Fréttatilkynningar

29. júní 2011: Hópur evrópskra stjörnufræðinga hefur með hjálp Very Large Telescope ESO og nokkurra annarra sjónauka, fundið og rannsakað fjarlægasta dulstirni sem fundist hefur hingað til. Þetta fyrirbæri er knúið áfram af tveggja milljarða sólmassa svartholi og er langbjartasta fyrirbæri sem fundist hefur í hinum unga alheimi til þessa. Greint er frá þessu í nýjasta hefti tímaritsins Nature sem kemur út 30. júní 2011.

23. júní 2011: Stjörnufræðingar hafa notað VISIR mælitækið á Very Large Telescope (VLT) ESO til að ljósmynda margslungna og bjarta þoku umhverfis reginrisastjörnuna Betelgás í meiri smáatriðum en nokkru sinni fyrr. Þokan minnir á loga sem stíga út úr stjörnunni og varð til þegar risastjarnan varpaði frá sér efni út í geiminn.

22. júní 2011: Hópur stjarnvísindamanna hefur rannsakað vetrarbrautaþyrpinguna Abell 2744 sem nefnd hefur verið Pandóru þyrpingin. Stjörnufræðingarnir hafa með hjálp geimsjónauka og sjónauka á jörðu niðri, þar á meðal Very Large Telescope ESO og Hubblessjónaukanum, dregið upp mynd af sögu þyrpingarinnar sem er bæði ofsafengin og flókin. Svo virðist sem Abell 2744 sé afleiðing áreksturs fjögurra vetrarbrautaþyrpinga í einu og hefur hann haft skringileg áhrif í för með sér sem hafa aldrei sést áður í einni þyrpingu.

8. júní 2011: Fyrstu myndir VLT Survey Telescope (VST), nýjustu viðbótarinnar við stjörnustöð ESO á Paranal, hafa verið birtar og eru óhemju glæsilegar. VST er 2,6 metra breiður sjónauki í hæsta gæðaflokki. Hann er útbúinn stórri 268 megapixla myndavél, OmegaCAM, sem gerir honum kleift að kortleggja himininn hratt en jafnframt eru gæði myndanna mikil. Sjónaukinn greinir sýnilegt ljós og bætir þess vegna upp athuganir VISTA, innrauða kortlagningarsjónauka ESO. Nýjar myndir af Omegaþokunni og kúluþyrpingunni Omega Centauri bera gæðum VST fagurt vitni.

1. júní 2011: Stjörnufræðingar ESO hafa notað Wide Field Imager á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum til að taka einkar laglega mynd af NGC 6744. Þessi fallega þyrilþoka er í um 30 milljón ljósára fjarlægð í stjörnumerkinu Páfuglinum. Þyrilþokan líkist mjög okkar eigin vetrarbraut. Myndin gæti því sem næst verið póstkort af vetrarbrautinni okkar sem fjarlægur vinur okkar utan úr geimnum hefur tekið og sent okkur.

25. maí 2011: Stjörnufræðingar hafa fundið einstaklega skæra en einangraða stjörnu í nálægri vetrarbraut sem er þremur milljón sinnum bjartari en sólin okkar. Hingað til hafa allar svipaðar „ofurstjörnur“ fundist í þyrpingum en þessi stjarna er ein á báti. Uppruni stjörnunnar er mönnum hulin ráðgáta: myndaðist hún ein og sér eða hefur hún þotið út úr þyrpingu? Hvor möguleikinn reynir á skilning stjörnufræðinga á myndun stjarna.

19. maí 2011: Very Large Telescope (VLT) ESO og Cassini geimfar NASA hafa í sameiningu fylgst með sjaldséðum stormi í lofthjúpi reikistjörnunnar Satúrnusar með meiri nákvæmni en nokkru sinni fyrr. Að rannsókninni stóð alþjóðlegur hópur vísindamanna og eru niðurstöðurnar birtar í nýjasta tölublaði tímaritsins Science.

4. maí 2011: Á tveimur ljósmyndum sem teknar voru með 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum og Hubblessjónauka NASA og ESA, sést vel óvenju skökk lögun NGC 2442 eða Kjötkróksvetrarbrautarinnar. Annar þyrilarmur hennar er þéttofinn um sjálfan sig og í honum sprakk nýverið stjarna en í hinum, sem nær langt frá kjarnanum, eru fjölmörg nýleg stjörnumyndunarsvæði.

20. apríl 2011: Á þessari mynd, sem tekin var með Wide Field Imager á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum í La Silla stjörnustöðinni í Chile, sést tvíeyki vetrarbrauta sem bera mörg forvitnileg merki þess að hafa orðið fyrir truflandi áhrifum frá þyngdartogi hvor annarrar. Þyngdarkrafturinn hefur aflagað þyrilarma annarrar vetrarbrautarinnar, NGC 3169, en dregið fram rykslæðurnar í hinni, NGC 3166. Á meðan fylgist þriðja vetrarbrautin, NGC 3169, sem er öllu smærri, neðarlega til hægri, með hinum beygja sig og bukta fyrir þyngdarkraftinum.

13. apríl 2011: Á þessari mynd af geimþokunni NGC 3582, sem tekin var með Wide Field Imager (WFI) á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum í stjörnustöð ESO á La Silla, sjást stórar gaslykkjur sem minna um margt á sólstróka. Talið er að deyjandi stjörnur myndi lykkjurnar þegar þær varpa efni frá sér út í geiminn. Á þessu svæði myndast líka nýjar stjörnur sem gefa frá sér sterka útbláa geislun sem lýsir upp þokuna og býr til þessa fallegu flugeldasýningu.

7. apríl 2011: Þann 6. apríl 2011 heimsótti Václav Klaus, forseti Tékklands, Paranal stjörnustöð ESO ásamt konu sinni Liviu Klausová en hún nýtti jafnframt tækifærið til að skoða Cerro Armazones, fyrirhugaða byggingarlóð E-ELT.

30. mars 2011: Rauða skýið sem sést á þessari nýju ljósmynd Very Large Telescope ESO er glóandi vetni sem umlykur stjörnuþyrpinguna NGC 371. Þetta stjörnumyndunarsvæði er í nágrannavetrarbraut okkar, Litla-Magellanskýinu.

23. mars 2011: Athuganir sem gerðar voru með Very Large Telescope European Southern Observatory, auk tveggja annarra sjónauka, benda til þess að kaldasta stjarnan hafi fundist í tvíeyki brúnna dverga. Annar þeirra er álíka heitur og snarpheitur tebolli. Þótt það sé hár hiti á okkar mælikvarða er þetta einstaklega kalt þegar um stjörnu er að ræða. Fyrirbærið er svo kalt að óvíst er hvort flokka beri það með litlum köldum stjörnum, eða stórum heitum reikistjörnum.

16. mars 2011: Á nýrri nærmynd sem tekin var með Very Large Telescope ESO sjást þau miklu áhrif sem nýmynduð stjarna hefur á gasið og rykið sem myndaði hana. Þótt stjarnan sjálf sjáist ekki á myndinni rekst efni sem hún varpar frá sér á gas- og rykský í kring og myndar undarlegt samspil glóandi hringboga, sletta og ráka.

9. mars 2011: Stjörnufræðingar hafa með hjálp fjölda sjónauka á jörðu niðri og úti í geimnum, þar á meðal Very Large Telescope ESO í Paranal stjörnustöðinni í Chile, uppgötvað og mælt fjarlægðina til fjarlægustu þroskuðu vetrarbrautaþyrpingar sem fundist hefur hingað til. Þyrpingin birtist okkur eins og hún leit út þegar alheimurinn var innan við fjórðungur af aldri sínum í dag. Þrátt fyrir það er hún furðulega lík eldri vetrarbrautaþyrpingum sem við sjáum mun nær okkur í alheiminum.

2. mars 2011: Hárfín smáatriði í þyrilþokunni NGC 247 og ríkulegur bakgrunnur hennar sjást á þessari mynd sem tekin var með Wide Field Imager á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum í stjörnustöð ESO í La Silla í Chile. Vetrarbrautin hallar töluvert sem að sögn stjörnufræðinga skýrir hvers vegna fjarlægðin til hennar var lengi vel ofmetin.

24. febrúar 2011: Með hjálp Very Large Telescope ESO hefur alþjóðlegum hópi stjarnfræðinga tekist að rannsaka skammlífa efnisskífu sem umlykur unga stjörnu og er á fyrstu stigum þess ferlis að mynda sólkerfi. Hugsanlegt er að í fyrsta sinn hafi mönnum tekist að greina lítinn fylgihnött sem gæti átt sök á stórri geil í skífunni. Frekari rannsóknir munu skera úr um hvort fylgihnötturinn er reikistjarna eða brúnn dvergur.

16. febrúar 2011: Á þessari mynd, sem tekin var með Wide Field Imager á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum í stjörnustöðinni í La Silla í Chile, sést geimþokan Messier 78. Í þokunni eru stjörnurnar sem lýsa hana upp í aukahlutverki. Þær gefa frá sér skært ljós sem rykagnir þokunnar endurvarpa og dreifa svo hún tekur á sig bláan blæ. Igor Chekalin vann til fyrstu verðlauna í Hidden Treasures stjörnuljósmyndakeppninni fyrir sína mynd af þessu tignarlega fyrirbæri.

2. febrúar 2011: Hér sést vetrarbrautin NGC 3621 á ljósmynd sem tekin var með Wide Field Imager á 2,2 metra sjónauka í La Silla stjörnustöð ESO í Chile. Hún lítur út fyrir að vera dæmigerð þyrilþoka en ekki er allt sem sýnist. Vetrarbrautin er nefnilega harla óvenjuleg: Hún hefur ekki miðbungu og telst því hrein skífuvetrarbraut.

19. janúar 2011: Þessi draumkennda mynd af Sverðþokunni í Óríon var tekin með Wide Field Imager á 2,2 metra MPG/ESO sjónaukanum í La Silla stjörnustöðinni í Chile. Hér verða stjörnufræðingar vitni að myndun massamikilla stjarna í návígi sem eykur mjög þekkingu okkar á myndun og þróun stjarna. Það var Rússinn Igor Chekalin, þátttakandi í Hidden Treasures 2010 stjörnuljósmyndakeppni ESO, sem fann gögnin sem þessi mynd er sett saman úr. Mynd Igors af Sverðþokunni var álitin sjöunda besta mynd keppninnar en hann bar sigur úr býtum með annarri mynd.