Ogłoszenie

ESO wraz z międzynarodowymi partnerami złożyło petycję do ONZ w sprawie ochrony ciemnego nieba

7 lutego 2022

Międzynarodowa grupa obejmująca ESO wysłała nowy wniosek do Komitetu ONZ ds. Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej (COPUOS), dotyczący lepszej ochrony naturalnego ciemnego nieba na Ziemi. Publikacja została zaakceptowana do dyskusji podczas zaczynającej się dzisiaj sesji Podkomitetu Naukowego i Technicznego COPUOS. Oznacza to, że po raz pierwszy temat ochrony ciemnego nieba stał się punktem formalnego porządku obrad w ramach ONZ. Wniosek został poparty przez Chile, Hiszpanię i Słowację. Zachęca społeczność międzynarodową do ochrony globalnych zdolności prowadzenia obserwacji astronomicznych przed destrukcyjnymi i szkodliwymi sztucznymi zakłóceniami.

Nocne niebo oferuje widzowi bogaty gobelin gwiazd, ale w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci jego jakość pogorszyła się z powodu rosnącego zanieczyszczenia sztucznym światłem ze źródeł naziemnych. Nadchodzi też nowe zagrożenie: olbrzymia liczba satelitów zapowiedzianych do umieszczenia na niskich orbitach okołoziemskich. Nawet 100 tysięcy satelitów może na nich zostać umieszczonych w najbliższej dekadzie. Są one ważne dla globalnych sieci komunikacyjnych, ale satelity te mogą zaburzyć astronomię z powodu swojej liczebności, ich jasności na niebie, a także wszechobecnych emisji radiowych. W szczególności mogą wpłynąć na pomiary, które wymagają obserwacje o zmierzchu, takich jak poszukiwania planetoid zagrażających Ziemi.

Do 2030 roku dla obserwatorium w typowych środkowych szerokościach geograficznych ponad 5000 satelitów może być potencjalnie wykrywalnych w danym momencie czasu. Będzie to zauważalne na wszystkich zdjęciach szerokiego pola uzyskiwanych o zmierzchu, z wyjątkiem najmniejszych teleskopów optycznych. Duże konstelacje satelitów stanowią także wyzwanie dla radioastronomii. Mnóstwo nowych satelitów będzie skutkować tysiącami dodatkowych nadajników radiowych, wpływających na pomiary dokonywane przez bardzo czułe radioteleskopy. Istnieje wyraźna potrzeba lepszej globalnej koordynacji oraz przyjęcia odpowiednich przepisów w celu ochrony ciemnego nieba, a także nieba cichego radiowo.

Wniosek zaprezentowany podkomitetowi COPUOS wskazuje cztery główne akcje w ramach niwelowania wpływu satelitów na obserwatoria astronomiczne: uznanie, że naziemne i kosmiczne badania astronomiczne stanową instrumentalną część eksploracji kosmosu; zwracanie uwagi rządów na negatywne skutki niekontrolowanej ekspansji sztucznego światła w nocy; wspieranie przyjęcia zestawu dobrowolnych najlepszych praktyk dla operatorów konstelacji satelitów; zapewnienie, że „Wpływ konstelacji satelitów na urządzenia astronomiczne” będzie uwzględniony w porządku obrad Podkomitetu Naukowego i Technicznego aż do chwili, gdy problem zostanie satysfakcjonująco rozwiązany.

Wniosek został podpisany wspólnie przez ESO, Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU) oraz Square Kilometre Array Observatory (SKAO) i będzie dyskutowany w poniedziałek 14 lutego jako część 59 sesji Podkomitetu Naukowego i Technicznego CUPOUS. Da to międzynarodowym delegatom szansę na przeanalizowanie, przedyskutowanie i nakreślenie potencjalnych przyszłych działań związanych z ochronę ciemnego i cichego nocnego nieba. Dyskusja jest kluczowym krokiem w zaangażowaniu międzynarodowych prawodawców do globalnej kroków ochronnych dla astronomii.

Międzynarodowe podejście jest niezbędne dla ochrony ciemnego nieba. Potrzebne są wspólne wysiłki rządów, przemysłu, astronomów. Nawet indywidualni obywatele, których dostęp do nieba powinien być zachowany z ważnych powodów kulturowego dziedzictwa, mają tutaj rolę do odegrania w ramach całej kampanii. ESO, stały obserwator w ramach COPUOS, konsekwentnie opowiada się za działaniami politycznymi dotyczącymi ochrony ciemnego nieba.

„Dla ESO krytyczne jest bycie członkiem COPUOS, ponieważ w tym miejscu możemy być adwokatem astronomii wśród prawodawców” mówi Andrew Williams, ESO External Relations Officer, reprezentujący ESO w COPUOS. „Włączając ciemne niebo do porządku obrad, nadaliśmy tej sprawie znaczenie, zapewniając, że rządy na całym świecie wysłuchają potrzeb społeczności astronomicznej.”

Rekomendacje wskazane we wniosku powstały na bazie niedawnego raportu utworzonego przez Grupę Roboczą ds. Ochrony Ciemnego Nieba (Dark and Quiet Skies Working Group), w ramach międzynarodowej współpracy kierowanej przez IAU, obejmującej naukowców ESO i ekspertów prawnych. Raport pokazuje, jak rozwiązania prawne mogą zostać zaimplementowane, aby zredukować wpływ konstelacji satelitów na astronomię.

„Mamy nadzieję, że Podkomitet Naukowy i Techniczny COPUOS zaadoptuje cztery zaproponowane działania,” mówi Xavier Barcons, Dyrektor Generalny ESO. „Przybliży to nas do legislacyjnych, globalnych zmian potrzebnych do zachowania dziedzictwa nocnego nieba.”