wojna wypaczyła spiralny kształt jednej z galaktyk (NGC 3169) oraz pofragmentowała pasma pyłu u jej towarzyszki (NGC 3166). Na dodatek w prawym dolnym rogu zdjęcia widoczna jest trzecia galaktyka (NGC 3165).