Młoda planeta wkracza na scenę

Zagnieżdżony w młodym obszarze gwiazdotwórczym Ophiuchus, 410 lat świetlnych od Słońca, fascynujący dysk protoplanetarny o nazwie AS 209 powoli nabiera kształtu. To cudowne zdjęcie zostało uzyskane w wysokiej rozdzielczości teleskopem ALMA. Ukazuje ciekawy wzór pierścieni i przerw w pyle otaczającym młodą gwiazdę.

Dyski protoplanetarne to gęste, rotujące płaszczyzny gazu i pyłu, które otaczają nowo uformowane gwiazdy; dostarczają materii, która pewnego dnia stanie się planetami, księżycami i innymi małymi ciałami. Z wiekiem poniżej miliona lat, system ten jest bardzo młody, ale już rzeźbią się w nim dwie wyraźne przerwy w dysku.

Zewnętrzna przerwa jest głęboką, szeroką i prawie wolną od pyłu strefą, co powoduje, że astronomowie sądzę, iż krąży tam olbrzymia planeta o masie prawie takiej, jak Saturn — około 800 minut świetlnych od gwiazdy centralnej, ponad trzy razy dalej niż dystans pomiędzy Neptunem, a Słońcem! Gdy planeta czyści swoją trajektorię, pył gromadzi się na zewnętrznym brzegu jej orbity, tworząc jeszcze lepiej zdefiniowane pierścienie w dysku. Cieńsza wewnętrzna przerwa w pyle mogła zostać utworzona przez mniejszą planetę, ale astronomowie rozważają intrygującą możliwość, że duża odległa planeta mogła utworzyć obie przerwy.

Planeta taka jak Saturn, tak daleko od swojej gwiazdy centralnej, rodzi fascynujące pytania na temat powstawania planet na krańcach dysków protoplanetarnych w szczególnie krótkich skalach czasowych.