Yepun's laser en de Magelhaense Wolken

Een van de belangrijkste vijanden van astronomen is de aardse atmosfeer, waardoor de hemellichamen wazig worden weergegeven als ze vanaf de grond door telescopen worden waargenomen. Om dit tegen te gaan, gebruiken astronomen een techniek met de naam 'adaptive optics', waarbij computergestuurde vervormbare spiegels honderden keren per seconde worden aangepast, om zo de vervorming van de atmosfeer corrigeren.

Dit spectaculaire beeld toont Yepun, de vierde 8,2-meter-telescoop van de Very Large Telescope (VLT), die een krachtige gele laserstraal de lucht in stuurt. De straal zorgt voor een kleurrijke plek - een kunstmatige ster - in de atmosfeer doordat hij op een hoogte van 90 km een laag van natriumatomen activeert. Deze Laser Guide Star (LGS) maakt deel uit van het adaptieve optisch systeem van de VLT. Het licht dat terugkomt van de kunstmatige ster dient als referentie voor het aansturen van de vervormbare spiegels. Op deze manier corrigeert men de invloed van atmosferische verstoringen vrijwel volledig. De VLT maakt hierdoor astronomische beelden die bijna zo scherp zijn als die van een telescoop in de ruimte.

Yepun's laser is niet het enige dat fel aan de hemel gloeit. Ook de Grote en Kleine Magelhaanse Wolk, respectievelijk links en rechts van de laserstraal, zijn te zien. Deze onregelmatige dwergstelsels zijn opvallende objecten aan de zuidelijke sterrenhemel, ze staan relatief dichtbij en kunnen gemakkelijk met het blote oog worden waargenomen. De prominente heldere ster aan de linkerkant van de Grote Magelhaense Wolk is Canopus, de helderste ster in het sterrenbeeld Carina (Kiel). De ster rechts bovenin het beeld is Achernar, de helderste in het sterrenbeeld Eridanus (de rivier).

Deze foto werd gemaakt door Babak Tafreshi, een ESO Photo Ambassador.

Noten [1] De vier telescopen van de VLT zijn vernoemd naar hemellichamen in de inheemse Mapuche-taal, Mapudungun. De telescopen (UTS) heten: Antu (UT1, zon); Kueyen (UT2, Maan); Melipal (UT3, het Zuiderkruis) en Yepun (UT4, Venus).

Vertaling: Peter Middelkoop