La Silla, de eerste thuishaven voor ESO-telescopen - ESO's eerste sterrenwacht Toen en Nu

La Silla, the first home for ESO’s telescopes (historical image)

La Silla, the first home for ESO’s telescopes (present-day image)

Verschuif de groene hendel om de afbeeldingen te zien

Verschuif de het groene balkje om de foto's met elkaar te vergelijken

ESO wordt dit jaar 50. En om deze belangrijke verjaardag te vieren, geven we u een inkijkje in onze geschiedenis. In 2012 tonen we eens per maand een speciale 'Toen en Nu'-vergelijking als foto van de week. We laten zien wat er de afgelopen decennia is veranderd op de sterrenwachten La Silla en Paranal, de ESO-kantoren in Santiago de Chile en het hoofdkwartier in Garching bij München, in Duitsland.

Deze historical image werd genomen rond 1970 vanuit de slaapzalen op la Silla, die lager op de berghelling liggen dan de telescoopkoepels. Aan de linkerkant zie je het hoogste punt van de berg. Het metalen object dat zichtbaar is op de bergtop is geen telescoop maar een watervoorraadtank voor de site. De witte koepel middenin het beeld is de ESO 1-meter Schmidt telescoop, die in gebruik is genomen in februari 1972. Uiterst rechts op de foto, net boven de bergkam, is de ESO 1-meter telescoop zichtbaar en links daarvan zie je nog net de Grand Prisme Objectif telescoop.

De present-day photograph toont de oude slaapgebouwen, maar er zijn er de afgelopen decennia ook bijgebouwd. De meest opvallende veranderingen zijn echter zichtbaar op de top van La Silla aan de linkerkant. Op het hoogste punt staat de ESO 3,6-meter telescoop, die in gebruik is sinds november 1976. De 3,6-meter is de thuisbasis van HARPS, de belangrijkste exoplaneten-jager. (zie eso1134 en eso1214) voor een aantal recente resultaten). De 3,6-meter telescoop, die al vanaf de start van ESO gepland stond, vormt als grootste telescoop de bekroning van het La Silla Observatorium en de bouw ervan was indertijd een grote technische prestatie. De kleinere koepel, zichtbaar voor de 3,6-meter, is de 1,4-meter Coude Auxiliary Telescope, die een aanvulling is op zijn grote buurman.

Rechts van de 3,6-meter staat de 3,58-meter New Technology Telescope (NTT), te herkennen aan de hoekige, metaalkleurige behuizing. De NTT, in gebruik genomen in maart 1989, was de eerste telescoop ter wereld met een computergestuurde spiegel. Hij werd gebruikt als een voorloper van de Very Large Telescope. Veel nieuwe technologie, die vervolgens gebruikt werd in de latere telescoop werd hiermee getest.

Andere nieuwe gebouwen in de hedendaagse foto zijn de werkplaats onder de watertanks, en de Differential Image Motion Monitor (DIMM). Deze staat op palen tussen de werkplaats en de ESO 1-meter Schmidt telescoop en wordt gebruikt om atmosferische verstoringen te meten.

La Silla is vandaag de dag nog steeds een zeer actieve sterrenwacht waar belangrijke ontdekkingen worden gedaan. Zowel de NTT als de 3,6-meter telescoop zijn van vitaal belang geweest voor het verkrijgen van gegevens die leidden tot de ontdekking van de versnellende uitdijing van het heelal - een ontdekking waarvoor de 2011 Nobel Prize in Physics was awarded