By continuing to use this website, you are giving consent to our use of cookies.
For more information on how ESO uses data and how you can disable cookies, please view our privacy policy.

Highlights

European
Southern
Observatory

Artist’s impression of the record-breaking quasar J0529-4351

eso2402pl — Komunikat prasowy

Najjaśniejszy i najszybciej rosnący: astronomowie zidentyfikowali rekordowego kwazara

Przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), astronomowie uzyskali charakterystyki jasnego kwazara. Okazało się, że nie tylko jest najjaśniejszy w swojej kategorii, ale na dodatek jest to obiekt święcący najjaśniej z kiedykolwiek zaobserwowanych. Kwazary to jasne jądra odległych galaktyk zasilane przez supermasywne czarne dziury. Czarna dziura w rekordowym kwazarze zwiększa swoją masę o odpowiednik jednego Słońca dziennie, jest więc najszybciej rosnącą czarną dziurą.

Asteroid 2024 YR4 observed with ESO’s Very Large Telescope

eso2505pl — Komunikat prasowy

Obserwacje ESO pomogły wykluczyć ryzyko zderzenia z planetoidą 2024 YR4

Nowe obserwacje 2024 YR4, wykonane przez Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) oraz urządzenia na całym świecie, wykluczyły, iż nastąpi uderzenie planetoidy w naszą planetę, Asteroida ta była dokładnie monitorowana przez ostatnie kilka miesięcy, ponieważ szanse na jej zderzenie z Ziemią w 2032 roku wzrosły do ponad 3%. To najwyższe prawdopodobieństwo kiedykolwiek osiągnięte dla planetoidy sporych rozmiarów. Zgodnie z najnowszymi obserwacjami, szanse na zderzenie spadły prawie do zera.

The 3D structure of the atmosphere of the exoplanet Tylos

eso2504pl — Komunikat prasowy

„To jest science-fiction”: pierwsze obserwacje 3D atmosfery jednej z egzoplanet ukazują unikalny klimat

Astronomowie zajrzeli przez atmosferę planety poza Układem Słonecznym, po raz pierwszy mapując jej strukturę w 3D. Dzięki połączeniu wszystkich czterech teleskopów głównych stanowiących Bardzo Duży Teleskop (VLT), należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), znaleziono potężne wiatry niosące pierwiastki chemiczne takie jak żelazo i tytan, tworzące skomplikowane wzorce pogodowe w atmosferze planety. Odkrycie otwiera drzwi do szczegółowych badań składu chemicznego i pogody obcych światów.

The RCW 38 cluster in infrared light

eso2503pl — Komunikat prasowy

Gromada gwiazd ukazuje swoje barwy na niesamowitym zdjęciu z ESO w 80 milionach pikseli

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) opublikowało oszałamiające 80 megapikselowe zdjęcie gromady gwiazd RCW 38, uzyskane przy pomocy Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA), działającego w ESO na chilijskiej pustyni Atakama.

Artist’s impression of supersonic winds on WASP-127b

eso2502pl — Komunikat prasowy

Ekstremalne naddźwiękowe wiatry zmierzone na planecie poza Układem Słonecznym

Astronomowie odkryli ekstremalnie silne wiatry wokół równika WASP-127b, olbrzymiej egzoplanety. Osiągając prędkość do 33 000 km/h, wiatry te są najszybszymi strumieniami tego rodzaju kiedykolwiek zmierzonymi na planecie. Odkrycia dokonano przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Chile. Dostarcza unikalnego wglądu w schematy pogodowe na odległym świecie.

Touching the Arc of Space

eso2501pl — Komunikat prasowy

Najciemniejsze i najczystsze niebo na Ziemi zagrożone z powodu przemysłowego megaprojektu

24 grudnia AES Andes, spółka zależna amerykańskiej firmy energetycznej AES Corporation, złożyła do oceny wpływu środowiskowego projekt olbrzymiego kompleksu przemysłowego. Kompleks ten zagraża nieskazitelnemu niebu nad Obserwatorium Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, najciemniejszemu i najczystszemu z astronomicznych obserwatoriów na świecie [1]. Megaprojekt przemysłowy jest planowany do umieszczenia zaledwie od 5 do 11 kilometrów od teleskopów w Paranal, co spowoduje nieodwracalne szkody dla obserwatoriów astronomicznych, w szczególności z powodu zanieczyszczenia światłem emitowanym przez działalność projektu. Zmiana lokalizacji kompleksu pozwoli ochronić ostatnie prawdziwie nieskazitelne niebo na Ziemi.

Location of binary star D9 in the Milky Way

eso2418pl — Komunikat prasowy

Pierwsza gwiazda podwójna odkryta w pobliżu supermasywnej czarnej dziury w naszej galaktyce

Międzynarodowy zespół badawczy wykrył gwiazdę podwójną krążącą blisko supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej galaktyki, zwanej Sagittarius A*. Po raz pierwszy znaleziono gwiezdną parę w otoczeniu supermasywnej czarnej dziury. Odkrycie, bazujące na danych zebranych przez Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), pomoże nam w zrozumieniu, jak gwiazdy są w stanie przetrwać w środowisko o ekstremalnej grawitacji i może przetrzeć szlaki do detekcji planety w pobliżu Sagittarius A*.

Image of the star WOH G64 taken by the VLTI

eso2417pl — Komunikat prasowy

Astronomowie uzyskali pierwsze zdjęcie z bliska gwiazdy spoza naszej galaktyki

„Po raz pierwszy udało nam się uzyskać zbliżenie na umierającą gwiazdę w galaktyce poza naszą własną Drogą Mleczną”, mówi Keiichi Ohnaka, astrofizyk z Universidad Andrés Bello w Chile. Gwiazda WOH G64, położona oszałamiające 160 000 lat świetlnych od nas, została sfotografowana dzięki niesamowitej ostrości oferowanej przez Interferometr Bardzo Dużego Teleskopu (VLBI) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Nowe obserwacje ujawniają, że gwiazda wyrzuca gaz i pył w ostatnich stadiach zanim stanie się supernową.

The Dark Wolf Nebula

eso2416pl — Komunikat prasowy

Nowe zdjęcie z ESO pokazuje ciemnego wilka na niebie

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) prezentuje na Halloween upiorny obraz ciemnej mgławicy, która tworzy iluzję sylwetki przypominającej wilka na kolorowym kosmicznym tle. Odpowiednio nazwana Mgławicą Ciemnego Wilka, została uchwycona na obrazie o 283 milionach pikseli przez VLT Survey Telescope (VST) w należącym do ESO Obserwatorium Paranal w Chile.

The REBELS-25 galaxy

eso2415pl — Komunikat prasowy

Kosmiczna osobliwość: najdalsza galaktyka z rotującym dyskiem

Naukowcy odkryli najodleglejszą galaktykę podobną do Drogi Mlecznej. Nazwana REBELS-25, jest galaktyką z dyskiem i wydaje się być równie uporządkowana jak dzisiejsze galaktyki, pomimo iż widzimy ją w stanie z czasów, w których Wszechświat miał zaledwie 700 milionów lat. Jest to zaskakujące, gdyż zgodnie z obecnym zrozumieniem powstawania galaktyk, takie wczesne galaktyki powinny wyglądać bardziej chaotycznie. Rotacja i struktura REBELS-25 zostały zbadane przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w której Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) jest partnerem.

Artist’s impression of a sub-Earth-mass planet orbiting Barnard’s star

eso2414pl — Komunikat prasowy

Naukowcy odkryli planetę krążącą wokół najbliższej względem Słońca pojedynczej gwiazdy

Korzystając z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), astronomowie odkryli egzoplanetę krążącą wokół gwiazdy Barnarda, najbliższej względem Słońca pojedynczej gwiazdy. Nowo odkryta planeta ma masę co najmniej połowy masy Wenus, a rok na niej trwa zaledwie nieco więcej niż trzy ziemskie dni. Obserwacje sugerują także, że mogą istnieć trzy dodatkowe kandydatki na planety, na różnych orbitach wokół gwiazdy.

Highlights of the most detailed infrared map of the Milky Way

eso2413pl — Komunikat prasowy

Teleskopy ESO uzyskały najbardziej szczegółową mapę Drogi Mlecznej w podczerwieni

Astronomowie opublikowali gigantyczną podczerwoną mapę Drogi Mlecznej, zawierającą ponad 1,5 miliarda obiektów – najbardziej szczegółową w historii. Korzystając z teleskopu VISTA, należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), zespół monitorował centralne obszary naszej Galaktyki przez ponad 13 lat. Z 500 terabajtami danych jest to największy projekt obserwacyjny przeprowadzony na teleskopie ESO.

Detailed images of the surface of the star R Doradus

eso2412pl — Komunikat prasowy

Astronomowie śledzą bąble na powierzchni gwiazdy w najbardziej szczegółowym wideo w historii

Po raz pierwszy astronomowie uzyskali obrazy gwiazdy innej niż Słońce w szczegółach wystarczających do śledzenia ruchów bąbli gazu na jej powierzchni. Obrazy gwiazdy R Doradus otrzymano w lipcu i sierpniu 2023 roku przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), teleskopu należącego m.in. do Europejskiiego Obserwatorium Południowego (ESO). Pokazują gigantyczne, gorące bąble gazu, 75 razy większe niż Słońce, pojawiające się na powierzchni i tonące z powrotem we wnętrzu gwiazdy szybciej niż się spodziewano.

Illustration of the highest-resolution detections ever made from the surface of Earth

eso2411pl — Komunikat prasowy

Naukowcy z EHT wykonali obserwacje z największą zdolnością rozdzielczą z powierzchni Ziemi

Zespół Teleskop Horyzontu Zdarzeń (ang. Event Horizon Telescope, w skrócie EHT) przeprowadził testowe obserwacje przy pomocy Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) i innych teleskopów, które osiągnęły najlepszą rozdzielczość kiedykolwiek osiągniętą z powierzchni Ziemi [1]. Udało się tego dokonać dzięki wykryciu światła od odległych galaktyk na częstotliwości około 345 GHz, co odpowiada długości fali 0,87 mm. Projekt szacuje, że w przyszłości będzie można uzyskiwać obrazy czarnych dziur, które są nawet o 50% bardziej szczegółowe niż do tej pory, umożliwiając lepszą ostrość w obszarze tuż za granicą pobliskiej supermasywnej czarnej dziury. Będzie też można otrzymywać więcej obrazów czarnych dziur niż udało się to do tej pory. Nowe detekcje to część pilotażowego eksperymentu, wyniki opublikowano dzisiaj w „The Astronomical Journal”.

The 949th ELT mirror segment is cast and ready to take shape

eso2410pl — Komunikat prasowy

Odlano ostatni segment dla największego na świecie teleskopu zwierciadlanego

Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT), należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), będący w trakcie budowy na chilijskiej pustyni Atakama, jest o krok bliżej ukończenia. Niemiecka firma SCHOTT odlała blank dla ostatniego z 949 segmentów zamówionych dla głównego zwierciadła teleskopu (M1). Ze średnicą ponad 39 metrów, M1 będzie zdecydowanie największym zwierciadłem kiedykolwiek zbudowanym dla teleskopu.

Artist’s impression: the galaxy SDSS1335+0728 lighting up

eso2409pl — Komunikat prasowy

Astronomowie widzą w czasie rzeczywistym, jak budzi się masywna czarna dziura

Pod koniec 2019 roku, niczym nie wyróżniająca się wcześniej galaktyka SDSS1335+0728 nagle zaczęła świecić jaśniej niż kiedykolwiek. Aby zrozumieć dlaczego, astronomowie użyli danych z kilku obserwatoriów kosmicznych i naziemnych, w tym z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), sprawdzając, jak zmieniała się jasność galaktyki. W ogłoszonych dzisiaj wynikach badań wyciągnięto wniosek, iż jesteśmy świadkami zmian, których nigdy wcześniej nie widziano w tej galaktyce – prawdopodobnie efekt nagłego obudzenia się masywnej czarnej dziury w jej jądrze.

Artist’s impression of the system with the most massive stellar black hole in our galaxy

eso2408pl — Komunikat prasowy

Znaleziono najmasywniejszą gwiazdową czarną dziurę w naszej galaktyce

Astronomowie zidentyfikowali najbardziej masywną gwiazdową czarną dziurę w galaktyce Drogi Mlecznej. Dostrzeżono ją dzięki danym z misji Gaia, prowadzonej przez Europejską Agencję Kosmiczną, ponieważ powoduje dziwny chwiejny ruch towarzyszącej jej gwiazdy. Dane z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), oraz z innych obserwatoriów naziemnych, wykorzystano do zweryfikowania masy czarnej dziury. Jest to imponujące 33 razy więcej niż masa Słońca.

The nebula (NGC 6164/6165) surrounding HD 148937 as seen in visible light

eso2407pl — Komunikat prasowy

Piękna mgławica z brutalną historią: zderzenie gwiazd rozwiązaniem gwiezdnej zagadki

Gdy astronomowie spojrzeli na gwiezdną parę w sercu oszałamiającego obłoku gazu i pyłu, czekała na nich niespodzianka. Pary gwiazd są zwykle bardzo podobne, jak bliźnięta, ale w HD 148937 jedna gwiazda wydaje się młodsza i – przeciwieństwie do drugiej – magnetyczna. Nowe dane z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) sugerują, że w systemie były pierwotnie trzy gwiazdy, dopóki dwie z nich nie zderzyły się i połączyły. Gwałtowne zdarzenie utworzyło otaczający obłok i na zawsze zmieniło losy systemu.

A view of the Milky Way supermassive black hole Sagittarius A* in polarised light

eso2406pl — Komunikat prasowy

Astronomowie znaleźli silne spiralne pola magnetyczne na obrzeżach centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej

Nowy obraz z projektu Teleskopu Horyzontu Zdarzeń (ang. Event Horizon Telescope, w skrócie EHT) odkrył silne i zorganizowane pola magnetyczne biegnące po spiralach od brzegu supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* (Sgr A*). Po raz pierwszy zobaczono je w świetle spolaryzowanym. Nowy widok na „potwora” czającego się w sercu Drogi Mlecznej ukazał strukturę pola magnetycznego zaskakująco podobną do tej wokół czarnej dziury w centrum galaktyki M87. Sugeruje to, że silne pola magnetyczne mogą być powszechne u wszystkich czarnych dziur. To podobieństwo wskazuje także na ukryty dżet w Sgr A*. Wyniki badań opublikowano dzisiaj w “The Astrophysical Journal Letters”.

Planet-forming discs in three clouds of the Milky Way

eso2405pl — Komunikat prasowy

Przełomowy naziemny przegląd nieba ujawnia sekrety narodzin planet wokół kilkudziesięciu gwiazd

W serii badań zespół astronomów rzucił nowe światło na fascynujący i skomplikowany proces powstawania planet. Oszałamiające zdjęcia uzyskane przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w Chile, należącego do ESO, pokazują jeden z największych w historii przeglądów dysków, w których formują się planet. Badania łączą obserwacje ponad 80 młodych gwiazd, wokół których mogą powstawać planety, dając astronomom bogactwo danych i unikalny wgląd w to, jak w różnych rejonach naszej galaktyki rodzą się planety.

Water in the HL Tauri disc

eso2404pl — Komunikat prasowy

Astronomowie ujawniają nowy związek pomiędzy wodą i powstawaniem planet

Badacze znaleźli parę wodną w dysku wokół młodej gwiazdy odkładnie w miejscu, w którym mogą formować się planety. Woda jest kluczowym składnikiem dla życia na Ziemi. Uważa się też, że odgrywa znaczącą rolę w powstawaniu planet. Jednak do tej pory nie byliśmy w stanie uzyskać map rozmieszczenia wody w stabilnym, chłodnym dysku – rodzaju dysku, które oferuje najbardziej korzystne warunki do powstawania planet wokół gwiazd. Nowe wyniki były możliwe dzięki Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w której Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) jest partnerem.

Artist’s impression of WD 0816-310, a magnetic white dwarf with a metal scar

eso2403pl — Komunikat prasowy

Gwiezdny kanibal z metalową blizną

Gdy gwiazda taka jak Słońce kończy swoje życie, może pochłonąć otaczające ją planety i planetoidy, które się z nią zrodziły. Korzystając z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w Chile, należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), naukowcy po raz pierwszy odkryli unikalną sygnaturę tego procesu – bliznę odciśniętą na powierzchni białego karła. Wyniki opublikowano dzisiaj w "The Astrophysical Journal Letters".

Artist’s impression of the record-breaking quasar J0529-4351

eso2402pl — Komunikat prasowy

Najjaśniejszy i najszybciej rosnący: astronomowie zidentyfikowali rekordowego kwazara

Przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), astronomowie uzyskali charakterystyki jasnego kwazara. Okazało się, że nie tylko jest najjaśniejszy w swojej kategorii, ale na dodatek jest to obiekt święcący najjaśniej z kiedykolwiek zaobserwowanych. Kwazary to jasne jądra odległych galaktyk zasilane przez supermasywne czarne dziury. Czarna dziura w rekordowym kwazarze zwiększa swoją masę o odpowiednik jednego Słońca dziennie, jest więc najszybciej rosnącą czarną dziurą.

Asteroid 2024 YR4 observed with ESO’s Very Large Telescope

eso2505pl — Komunikat prasowy

Obserwacje ESO pomogły wykluczyć ryzyko zderzenia z planetoidą 2024 YR4

Nowe obserwacje 2024 YR4, wykonane przez Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) oraz urządzenia na całym świecie, wykluczyły, iż nastąpi uderzenie planetoidy w naszą planetę, Asteroida ta była dokładnie monitorowana przez ostatnie kilka miesięcy, ponieważ szanse na jej zderzenie z Ziemią w 2032 roku wzrosły do ponad 3%. To najwyższe prawdopodobieństwo kiedykolwiek osiągnięte dla planetoidy sporych rozmiarów. Zgodnie z najnowszymi obserwacjami, szanse na zderzenie spadły prawie do zera.

European
Southern
Observatory

Our Stories

Wszystko Komunikaty prasowe Ogłoszenia Zdjęcia Tygodnia Posty na blogu Filmy

Touching the Arc of Space

Komunikat prasowy

10 Jan 2025 — eso2501pl

Najciemniejsze i najczystsze niebo na Ziemi zagrożone z powodu przemysłowego megaprojektu

Collage of many of the young star clusters observed with ALMA as part of the ALMAGAL survey

10 Mar 2025 — stellar-factories

Observing a thousand stellar factories to uncover the origin of stars

A planetary party portrait above Paranal

Zdjęcie tygodnia

10 Mar 2025 — potw2510

A planetary party portrait above Paranal

From the stairs to the stars

Zdjęcie tygodnia

3 Mar 2025 — potw2509

From the stairs to the stars

Asteroid 2024 YR4 observed with ESO’s Very Large Telescope

Komunikat prasowy

25 Feb 2025 — eso2505pl

Obserwacje ESO pomogły wykluczyć ryzyko zderzenia z planetoidą 2024 YR4

More...

Our Telescopes

Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT) — największe oko świata na niebo

ALMA — w poszukiwaniu naszych kosmicznych korzeni

VLT — najbardziej zaawansowane optyczne obserwatorium astronomiczne na świecie

La Silla — pierwsze obserwatorium ESO

Odwiedź nas

Znajdź nas w

Informacje o ESON

Departament Edukacji i Popularyzacji ESO ustanowił sieć osób w krajach członkowskich ESO (i wybranych innych państwach), które działają jako lokalne punkty kontaktowe dla mediów, w powiązaniu z działaniami ESO, komunikatami prasowymi, itp. Osoby te mogą być również pomocne w nawiązywaniu na swoim obszarze kontaktów pomiędzy mediami, a naukowcami.

Więcej informacji na temat sieci ESON jest dostępne na: https://www.eso.org/public/outreach/eson.html

Przyślij nam swój komentarz!

Zasubskrybuj, aby otrzymywać wiadomości od ESO w języku polskim.

Accelerated by CDN77