Penzionisani posmatrač zvezda

Visoko na periferiji čileanske pustinje Atakama, na nebu iznad ESO opservatorija La Sila, meteor plamti na svom putu preko  neba posutog zvezdama i tamnih oblaka u našoj galaksiji. Svedok ove idile je tihi, nepokretni posmatrač, vidljiv na levoj strani slike: Švedski-ESO Submillimetrski teleskop (SEST).

SEST je sagrađen 1987. godine u ime ESO i Švedskog saveta za prirodne nauke, a njegov rad je obustavljen 2003. godine. Za tih 16 godina je posmatrao jedno od najtamnijih i najjasnijih neba na svetu. U vreme izgradnje, 15-metarski SEST je bio jedini veliki teleskop na južnoj hemisferi, dizajniran za submilimetarsku astronomiju.

Dok je bio aktivan, SEST je korišten za širok spektar istraživanja, uključujući posmatranje centra Mlečnog puta i proučavanje dva satelita naše galaksije, Magelanove oblake. 1995. godine, posmatranje SEST-a je pokazalo maglu Bumerang - gasoviti oblak formiran od strane umiruće zvezde u sazvežđu Kentaura - kao najhladniju poznatu lokaciju u Univerzumu, za samo jedan stepen topliju od apsolutne nule.

Prevod teksta: Dr. Liliana Gracanin, Institut für Astrophysik, Universitätssternwarte Wien, Austria

Kontakt: liliana.gracanin@uniwie.at