ALMA bada dysk wokół gwiazdy Fomalhaut

Fomalhautjest jedną z najjaśniejszych gwiazd na niebie. Z odległością blisko 25 lat świetlnych można powiedzieć, że położona jest szczególnie blisko nas i można ją dostrzec jasno świecącą w konstelacji Ryby Południowej. Niniejszy obraz z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) pokazuje gwiazdę Fomalhaut (w centrum) otoczoną przez pyłowy dysk — to pierwszy raz, gdy taką scenę udało się uchwycić w tak dużej rozdzielczości i czułości w zakresie fal milimetrowych.

Dysk Fomalhaut składa się z mieszaniny kosmicznego pyłu i gazu od komet w systemie Fomalhaut (egzokomet), uwalnianego gdy egzokomety przelatują obok siebie i się zderzają. To turbulentne otoczenie przypomina wczesny okres w naszym Układzie Słonecznym, znany jako Późne Ciężkie Bombardowanie, który nastąpił około cztery miliardy lat temu. W erze tej olbrzymie ilości skalistych obiektów pędziły do wewnętrznego Układu Słonecznego i uderzały w młode planety skaliste, w tym w Ziemię, gdzie formowały miriady kraterów — z których wiele pozostaje widocznych obecnie na powierzchniach planet takich jak Mercury i Mars.

Wiadomo, iż Fomalhautjest otoczona przez kilka dysków tego rodzaju —ten widoczny na obazie z ALMA jest najbardziej zewnętrznym. Pierścień ma około 20 miliardów kilometrów licząc od gwiazdy centralnej i około 2 miliardy kilometrów szerokości. Taki względnie wąski, ekscentryczny dysk może zostać wytworzony tylko przez grawitacyjny wpływ planet w systemie, taki jak grawitacyjny wpływ Jowisza na nasz pas planetoid. W roku 2008 Kosmiczny Teleskop Hubble'a (należący do NASA/ESA) odkrył słynną egzoplanetę Fomalhaut b orbitującą wewnątrz tego pasa, ale planety tej nie widać na niniejszym obrazie ALMA.