Basın Bültenleri

01 Ağustos 2012: ESO’nun Çok Büyük Teleskop’u ile çekilen yeni görüntüde NGC 1187 gökadası görülüyor. Bu etkileyici sarmal Irmak takımyıldızı doğrultusunda yaklaşık 60 milyon ışık-yılı uzaklıkta bulunuyor. NGC 1187 geçtiğimiz otuz yıl içerisinde, sonuncusu 2007 gerçekleşen iki süpernova patlamasına ev sahipliği yaptı. Gökadanın bu görüntüsü şimdiye kadar elde edilen en detaylı olanıdır.

26 Temmuz 2012: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu’nun da (VLT) kullanıldığı yeni bir çalışmaya göre, gökada evrimlerini yönlendiren büyük kütleli parlak yıldızların yalnız olmadıkları ortaya çıktı. Bu tür yıldızların nerdeyse dörtte üçünün yoldaş bir yıldıza sahip olduğu bulundu ki, bu daha önce düşünülenden oldukça fazla bir oran. Şaşırtıcı bir şekilde bu çiftlerin büyük çoğunluğu yıkıcı etkileşimler yaşamaktadır, bu etkileşim bir yıldızdan diğerine kütle aktarımı şeklindedir ve bu çiftlerin yaklaşık üçte biri sonunda tek bir yıldız haline gelmektedir. Sonuçlar Science dergisinin 27 Temmuz 2012 tarihli sayısında yayınlanmıştır.

18 Temmuz 2012: Uluslararası bir gökbilimciler ekibi uzak bir kuasarın merkezini insan görüşünden iki milyon kez daha duyarlı, eşi benzeri görülmemiş bir keskinlikte görüntüledi. Gözlemler Atacama Pathfinder Deneyi (APEX) teleskopunu [1] ilk kez farklı kıtalarda bulunan başka iki teleskopa bağlanmasıyla gerçekleştirildi. Bu işlem “Olay Ufku Teleskopu” projesinin [2] heyecan verici bilimsel amacı için oldukça önemli bir adımdı: kendi gökadamızın ve diğerlerinin merkezindeki süper kütleli karadelikleri görüntülemek.

11 Temmuz 2012: Şimdiye kadar varlıkları sadece teorilerle tahmin edilen, gözlenemeyen ve gökada oluşumunun erken bir dönemine işaret eden karanlık gökadalar ilk kez görüntülendi. Aslında bu nesneler yıldızları olmayan gaz-zengini gökadalardır. ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan uluslararası bir ekip bulunması zor bu nesneleri bir kuasar tarafından aydınlantılmaları sayesinde tespit etti.

27 Haziran 2012: Yeni ve akıllıca bir teknik sonunda gökbilimcilerin bir ötegezegenin atmosferini detaylı olarak incelemelerine olanak sağladı — hatta gezegenin yıldızın önünden geçmesine gerek olmadan. Uluslar arası bir ekip Tau Boötes b gezegeninin zayıf ışığını yakalamak için ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullandı. Ekip ilk kez gezegenin atmosferini inceledi, yörüngesini ölçtü ve kütlesini hassas bir şekilde belirledi — böylece 15-yıllık problem çözülmüş oldu. Şaşırtıcı bir şekilde, ekip gezegen atmosferinin soğumakta olduğunu buldu, aksine tersi bekleniyordu. Sonuçlar Nature dergisinin 28 Haziran 2012 tarihli sayısında yayınlanacak.

20 Haziran 2012: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) NGC 6357 adlı yıldız doğumevinin gösterişli bir bölgesine ait şimdiye kadar ki en detaylı görüntüsünü elde etti. Görüntüde çok sayıda genç yıldız, mor-ötesi ışınım ve yıldız rüzgarlarınca savrulan parlayan gaz ve garip toz oluşumları görülüyor.

11 Haziran 2012: ESO dünyanın en büyük optik/kırmızı-ötesi teleskopunu inşa etmeye hazırlanıyor. ESO Konseyi bugün Garching’te gerçekleşen toplantısında Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu (E-ELT) programını onayladı, dört ülkedeki referandum [1] oyundan ise onay bekleniyor. E-ELT önümüzdeki on yılın başlarında faaliyete geçecek.

07 Haziran 2012: 6 Haziran Çarşamba günü İspanya Kralı Majesteleri I. Juan Carlos ESO’nun Paranal Gözlemevi ziyaretinde Şili, Kolombiya, Meksika ve Peru Cumhurbaşkanları ve Dördüncü Pasifik Müttefikleri Zirvesi için Paranal’da bulunan diğer temsilcilerle buluştu.

06 Haziran 2012: Şili, Kolombiya, Meksika ve Peru cumhurbaşkanları, ESO’nun amiral gemisini oluşturan günümüzün en gelişmiş teleskoplarını ve teknolojisini birinci elden incelemek için bugün Şili Atacama Çölü’ndeki ESO’nun Paranal Gözlemevi’nde bir araya deldi. Cumhurbaşkanları, İşbirliği Çerçeve Anlaşmasının değerlendirildiği Pasifik İşbirliği Dördüncü Zirvesi için Paranal’da bir araya geldiler.

31 Mayıs 2012: Dikkat çekici gökada Erboğa A’nın Atacama Büyük Milimetre/milimetre-atlı Dizgesi (ALMA) ile alınan yeni görüntüsü, gökadanın merkezini örten ve görünür ışığı geçirmeyen toz boyunca yapılan gözlemlere ait benzeri görülmemiş görüntü kalitesi yeni gözlemevinin gökbilimcilere sunduğu imkanları gözler önüne seriyor. ALMA şu an halen Erken Bilimsel gözlemlerin yapılabildiği bir dönemde ve halen inşa halinde, fakat bu haliyle bile kendi türündeki en güçlü teleskop durumunda. Gözlemevinin büyüyen teleskopu artan kapasitesiyle çalışacağı gelecek dönem Gözlem Çağrılarını henüz yeni yayınladı.

16 Mayıs 2012: Sıradışı bir gökada olan Erboğa A, Avrupa Güney Gözlemevi tarafından elde edilen bir imgede görüntülendi. 50 saatin üzerindeki poz süresiyle alınan imge, muhtemelen bu kendine özgü ve ihtişamlı nesnenin bugüne kadar oluşturulmuş en derin görüntüsü. Bu imge, Şili'deki La Silla Gözlemevi'ndeki 2,2 metrelik MPG/ESO teleskobunun Geniş Alan Görüntüleyicisi ile oluşturuldu.

09 Mayıs 2012: ESO’nun kızılötesi tarama teleskobu VISTA ile alınan Messier 55’in bu yeni görüntüsü arı sürüsü gibi kalabalık bir şekilde bir arada bulunan on binlerce yıldızı gösteriyor. Göreli olarak küçük bir uzayda bulunmalarının yanı sıra bu yıldızlar Evrendeki en yaşlı yıldızlar arasındadır. Gökbilimciler Messier 55 ve bunun gibi küresel küme olarak adlandırılan yaşlı cisimleri gökadaların nasıl geliştiklerini ve yıldızların nasıl yaşlandıklarını öğrenmek için inceliyorlar.

02 Mayıs 2012: Messier 78 yansıma bulutsusunu saran bölgenin Avcı Kuşağı'nın kuzeyine doğru olan, yeni görüntüsü, inci gibi dizilmiş olan bulutsudan geçen kozmik toz bulutlarını göstermektedir. Atacama Pathfinder Deneyi Teleskopu [1] (APEX) ile yapılan gözlemler, gökbilimcilere yeni yıldızların nerede doğmakta olduğunu göstermek için yıldızlar-arası toz taneciklerinin ışıma ısısını kullandı.

25 Nisan 2012: Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan 2.2-metrelik MPG/ESO teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile çekilen bu yeni görüntü NGC 6604 yıldız kümesine ait. Burası genellikle kendisinden bir kanat genişliği uzaklıktaki göze çarpan komşu, Kartal Bulutsusu’nun (Messier 16) ihtişamı nedeniyle gözden kaçırılır. Fakat bu görüntü karesi, etrafı gaz ve toz bulutlarıyla çevrili yıldız kümesi manzarasıyla, NGC 6604’ün kendi başına da ne kadar güzel bir gökcismi olduğunu gözler önüne seriyor.

18 Nisan 2012: Samanyolundaki yıldızların hareketlerini inceleyen bugüne kadar yapılmış en hassas çalışmaya göre Güneş civarındaki oldukça geniş bir bölgede karanlık maddenin varlığına dair bir kanıt bulunamadı. En çok kabul gören teoriye göre Güneş komşuluğu, gizemli görünmez ve varlığı dolaylı olarak etki ettiği kütle-çekimsel kuvvetle algılanabilen karanlık madde ile dolu olmalıdır. Fakat Şili’li gökbilimcilerden oluşan ekibin yaptığı yeni bir çalışmada bu teorilerin gözlemsel gerçeklerle uyuşmadığı bulunmuştur. Bu, Dünya’dan doğrudan karanlık madde parçacıklarının algılanması için yapılan girişimlerin başarılı olamayacağı anlamına da gelebilir.

12 Nisan 2012: Yapım aşamasındaki yeni gözlemevi gökbilimcilere yakın gezegen sistemini anlamada büyük bir ilerleme sağlarken, bu tür sistemlerin nasıl oluştuğu ve gelişim gösterdiğine dair değerli ipuçları da sağladı. Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA), Fomalhaut yıldızı etrafında yörünge hareketi yapan gezegenlerin normalde düşünüldüğünden daha küçük olduğunu keşfetti. Bu ALMA'nın dünya genelindeki gökbilimcilere açık olarak gerçekleştirdiği ilk dönem gözlemlerinden elde edilen ilk bilimsel yayındır.

04 Nisan 2012: Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) Almanya’nın Münih kenti yakınlarındaki Garching şehrinde bulunan Genel Merkez’ini genişletmek üzere Auer+Weber mimarlarıyla anlaşmaya vardı. Yenilikçi bir tarza sahip ofis binası sayıları giderek artan Garching’te çalışanlarına ev sahipliği yapacak ve ESO’nun Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu gibi iddialı projelerde gerekli olan teknolojik yeniliklerin beşiği olacak. Halen devam eden yapımın 2013 sonunda tamamlanmasıyla, genişleyen ESO Genel Merkezi Garching araştırma kampüsünün gelişimine oldukça büyük bir katkı yapacak.

28 Mart 2012: ESO’nun gezegen avcısı HARPS aygıtı ile elde edilen yeni sonuçlara göre sönük kırmızı yıldızların etrafındaki yaşanabilir bölgelerde Dünya’dan çok da büyük olmayan kayalık gezegenler oldukça yaygın olarak bulunuyor. Uluslararası araştırma ekibinin tahminlerine göre sadece Samanyolu gökadasında on milyarlarca, Güneş’e komşu yıldızların etrafından ise büyük olasılıkla 100 kadar gezegen olabilir. Araştırma sayesinde Samanyolu’ndaki yıldızların % 80’ini oluşturan kırmızı cüce yıldızların etrafındaki süper-Dünyaların sayısı hakkında ilk kez doğrudan bir ölçüm yapılmış oldu.

21 Mart 2012: ESO’nun VISTA teleskopu kırmızı-ötesi ışığı kullanarak gökyüzünün şimdiye kadar elde edilen en geniş derinlikteki görüntüsünü oluşturdu. Gökyüzünün olağan bir bölgesine ait bu yeni görüntü UltraVISTA taraması ile elde edilmiş olup, görüntüde 200 000’den fazla gökada bulunmaktadır. Burası şu anda ESO tarafından dünya genelindeki gökbilimcilerin kullanımına açık olan tamamı işlenmiş dev görüntü koleksiyonunun sadece bir kısmını oluşturmaktadır. UltraVISTA diğer çoğu bilimsel proje gibi erken Evrendeki uzak gökadaları çalışmak isteyenler için bir hazine durumundadır.

14 Mart 2012: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile yapılan yeni gözlemler genç gökadaların büyüme süreçlerinin anlaşılması konusunda önemli bir katkı sağladı. Kendi türündeki en büyük tarama olan çalışmada gökbilimciler gökadaların gençlik çağlarında beslenme alışkanlıklarında değişikliğe gittiklerini buldular - zaman olarak bu Büyük Patlama’dan yaklaşık 3 ila 5 milyar yıl sonrasına karşılık geliyor. Gökadalar bu sürecin başlangıcında abur cubur olarak gazları tercih ederken, sonrasında çoğunlukla daha küçük başka gökadaları yutarak büyümeye devam ediyorlar.