Persbericht

De Zuilen der schepping in 3D

Onderzoek toont aan dat Zuilen der vernietiging een treffender naam zou zijn

30 april 2015

Astronomen hebben voor het eerst een compleet 3D-beeld geconstrueerd van de beroemde 'Zuilen der schepping' in de Adelaarnevel, Messier 16. Ze deden dat met het MUSE-instrument op ESO’s Very Large Telescope (VLT). De nieuwe beelden laten zien hoe de stoffige zuilen in dit iconische object in de ruimte zijn verdeeld en onthullen veel nieuwe details inclusief een nog niet eerder waargenomen jet die uit een jonge ster komt. De stoffige Zuilen der schepping zijn gevormd door intense straling en sterrenwinden van de heldere sterren uit de cluster. De pilaren zullen over ongeveer drie miljoen jaar zijn verdwenen.

De originele foto van de Zuilen der schepping (Pillars of Creation) werd twee decennia geleden genomen door de Hubble Space Telescope en was op slag beroemd. De golvende wolken die zich uitstrekken over een gebied van enkele lichtjaren [1] wekken sindsdien grote bewondering van zowel wetenschappers als het publiek.

De structuren en de nabij gelegen sterrencluster NGC 6611 maken deel uit van het stervormingsgebied de Adelaarnevel, ook bekend als Messier 16 of M16. De nevel en de bijgelegen objecten bevinden zich ongeveer 7000 lichtjaar van ons vandaan in het sterrenbeeld Serpens (Slang).

De kolommen van de Zuilen der schepping ontstonden in gigantische wolken van gas en stof. Die wolken zijn de geboorteplaatsen van nieuwe sterren. De kolommen ontstaan doordat nieuwe O- en B-sterren intense uv-straling uitzenden. Daardoor blazen ze licht materiaal ver de ruimte in. De zwaardere gas- en stofdeeltjes die overblijven vormen een soort schild van stoffige 'staarten' en 'slurven'.

ESO's MUSE-instrument op de Very Large Telescope heeft nu de verdamping van de Zuilen der schepping in kaart gebracht. Ook is de ruimtelijke oriëntatie opgehelderd. Zo laat MUSE zien dat de linker pilaar naar de aarde is gericht. De middelste pilaren en de rechter pilaar wijzen van ons weg.

Astronomen begrijpen nu beter hoe jonge O- en B-sterren de stervorming beïnvloeden. Eerder onderzoek liet al zien dat er veel protosterren worden gevormd in de wolkenkolommen. Het zijn in die zin dus echte pilaren van creatie. Ook de recente waarnemingen laten zien dat er nieuwe sterren worden gevormd. Maar het is wel een race tegen de klok. De straling van de O- en B-sterren zal namelijk op den duur alle stof in de zuilen wegblazen.

De astronomen hebben nu gemeten hoe snel de pilaren verdampen. Elk miljoen jaar verliezen ze ongeveer 70x de massa van onze zon aan stof. Er bevindt zich voor ongeveer 200 zonsmassa's aan stof in de pilaren. De verwachting is dus dat over 3 miljoen jaar er geen zuilen meer over zijn. Dat is in astronomische termen 'een vloek en een zucht'. Je zou de verdwijnende kosmische kolommen dus in plaats van Zuilen der schepping net zo goed Zuilen der vernietiging kunnen noemen.

Noten

[1] De linker pilaar is van top tot teen ongeveer vier lichtjaar lang. Het is de langste pilaar. Hij is ongeveer twee keer zo lang als de rechter pilaar.

Meer informatie

Het onderzoek wordt gepresenteerd in het artikel "The Pillars of Creation revisited with MUSE: gas kinematics and high-mass stellar feedback traced by optical spectroscopy" by A.F. McLeod et al. Het verschijnt in het tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical Society op 30 April 2015.

Het onderzoeksteam bestaat uit A.F. Mc Leod (ESO, Garching, Germany), J.E. Dale (Universitäts-Sternwarte München, München, Germany; Excellence Cluster Universe, Garching bei München, Germany), A. Ginsburg (ESO), B. Ercolano (Universitats-Sternwarte München,; Excellence Cluster Universe), M. Gritschneder (Universitats-Sternwarte München), S. Ramsay (ESO) and L. Testi (ESO; INAF/Osservatorio Astrofisico di Arcetri, Firenze, Italy).

ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door zestien lidstaten: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland, en door gastland Chili. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die specifiek is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. En op Cerro Armazones, dicht bij Paranal, bouwt ESO de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Onderzoeksartikel
• Foto's van de VLT
• Foto's van MUSE

Contact

Anna Faye Mc Leod
ESO
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6321
E-mail: amcleod@eso.org

Richard Hook
ESO, Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
Mobiel: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Marieke Baan (Perscontact Nederland)
ESO Science Outreach Network en NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
E-mail: eson-netherlands@eso.org

Connect with ESO on social media