Verbluffende time-lapse van exoplaneet

De Very Large Telescope (VLT) van ESO heeft een reeks ongeëvenaarde opnamen vastgelegd die de passage tonen van exoplaneet Beta Pictoris b rondom zijn moederster. Deze jonge massarijke exoplaneet werd in 2008 ontdekt met behulp van het NACO-instrument van de VLT. Hetzelfde wetenschappelijke team als toen volgde de exoplaneet van eind 2014 tot eind 2016 met het Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch instrument (SPHERE) — een ander instrument op de VLT.

Daarna bevond Beta Pictoris b zich zo dicht bij de halo van de ster dat geen enkel instrument hen van elkaar kon onderscheiden. Bijna twee jaar later, nadat de planeet met de ster versmolten leek te zijn, komt Beta Pictoris b uit de halo tevoorschijn. Dit opnieuw verschijnen werd ook nu op beeld vastgelegd door SPHERE.

De volledige reeks opnamen, waarbij de heldere gloed van de ster Beta Pictoris werd geblokkeerd, heeft men gecompileerd tot een verbluffende en unieke time-lapse van de langdurige omloop van Beta Pictoris b.

SPHERE kreeg Beta Pictoris b in het oog via directe waarnemingen — niet door zijn bestaan af te leiden. De meeste tot nu toe bekende exoplaneten werden ontdekt met behulp van indirecte methoden — door hun invloed op de positie en helderheid van een ster te onderzoeken. SPHERE van ESO is gespecialiseerd in een methode genaamd directe beeldvorming, op zoek gaan naar exoplaneten door het nemen van foto’s. Dit buitengewoon boeiende onderzoek biedt ons duidelijke beelden van verafgelegen werelden zoals Beta Pictoris b, 63 lichtjaar van ons vandaan. 

Beta Pictoris b draait om zijn ster op een afstand vergelijkbaar met die tussen de zon en Saturnus, ongeveer 1,3 miljard kilometer. Dit maakt hem tot de enige zo dicht om zijn moederster draaiende exoplaneet die ooit is gefotografeerd. Het oppervlak van deze jonge planeet is nog heet, ongeveer 1.500 C°, en door het licht dat hij uitstraalt kon SPHERE de planeet opsporen en zijn omloopbaan bepalen. Daarbij zag men de planeet aan de andere zijde opnieuw opduiken nadat die voor zijn moederster langstrok. Terwijl een vluchtige blik op deze opnamen doet vermoeden dat de planeet voor zijn ster schuift, en zo een beetje van haar licht verduistert, trekt Beta Pictoris b in feite niet exact voor zijn ster langs. Deze beelden zijn een opmerkelijke prestatie die een nieuw tijdperk inluidt in een van de boeiendste en meest uitdagende gebieden van de astronomie — het detecteren en karakteriseren van exoplaneten.