Persbericht

Kraamkamers van sterren gespot

11 augustus 2010

Astronomen die in het kader van ESO’s VISTA Magellanic Cloud Survey de hemel scannen, hebben een spectaculaire opname gemaakt van de Tarantulanevel in de Grote Magelhaense Wolk, een naburig sterrenstelsel. Dit panorama in het nabij-infrarood laat niet alleen de nevel zelf heel gedetailleerd zien, maar ook zijn rijke omgeving. De opname is verkregen aan het begin van een zeer ambitieuze survey van de beide Magelhaense Wolken en hun omgeving.

Maria-Rosa Cioni (Universiteit van Hertfordshire, GB), die de leiding heeft over het surveyteam, legt uit; ‘Dit overzicht toont een van de belangrijkste stervormingsgebieden in het lokale heelal – het spectaculaire 30 Doradus-gebied, dat ook wel de Tarantulanevel wordt genoemd. In het hart ervan staat de grote sterrenhoop RMC 136, die enkele van de zwaarste sterren bevat die we kennen.’

De VISTA-telescoop [1] is een nieuwe surveytelescoop van de ESO-sterrenwacht op de berg Paranal in Chili (eso0949). Hij is uitgerust met een enorme camera die licht opvangt in het nabij-infrarode deel van het spectrum. Dat levert een schat aan details op die ons meer inzicht verschaffen in de werking van allerlei hemelverschijnselen. Nabij-infrarood licht heeft een langere golflengte dan zichtbaar licht en is niet met het blote oog waarneembaar. Het heeft de gunstige eigenschap dat het tamelijk ongehinderd de stofwolken kan passeren die vaak het zicht op interessante hemelobjecten ontnemen. Dat maakt dit golflengtegebied bijzonder nuttig voor het onderzoek van bijvoorbeeld jonge sterren, die nog gehuld zijn in de wolken van gas en stof waaruit zij zijn ontstaan. Een ander positief aspect van VISTA is de grootte van het hemelgebied dat zijn camera in één keer kan vastleggen.

Deze opname is de meest recente van de VISTA Magellanic Cloud Survey (VMC), die een 184 vierkante graden groot stuk hemel – bijna duizend maal de schijnbare grootte van de volle maan – in kaart brengt. In dit hemelgebied bevinden zich de naburige sterrenstelsels die bekendstaan als de Grote en de Kleine Magelhaense Wolk. Het uiteindelijke doel is om meer inzicht te krijgen in de stervormingsgeschiedenis en de ruimtelijke structuur van de beide Magelhaense Wolken.

‘De VISTA-opnamen zullen ons in staat stellen om ook de talrijke kleinere stellaire kraamkamers buiten de Tarantulanevel, die eveneens een rijke populatie van jonge, zware sterren bevatten, te onderzoeken. Gewapend met de nieuwe, uitmuntende infraroodopnamen kunnen we doordringen tot in de cocons waar zich op dit moment zware sterren aan het vormen zijn. En tegelijkertijd kunnen we ook hun interactie met oudere sterren in deze omgeving bestuderen,’ aldus Chris Evans van het VMC-team.

De groothoekopname laat uiteenlopende objecten zien. Het heldere gebied boven het midden is de eigenlijke Tarantulanevel, met in zijn hart de sterrenhoop RMC 136. Links ervan staat de sterrenhoop NGC 2100. Rechts bevindt zich het kleine restant van supernova SN1987A (eso1032). Onder het midden is een reeks stervormingsgebieden te zien, waaronder NGC 2080 (die ook wel de Spokenkopnevel wordt genoemd) en de sterrenhoop NGC 2083.

De VISTA Magellanic Cloud Survey is een van de zes omvangrijke nabij-infraroodsurveys van de zuidelijke hemel die het grootste deel van de eerste vijf bedrijfsjaren van VISTA in beslag zullen nemen.

Noten

[1] VISTA – de Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy – is de nieuwste telescoop van ESO’s Paranal-sterrenwacht in het noorden van Chili. VISTA is de grootste surveytelescoop ter wereld en werkt op nabij-infrarode golflengten. Met zijn grote spiegel, dito beeldveld en zeer gevoelige detectors zal hij een compleet nieuw beeld van de zuidelijke hemel geven.

De telescoop staat op de bergtop naast die waar ESO’s Very Large Telescope (VLT) is gehuisvest en kan dus profiteren van dezelfde extreem goede waarneemomstandigheden. VISTA heeft een 4,1 meter grote hoofdspiegel en kan in fotografisch opzicht worden beschouwd als een reusachtige 67-megapixel camera met een 13.000 mm f/3,25 teleobjectief.

Meer informatie

ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa, en het meest productieve astronomische observatorium ter wereld. ESO wordt ondersteund door 14 landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerp, de bouw en het beheer van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op sterrenkundig gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staat ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld. Ook is ESO de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA. Daarnaast is ESO momenteel bezig met ontwerpstudies voor de 42-meter Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Meer informatie over VISTA
• De VMC-survey: http://star.herts.ac.uk/~mcioni/vmc/

Contact

Maria-Rosa Cioni
University of Hertfordshire
UK
Tel: +44 1707 28 5189
E-mail: M.Cioni@herts.ac.uk

Richard Hook
ESO La Silla/Paranal & E-ELT Public Information Officer
Garching, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Marieke Baan (Perscontact Nederland)
ESO Science Outreach Network en NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
E-mail: eson-netherlands@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1033.