Foto van de Week 2013

30 december 2013: Als de avond valt komen ESO's observatoria tot leven. Astronomen en technici nemen plaats aan hun werkplekken en richten de telescopen op de hemel. Deze foto toont de ongerepte, heldere hemel boven ESO's Paranal Observatory in de Chileense Atacama-woestijn, ver weg van stadsverlichting. ESO's foto ambassadeur Gabriel Brammer heeft de verstilde schoonheid van de Melkweg vanaf het platform van de Very Large Telescope vastgelegd. De vier grote blokken onderin het beeld zijn de VLT Unit Telescopes. Elk van deze gebouwen bevat één van de ongelofelijk precieze 8,2-meter spiegels. Verspreid over het gebied staan de VLT-hulptelescopen die gemakkelijk herkenbaar zijn aan de ronde, witte koepels. De heldere vlek aan de linkerkant lijkt de zon, maar is in werkelijkheid de maan. Aan de rechterkant is de schaduw van de fotograaf te zien, met gestrekte armen zwaaiend naar de camera. De hele nachtelijke hemelkoepel is zichtbaar doordat Brammer een fisheye-lens heeft gebruikt. Hierdoor ...

23 december 2013: Een eindejaarswens namens iedereen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht:Wij wensen je vrolijke feestdagen en alle goeds voor 2014! Link: Kerstkaart 2013

16 december 2013: Deze foto is gemaakt bij ESO's Paranal Observatory door Babak A. Tafreshi, een van ESO's Foto ambassadeurs, en toont drie van de vier Auxiliary Telescopes (ATs) van de Very Large Telescope Interferometer (VLTI). Daarboven markeren de sterpaden - de lange heldere strepen - de schijnbare banen van sterren aan de nachtelijke hemel die elk worden veroorzaakt door de rotatie van de aarde. Deze belichtingstechniek maakt ook de natuurlijke kleur van een ster zichtbaar. Die kleur is een indicatie van de temperatuur van een ster. Deze varieert van ongeveer 1000 graden Celsius voor de meest rode sterren, tot enkele tienduizenden graden voor de heetste sterren die een blauwe kleur hebben. De hemel in dit hoge en afgelegen deel van Chili is extreem helder en kent nauwelijks lichtvervuiling waardoor deze geweldige lichtshow te zien is. Vertaling: Peter Middelkoop

9 december 2013: Alpha en Beta Centauri, twee van de helderste sterren aan de zuidelijke hemel, hebben een nieuwe metgezel: de met het blote oog zichtbare Nova Centauri 2013 .Deze foto is in de ochtenduren van maandag 9 december 2013 gemaakt door ESO Photo Ambassador Yuri Beletsky bij ESO's La Silla Observatory in de Chileense Atacama-woestijn.De nova werd op 2 december 2013 ontdekt door Australiër John Seach toen hij bijna met het blote oog gezien kon worden. Nova Centauri 2013 is de helderste nova die tot nu toe heeft plaatsgevonden in dit millennium.Deze bijzondere gebeurtenis staat bekend als een klassieke nova, niet te verwarren met een supernova. Klassieke novae treden op in dubbelsterren als waterstofgas van de stellaire partner ophoopt op het oppervlak van de primaire ster, waarna een op hol geslagen thermonucleaire gebeurtenis resulteert in het oplichten van de primaire ster. Bij een klassieke nova is de primaire ster niet vernietigd, zoals ...

2 december 2013: Deze indrukwekkende foto, genomen bij ESO's Very Large Telescope (VLT) op Paranal in Chili, toont links van het midden de Melkweg - met daarin nevels, sterren en gaswolken - die opkomt boven de VLT Unit Telescopes.Rechts boven de horizon, concurrerend om de aandacht, zien we een schitterende, bijna driehoekige band van diffuus licht langs de ecliptica: de baan van de zon aan de hemel gezien vanaf de aarde.Deze gloed ontstaat doordat zonlicht wordt verstrooid door stof gelegen tussen de planeten van het zonnestelsel. De gloed valt samen met de zodiak, die zich acht booggraden uitstrekt aan weerszijden van de ecliptica en de traditionele sterrenbeelden van de dierenriem bevat.Vertaling: Teun van Vijfeijken

25 november 2013: De antennes van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), het grootste astronomische project ter wereld, staan hier in het betoverende decor van de zuidelijke hemel. De foto is gemaakt door Babak Tafreshi, één van ESO's Photo Ambassadors. Duizenden sterren aan de hemel boven de Chajnantor-hoogvlakte zijn met het blote oog zichtbaar. ALMA is op deze hoogvlakte gebouwd vanwege de droge en heldere sterrenhemel. Verrassend duidelijk zichtbaar linksboven op de foto is een dicht opeengepakt stel jonge sterren. Het zijn de Pleiaden, een sterrenhoop die bij de meeste oude beschavingen al bekend was. Het sterrenbeeld Orion (Jager) is duidelijk zichtbaar boven de dichtstbijzijnde antenne. De gordel van de jager wordt gevormd door de drie blauwe sterren links van het rode licht. Volgens de klassieke mythologie was Orion een jager die de Plejaden, de prachtige dochters van Atlas, achtervolgde. Boven de Atacama-woestijn, met zijn dunne transparante atmosfeer, lijkt dit heldendicht zich voor ...

18 november 2013: Deze nieuwe foto van de komeet C/2012 S1 (ISON) is gemaakt met de TRAPPIST-telescoop op ESO’s La Silla Observatorium in de ochtend op vrijdag 15 november 2013. Komeet ISON werd voor het eerst aan de hemel opgemerkt in september 2012, en zal eind november 2013 het dichtst de zon naderen. TRAPPIST heeft komeet ISON sinds half oktober geobserveerd met breedbandfilters als zijn gebruikt voor deze foto. Smalbandfilters zijn gebruikt om de emissie van verschillende gassen te isoleren, waardoor astronomen kunnen bepalen hoeveel moleculen van elk type gas vrijkomen. Komeet ISON was lichtzwak tot 1 november 2013 waarna een uitbarsting ervoor zorgde dat de hoeveelheid vrijkomend gas verdubbelde. Op 13 november, net voordat deze foto werd genomen, vond een tweede enorme uitbarsting plaats, waardoor hij een factor tien actiever werd. Hij is nu helder genoeg om te worden gezien met een goede verrekijker vanaf een donkere plek, ‘s ochtends vroeg in ...

11 november 2013: Dit panorama van de antennes van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) op de Chajnantor-hoogvlakte in de Chileense Andes, met daarboven een kraakheldere hemel, is gemaakt door ESO Fotoambassadeur, Babak Tafreshi. De roze nevel links in het beeld is de Carinanevel die op ongeveer 7500 lichtjaar van de aarde staat in het sterrenbeeld Carina (Kiel). Deze wolk van gloeiend gas en stof is één van de helderste nevels aan de hemel en bevat een aantal van de helderste en zwaarste sterren van de melkweg, zoals Eta Carinae. Kijk voor een aantal fraaie recente ESO-beelden van deze nevel op eso1208, eso1145 en eso1031. Het ALMA-project is een internationale sterrenkundefaciliteit en is een samenwerkingsverband tussen Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië, in samenwerking met de Republiek Chili. De bouw en het beheer van ALMA staan onder leiding van ESO namens Europa, het National Radio Astronomy Observatory (NRAO) namens Noord-Amerika en het National Astronomical Observatory ...

4 november 2013: Het was een stikdonkere nacht in september. Astronoom Klaas Wiersema, die een hele nacht had doorgebracht bij een telescoop op ESO's La Silla Observatorium, keerde terug naar het restaurant. Omdat het merendeel van het werk op het observatorium 's nachts plaatsvindt lopen er regelmatig technici en wetenschappers in het duister rond. Plotseling hoorde hij achter zich een luid gesnuif en het geluid van stevige voetstappen. Klaas was er direct van overtuigd dat een wild dier uit zijn schuilplaats was gekomen en het op hem had voorzien. Hij repte zich als een haas naar een veiliger oord, maar kon zich geen voorstelling maken van het beest dat er op de woeste hellingen van de Atacamawoestijn, op 2400 meter boven de zeespiegel, achter hem aan had gezeten. Het mysterie hield hem de rest van de nacht bezig. In de ochtend erna ging hij op verkenning uit, en ontdekte dat hij die nacht ...

28 oktober 2013: Op deze spookachtige nachtfoto, genomen bij het Paranal Observatorium, zien we drie van de vier VLT Auxiliary Telescopes. Elk van hen is een 1,8-meter telescoop, ontworpen om samen te werken en een enkele telescoop te vormen dankzij de VLT-interferometer.Op de achtergrond wordt de stille schoonheid van de Atacamahemel versterkt door een rode, noorderlichtachtige glans genaamd airglow. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door licht-emitterende, chemische reacties in de lucht. Normaal zijn de emissies niet zo sterk, maar op de nacht waarop deze foto is genomen wèl, wat deze ongebruikelijke foto mogelijk maakte.Vertaling: Teun van Vijfeijken

21 oktober 2013: Deze prachtige foto toont de heldere Chileense hemel bezaaid met sterren en verre sterrenstelsels met daaronder één van de vier Unit Telescopen (UTs) van de Very Large Telescope (VLT). Om precies te zijn is dit de vierde UT met de naam Yepun (Venus). Twee objecten aan deze hemel zijn bekender dan hun buren. Links in beeld is een streep aan de hemel zichtbaar - dit is het melkwegstelsel Messier 31, oftewel de Andromedanevel. Rechtsboven deze 'veeg aan de hemel' staat een heldere ster, die op zijn beurt omhoog wijst naar een tweede sterrenstelsel dat ruwweg op dezelfde lijn ligt. De ster heet Beta Andromedae - ook wel bekend als Mirach - en het tweede sterrenstelsel is Messier 33 (bovenaan de foto). Men veronderstelt dat er in het verleden, uit de interactie tussen deze twee melkwegstelsels, een sliert van waterstofgas is ontstaan die de afstand tussen de twee overbrugt. Deze foto ...

14 oktober 2013: Deze nieuwe opname, gemaakt door de VLT Survey Telescope (VST) op ESO's Paranal, toont de supersterrenhoop Westerlund 1 (eso1034). De uitzonderlijk heldere sterrenhoop staat op een afstand van ongeveer 16.000 lichtjaar van de aarde in het zuidelijke sterrenbeeld Ara (Altaar). Hij bevat honderden zeer zware en heldere sterren, die allemaal slechts een paar miljoen jaar oud zijn. Naar astronomische begrippen zijn het dus nog maar baby's. Ons zicht op de sterrenhoop wordt belemmerd door gas en stof dat het meeste zichtbare licht hindert om tot de aarde door te dringen. Tijdens het bekijken van nieuwe foto's van Westerlund 1, - afkomstig uit een nieuwe survey van de zuidelijke hemel [1] - hebben astronomen iets gezien wat ze niet verwachtten: rond een van de sterren - W26, een rode superreus, en misschien wel de grootste bekende ster - ontdekten ze wolken van gloeiend waterstofgas, in deze afbeelding zichtbaar als groene objecten. ...

7 oktober 2013: Onder de donkere Chileense hemel - doorsneden door spectaculaire sterrensporen, veroorzaakt door de rotatie van de aarde gedurende de lange belichtingstijd van de camera - hoog op Cerro Paranal in de Chileense woestijn, ligt de Paranal Residencia, een oase voor personeel en bezoekers van ESO's Very Large Telescope. De bouw van de Residencia begon in 1998 en werd voltooid in 2002. Sindsdien is het een welkome schuilplaats voor de wetenschappers en ingenieurs die werken in het ruwe, droge woestijnklimaat op Paranal. Het vier verdiepingen tellende gebouw ligt grotendeels ondergronds. Het werd ontworpen door de Duitse architecten Auer+Weber en past naadloos in de omgeving. Vanuit bepaalde hoeken doet de combinatie van hi-tech architectuur en het onopvallende, camouflage-achtige ontwerp denken aan een geheime schurkenschuilplaats. Zo bezien is het nauwelijks verrassend dat de Residencia is gebruikt als decor voor de beslissende strijd in de James Bondfilm Quantum of Solace uit 2008. Flickr gebruiker ...

30 september 2013: Deze met verre sterren en sterrenstelsels bezaaide foto is een deep-field afbeelding gemaakt met de Wide Field Imager (WFI), een camera gemonteerd op de MPG/ESO 2,2-meter telescoop op het La Silla Observatorium in Chili. De foto werd gemaakt als onderdeel van de COMBO-17-survey. COMBO-17 staat voor Classifying Objects by Medium-Band Observations in 17 filters en is een project waarbij vijf kleine stukjes hemel zijn vastgelegd met behulp van zeventien verschillend gekleurde optische filters. De totale oppervlakte van die 5 velden komt ongeveer overeen met de grootte van de de volle maan. Het project heeft enorme aantallen verre objecten onthuld - en demonstreert maar weer eens hoeveel er nog te ontdekken valt in het heelal. Het beeld toont een gebied dat ook werd onderzocht in het kader van het FORS Deep Field (FDF). In dit project werden verschillende gebieden van de hemel in tot in detail en diepte onderzocht met behulp ...

23 september 2013: Deze nieuwe afbeelding van ESO's VISTA-telescoop laat een nieuw ontdekte bruine dwerg zien met de naam VVV BD001. Je vindt hem door in te zoomen op het centrum van de foto. Het is de eerste nieuw ontdekte bruine dwerg binnen onze kosmische omgeving als onderdeel van het VVV-onderzoek. VVV Acerca BD001 ligt 55 lichtjaar bij ons vandaan, in de richting van het zeer volle centrum van ons melkwegstelsel. Bruine dwergen zijn sterren die er nooit helemaal in zijn geslaagd om uit te groeien tot een ster zoals onze zon, en worden vaak aangeduid als 'mislukte sterren'. Ze zijn groter in omvang dan planeten zoals Jupiter, maar kleiner dan sterren. Deze dwerg is bijzonder in twee opzichten. Het is de eerste die gevonden is in de richting van ons melkwegcentrum - één van de meest drukke gebieden aan de hemel - en hij hoort tot een ongebruikelijke klasse van sterren die ...

16 september 2013: Het kleine Toconao is het dichtsbijgelegen dorpje in de buurt van het grootste astronomie-project ooit: ALMA [1] , de Atacama Large Millimeter / submillimeter Array. Toconao heeft minder dan 800 inwoners en ligt op 2475 meter boven de zeespiegel in een door een kleine bergrivier gevoede oase aan de rand van de Atacama, de droogste woestijn ter wereld. Een deel van het jaar stroomt de rivier niet. De lokale boeren regelen het waterpeil met dammen en kanalen zodat ze hun gewassen het hele jaar van water kunnen voorzien. Sommige gebouwen in Toconao zijn gebouwd met traditioneel bouwmateriaal: vulkanisch gesteente en adobe (een mengsel van zand, water, klei en organische materialen zoals stro en mest.) Een voorbeeld hiervan is de San Lucas kerk met klokkentoren, hier linksonder op de foto. Naast hun wetenschappelijk werk heeft het ALMA-personeel ook de traditioneel culturele kennis over het heelal van de Atacameño, de oude bewoners ...

9 september 2013: Deze spectaculaire luchtfoto van Cerro Armazones genomen door ESO Photo ambassadeur Gerhard Hϋdepohl, is de weerslag van een bijzonder moment voor iedere fotograaf waarin alles samenkomt in een perfecte foto. Hϋdepohl is electrotechnisch ingenieur bij het vlaggenschip van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht: 's werelds meest geavanceerde optische observatorium, de Very Large Telescope (VLT) op Cerro Paranal. Hϋdepohl maakte de foto tijdens een commerciële vlucht van Antofagasta naar Santiago. Kort nadat het vliegtuig vertrok nam het de ideale route voor een luchtopname van Cerro Armazones - en Hϋdepohl kon zich geen betere omstandigheden wensen. Hij zag zijn kans schoon en legde het spectaculaire terrein vanuit dit bijzondere perspectief vast.We zien de Atacama-woestijn met daarin haarscherp het smalle, zigzaggende pad dat door het stoffige terrein snijdt. Deze onverharde weg loopt omhoog naar de top van Cerro Armazones. De top wordt momenteel bezet door een verzameling landmeetkundige apparaten maar is binnenkort de thuisbasis ...

2 september 2013: ESO's PESSTO-survey heeft dit beeld van Messier 74 vastgelegd, een prachtig spiraalstelsel met scherp afgetekende, draaiende armen. Maar het echte onderwerp van dit beeld is sinds eind juli 2013 de heldere nieuwe aanwinst van de Melkweg: een Type II supernova genaamd SN2013ej. De supernova is de helderste ster aan de linker onderkant van het beeld. Dergelijke supernova's ontstaan ​​wanneer de kern van een zware ster instort - als gevolg van zijn eigen zwaartekracht - aan het einde van zijn leven. Dit instorten resulteert in een enorme explosie die materiaal ver de ruimte inwerpt. De resulterende explosie kan helderder worden dan het hele sterrenstelsel waarin het staat en weken of zelfs maanden zichtbaar blijven. PESSTO (Public ESO Spectroscopic Survey for Transient Objects) is ontworpen om objecten die kortstondig aan de nachtelijke hemel verschijnen, zoals supernova's, te bestuderen. PESSTO doet dit door gebruik te maken van een aantal instrumenten van de NTT ...

26 augustus 2013: Deze opname gemaakt met ESO's Very Large Telescope (VLT) op Paranal toont een klein deel van de bekende emissienevel NGC 6357. Deze nevel staat op zo'n 8000 lichtjaar afstand in de staart van het zuidelijke sterrenbeeld Scorpius (Schorpioen). Het beeld heeft de karakteristieke rode gloed van een H-II-gebied dat uit grote hoeveelheden geïoniseerd atomair waterstofgas en waterstofgas in een aangeslagen toestand bestaat. De gaswolk baadt in intense ultraviolette straling die wordt omgezet in zichtbaar licht van deze karakteristieke een rode tint. De bron van de ultraviolette straling is de open sterrenhoop Pismis 24, de thuisbasis van enkele zware, jonge, blauwe sterren. Pismis 24 zelf is niet zichtbaar op deze foto, maar zijn diffuse licht verlicht de wolk rechts in beeld. Wij zien een close-up van de omringende nevel, een mengeling van gas, donker stof, en net geboren en nog vormende sterren. Vertaling: Peter Middelkoop

19 augustus 2013: Een doordringend helder gordijn van sterren vormt de achtergrond van deze mooie foto die is genomen door astronoom Håkon Dahle. Het silhouet op de voorgrond is Håkon omringd door enkele grote donkere koepels die op de berg van ESO's La Silla Observatorium staan. Veel professionele astronomen zijn ook enthousiaste fotografen - en wie kan het hen kwalijk nemen? De ESO-locaties in de Atacamawoestijn behoren tot de beste plekken op aarde om sterren te observeren, en het zijn - om dezelfde reden - fantastische plaatsen om de nachtelijke hemel te fotograferen. Håkon nam deze foto tijdens een weeklange observatie-run met de MPG/ESO 2,2-telescoop. Tijdens de observaties werd de telescoop overgedragen aan een ander team, waardoor Håkon de kans kreeg om de sterrenhemel te bewonderen - en het voor ons vast te leggen. De Melkweg is op het zuidelijk halfrond helderder dan in het noorden, omdat de zuidelijke regio's van onze planeet ...