Basın Bültenleri

03 Aralık 2013: Almanya’nın başkenti Münih yakınlarındaki Garching kentinde Genel Merkezi bulunan ESO’ya bir gezegenevi ve ziyaretçi merkezi hediye edildi. Bu merkezi gökbilimin halka ulaştırılması için görkemli bir vitrin olacak. Hibe işlemi Klaus Tschira Vakfı tarafından tüm inşa masrafları karşılanarak gerçekleştirildi.

27 Kasım 2013: Büyük Macellan Bulutu bize en yakın gökadalardan biridir. Gökbilimciler şimdi ESO’nun Çok Büyük Teleskopu’nu kullanarak bu gökadanın daha az bilinen bölgelerini araştırıyorlar. Bu yeni görüntüde yeni yıldızların doğduğu yerlerdeki gaz ve yoz bulutlarının aldıkları ilginç şekiller yer alıyor. Bunun yanısıra görüntüde yıldız ölümünün etkileri de görüntülenmiş — süpernova patlamaları ile meydana getirilen ipliksi yapılar.

13 Kasım 2013: ESO gökbilimcileri NGC 3572 yıldız kümesi etrafındaki ilginç bulutların şimdiye kadarki en iyi görüntülerini elde etti. Yeni görüntüler bu gaz ve toz bulutlarının nasıl tuhaf kabarcıklara, kavislere ve sıcak genç yıldızlardan dışarıya atılan yıldız rüzgarlarının neden olduğu fil gövdesi olarak bilinen sıradışı özelliklere nasıl sahip olduklarını gösteriyor.

06 Kasım 2013: Bugün ESO ile Şili arasında 50 yıl önce başlayan oldukça verimli işbirliğinin yıldönümü. Bu işbirliği sayesinde hem Avrupalı hem de Şilili gökbilimciler bilim, teknoloji ve kültürlerinin sınırlarını geleceğe doğru genişletmiş oldular.

28 Ekim 2013: ESO’nun Şili’deki Atacama Çölü’nde bulunan Paranal Gözlemevi’nde dün gerçekleştirilen bir törenle, Cerro Armazones civarındaki yerleşke Şili Hükümet Başkanı Sebastián Piñera tarafından ESO’ya devredildi. Cerro Armazones, ESO’nun Çok Büyük Teleskop’una ev sahipliği yapan Paranal yerleşkesinden 20 km uzaklıkta bulunan 3060 metre yüksekliğinde bir tepe olup, Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu (E-ELT) için gelecekte yerleşke olarak kullanılacaktır.

16 Ekim 2013: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Teleskopu’nun gücünü kullanan iki uluslar-arası gökbilimciler ekibi gökadaların merkezlerinde bulunan dev karadeliklerden uzaya atılan jetlere ve bunların çevrelerini nasıl etkilediklerine odaklandılar. Her iki ekip de yakın, sessiz bir karadeliğin etrafındaki moleküler gaz bulutlarının şimdiye kadarki en keskin görüntülerini elde ederek uzak bir karadelikten çıkan beklenmedik güçlü bir jetin anlık görüntüsünü yakaladılar.

09 Ekim 2013: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu bir kırmızı dev yıldızı çevreleyen, gaz ve tozdan oluşan Toby Jug Bulutsusu’nın kayda değer detaylara sahip yeni bir görüntüsünü elde etti. Görüntü bulutsunun karakteristik yay şeklindeki yapısını, ismine benzer şekilde, eli olan bir sürahiyi andırıyor.

01 Ekim 2013: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) projesinin son anteni ALMA Gözlemevi’ne teslim edildi. 12-metre-çaplı çanak Avrupalı AEM Konsorsiyumu tarafından üretildi ve Avrupa tarafından üretilen 25 antenin en son başarılı teslimatını temsil etti — bu ESO’nun şimdiye kadarki en büyük anlaşmasıydı.

25 Eylül 2013: ArTeMiS adlı yeni bir aygıt APEX — Atacama Pathfinder Deneyi Teleskopu üzerine başarıyla kuruldu. APEX Atamaca Çölü’nde bulunan milimetre ve milimetre-altı dalgaboylarında çalışan 12-metre çapında bir teleskoptur. Elektromanyetik tayfın kırmızı ötesi ve radyo dalgaları bölgesinde gökyüzünü inceleyen teleskop Evren’in derinlikleri hakkında gökbilimcilere önemli bilgiler sağlamaktadır. Teleskopa takılan yeni kamera Kedi Pençesi Bulutsusu’nun dikkat çekici detaylı bir görüntüsünü almayı başardı.

18 Eylül 2013: Bu yeni görüntüde görülen parıldayan karmaşık gaz bulutları Karides Bulutsusu takma adlı dev bir yıldız doğumevini meydana getiriyor. ESO’nın Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu kullanılarak elde edilen bu görüntü bu nesnenin belki de şimdiye kadarki en net görünüşüdür. Burada yeni doğan sıcak yıldızların bulutsuyu oluşturan bulutlar arasındaki kümelenmeleri de gözler önüne seriliyor.

12 Eylül 2013: ESO Teleskoplarını kullanan iki gökbilimciler grubu Samanyolu’nun merkezi kısımlarının şimdiye kadar ki en iyi üç-boyutlu haritasını çıkardı. İç bölgelerin bazı açılardan fıstık-benzeri, ya da X-şeklinde görünümler aldığı bulundu. Bu garip şekil ESO’nun VISTA tarama teleskopuyla alınan merkezi bölgedeki oldukça sönük yüzlerce yıldızın hareket ölçümlerini de içeren halka açık verileri kullanılarak oluşturuldu.

04 Eylül 2013: ESO’nun Yeni Teknoloji Teleskopu ve NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu’nu kullanan gökbilimciler gökadamızın merkezinde 100’den fazla bulutsu keşfettiler. Kelebek-şeklindeki bu kozmik aile üyelerinin gizemli bir şekilde hizanlandıkları bulundu — bu, gökcisimlerinin özellikleri ve birbirlerinden farklı geçmişleriyle şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıkardı.

28 Ağustos 2013: Güneş’in şimdiye kadar bilinen en eski ikizi Brezilyalı gökbilimcilerin liderlik ettiği uluslararası bir ekip tarafından ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanarak tespit edilerek araştırıldı. Yeryüzünden 250 ışık-yılı uzaklıkta yer alan HIP 102152 yıldızı Güneş’e herhangi bir güneş ikizinden daha fazla benziyor — ancak güneşten dört milyar yıl daha yaşlı. Bu yaşlı, ancak neredeyse güneşle aynı olan yıldız, yaşlandığında Güneş’in nasıl görüneceğini bize gösteren beklenmedik bir şans. Yeni gözlemler ayrıca bir yıldızın yaşı ve lityum içeriği arasındaki bağlantının ilk açık ve önemli ipuçlarını sağlıyor ve ek olarak HIP 102152’nin belki de kayalık gezegenlere ev sahipliği yapabileceğini gösteriyor.

20 Ağustos 2013: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni kullanan gökbilimciler yeni doğan bir yıldızdan dışarıya doğru atılan maddeyi yakından görüntüledi. Herbig-Haro 46/47 adlı bir nesnenin içindeki karbon monoksit moleküllerinden gelen ışımaya bakarak sahip oldukları jetlerin daha önce düşünüldüğünden daha fazla enerji yüklü olduklarını keşfettiler. Oldukça detaylı yeni görüntüler ayrıca daha önceden bilinmeyen ve tamamen farklı bir doğrultudaki bir jeti de gözler önüne serdi.

07 Ağustos 2013: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu Samanyolu’nun uydu gökadalarından biri olan Büyük Macellan Bulutu’ndaki şaşırtıcı bir yıldız oluşum bölgesini görüntüledi. Keskin görüntüler iki farklı gaz bulutunu gözler önüne seriyor: kırmızı-renkli NGC 2014, ve mavi komşusu NGC 2020. Birbirlerinden farklı olsalar da, her ikisi de yeni doğmakta olan olağanüstü sıcak yıldız rüzgarları ile şekillendirilmekte ve ışıl ışıl parlatılmaktadırlar.

24 Temmuz 2013: Şili’deki ALMA teleskopu ile yapılan yeni gözlemler gökbilimcilere, coşkulu yıldız oluşum sürecinin gazları bir gökadadan dışarıya doğru atarak gelecek nesil yıldızların oluşması ve büyümesi için ihtiyaç duyduğu yakıtı nasıl sağladığını gösterdi. Etkileyici görüntüler yakın Heykeltıraş Gökadası’nda bulunan yıldız oluşum bölgelerinden dışarıya atılan muazzam miktardaki moleküler gaz çıkışını gözler önüne serdi. Bu yeni sonuçlar Evrendeki çok büyük kütleli gökadalardaki yıldızların nadir oluşunu açıklamaya yardım edebilir. Araştırma sonuçları Nature dergisinin 25 Temmuz 2013 tarihli sayısında yayınlanacak.

18 Temmuz 2013: Uzak, genç bir güneş sisteminde ilk kez bir buz çizgisi görüntülendi. Güneş-benzeri TW Hydrae yıldızının etrafındaki disk içerisinde bulunan buz çizgisi Güneş Sistemi’nin geçmişi ve gezegenler ile kuyruklu-yıldızların yapısını oluşturan faktörler hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayacak. Sonuçlar bugün Science Express’te yayınlanacak.

17 Temmuz 2013: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile yapılan yeni gözlemler ilk kez gökadanın merkezinde bulunan dev bir karadeliğin parçalarına ayırdığı bir gaz bulutunu gösterdi. Bulutun çekim gücüyle uzayan yapısı, baş tarafının karadeliğe en yakın noktada saatte 10 milyon km’den fazla hızla ilerlemesine yol açarken, kuyruk kısmının halen bulutu izleyerek karadeliğe doğru düşmekte olduğu gözlendi.

10 Temmuz 2013: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni (ALMA) kullanarak yapılan yeni gözlemler, gökbilimcilere, canavar bir yıldızın karanlık bir bulutun içindeki oluşumunun şimdiye kadarki en iyi görüntüsünü verdi. Güneş kütlesinin 500 katından daha büyük kütleli ve halen büyümeye devam eden Samanyolu’nda bilinen en büyük yıldız doğumevi bulundu. Embriyonik yıldız büyük bir açlıkla içeri doğru hızla çöken madde ile beslenmektedir. Bu bulutun, oldukça parlak ve Güneş kütlesinin 100 katında bir yıldız doğurması bekleniyor.

04 Temmuz 2013: ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan gökbilimciler yakınındaki gazı iştahlı bir şekilde atıştıran uzak bir gökada tespit etti. Gökada üzerine düşerken görüntülenen gazın hem yıldız oluşumunu hem de gökadanın dönüş hızını arttırdığı bulundu. Bu, şimdiye kadar gökadaların büyümek ve yıldızları oluşturmak için yakınlarındaki maddeleri tüketmeleri gerektiğini öne süren teorinin doğrudan en iyi gözlemsel kanıtıdır. Sonuçlar Science dergisinin 5 Temmuz 2013 tarihli sayısında yayınlanacaktır.