1 00:00:04,460 --> 00:00:06,840 Ова се случува само еднаш во шеснаесет години 2 00:00:07,560 --> 00:00:13,160 Ќе биде толку блиску до црната дупка што нејзината брзина ќе достигне скоро 3% од брзината на светлината 3 00:00:14,120 --> 00:00:18,540 Реков на мојата сопруга "Морам да ти кажам нешто - навистина е таму 4 00:00:27,000 --> 00:00:30,940 ESOcast 173: Прва потврда на општата релативност на Ајнштајн во близина на супермасивната црна дупка 5 00:00:35,820 --> 00:00:41,240 Од објавувањето на теоријата на општата релативност на Ајнштајн во 1915 година 6 00:00:41,240 --> 00:00:47,800 научниците тргнале на стогодишно патешествие за да му докажат дека е во право ... или дека не е. 7 00:00:49,520 --> 00:00:54,900 Во потрагата по оваа цел, ЕСО ги обучуваше своите телескопи на скриено чудовиште 8 00:00:54,900 --> 00:00:59,380 во срцето на Млечниот Пат повеќе од четврт век. 9 00:01:03,260 --> 00:01:10,260 Овој космички џин е супермасивна црна дупка, четири милиони пати поголема од масата на Сонцето 10 00:01:10,260 --> 00:01:14,120 опкружена со тесно поврзана група ѕвезди. 11 00:01:19,940 --> 00:01:24,580 Сега, по епска 26-годишна набљудувачка кампања 12 00:01:24,580 --> 00:01:33,620 ефектите од општата релативност на Ајнштајн јасно се гледаат за прв пат околу оваа супермасивна црна дупка. 13 00:01:36,740 --> 00:01:43,120 Сепак, астрономите не се само заинтересирани за тоа дали Ајнштајн бил во право. 14 00:01:43,120 --> 00:01:49,760 Тие, исто така, сакаат да ги користат овие мерења за да го тестираат нашето најосновно разбирање на Универзумот. 15 00:01:50,920 --> 00:01:55,780 Сите теории за формирањето на Универзумот - како се развива Универзумот 16 00:01:55,780 --> 00:02:00,660 се базираат на една филозофска и фундаментална претпоставка, која вели дека законите на физиката 17 00:02:00,660 --> 00:02:04,760 се валидни насекаде во Универзумот и во секое време во Универзумот. 18 00:02:04,760 --> 00:02:11,120 Додека овде на Земјата можеме да ги докажеме овие закони на физиката сега и под одредени околности. 19 00:02:11,120 --> 00:02:15,640 Значи, во астрономијата е многу важно да се провери дали овие закони на физиката 20 00:02:15,640 --> 00:02:20,040 се уште се валидни каде гравитационите полиња се многу посилни 21 00:02:24,900 --> 00:02:33,060 Подготовките за овој пробив започнаа во почетокот на 2018 година, кога астрономите отпатуваа во опсерваторијата Паранал на ЕЅО 22 00:02:33,060 --> 00:02:38,260 да ја измерат една од најекстремните гравитациони лаборатории. 23 00:02:42,000 --> 00:02:46,320 Па, го гледате центарот на нашиот Млечен Пат, каде што се сомневаме дека има црна дупка 24 00:02:46,320 --> 00:02:50,820 има ѕвезди што орбитираат околу оваа централна црна дупка. 25 00:02:50,820 --> 00:02:57,520 И овие ѕвезди се мерни објекти, ако милувате. Тие ја тестираат гравитацијата на објектот. 26 00:02:57,520 --> 00:03:03,640 Особено една ѕвезда која сега ја следиме - верувале или не - 25 години. 27 00:03:04,580 --> 00:03:14,740 Оваа ѕвезда, наречена S2, неодамна помина многу блиску до црна дупка со брзина поголема од 25 милиони километри на час. 28 00:03:16,040 --> 00:03:20,860 Астрономите беа подготвени и чекаа максимално да ја искористат оваа уникатна можност 29 00:03:20,860 --> 00:03:23,500 со најсовремените инструменти на ЕЅО. 30 00:03:25,920 --> 00:03:32,560 Во пролетта 2018 година, една од нашите најдобри ѕвезди која лета околу црната дупка во галактичкиот центар 31 00:03:32,560 --> 00:03:37,980 всушност дојде најблиску до црната дупка и тоа е она што сакаме да го набљудуваме и тоа е настанот што сакаме да го следиме. 32 00:03:39,380 --> 00:03:45,380 Со овие мерења се тестираа границите на моќта на Многу Големиот Телескоп на ESO. 33 00:03:47,120 --> 00:03:54,140 Треба да добиете многу остри слики, а најдобриот начин да добиете остри слики е да направите големи телескопи 34 00:03:55,760 --> 00:03:59,800 Дури и со импресивната големина на Многу Големиот Телескоп 35 00:03:59,800 --> 00:04:06,000 единствен начин за прецизно мерење на патеката на брзото патување на S2 околу супермасивната црна дупка 36 00:04:06,000 --> 00:04:09,240 наложи иновативна тимска работа. 37 00:04:10,780 --> 00:04:16,540 Создавме супер телескоп - во овој случај кој е со дијаметар од 130 метри. 38 00:04:17,680 --> 00:04:25,020 Светлината од сите четири единични телескопи на Многу Големиот Телескоп беше комбинирана со инструментот GRAVITY 39 00:04:25,020 --> 00:04:28,820 што им ја даде на астрономите чувствителноста која им беше потребна. 40 00:04:29,760 --> 00:04:34,620 Сите четири телескопи работеа заедно. 41 00:04:34,620 --> 00:04:39,020 Ова ја комбинира светлината од сите четири телескопи и ова е GRAVITY 42 00:04:39,620 --> 00:04:45,760 Го мери движењето кое е еквивалентно на еден астронаут на Месечината кој се движи со фенерче за околу 10 см 43 00:04:48,040 --> 00:04:56,960 GRAVITY работел со уште две од најсовремените инструменти на ЕСО за да открие ефект наречен гравитационо црвено поместување. 44 00:04:57,440 --> 00:05:02,500 Ова е видливо кога светлината од ѕвездата се растега на подолги бранови должини 45 00:05:02,500 --> 00:05:06,320 под дејство на многу силното гравитационо поле на црна дупка. 46 00:05:10,860 --> 00:05:14,680 За откривањето се користеше комбинација од три инструменти на ЕЅО 47 00:05:14,680 --> 00:05:19,600 NACO, SINFONI и GRAVITY, и сите три од нив се единствени. 48 00:05:20,940 --> 00:05:27,160 Сепак, зафаќањето на фините детали за гравитационото црвено поместување не беше лесна задача. 49 00:05:28,700 --> 00:05:32,420 Ух. Тоа беше долга патека. Беше многу, многу тешко. 50 00:05:32,420 --> 00:05:37,020 Тоа е долга приказна - многу препреки! Не секогаш лесно, но многу предизвикувачки. 51 00:05:42,640 --> 00:05:48,700 Ова е прв пат ова отстапување од предвидувањата на поедноставената Њутнова гравитација 52 00:05:48,700 --> 00:05:54,040 да биде забележано во движењето на ѕвезда околу супермасивна црна дупка 53 00:05:54,040 --> 00:06:00,100 и е резултат на долгогодишна соработка помеѓу ЕЅО и други институции. 54 00:06:02,160 --> 00:06:07,680 Ова е една од огромните придобивки на ЕЅО, како и начинот на кој работи ЕЅО 55 00:06:07,680 --> 00:06:15,580 е дека секогаш има многу силна соработка помеѓу ЕЅО и институтите во нејзините земји-членки 56 00:06:15,580 --> 00:06:25,860 што е многу уникатно во светот, бидејќи му овозможува на ЕЅО и членовите на ЕЅО да преземаат проекти како GRAVITY. 57 00:06:28,400 --> 00:06:32,300 Благодарение на меѓународните соработки и инструменти на ЕСО 58 00:06:32,300 --> 00:06:39,520 астрономите успеале да бидат сведоци на спектаклот на една ѕвезда која минува покрај супермасивна црна дупка 59 00:06:39,520 --> 00:06:46,040 обезбедувајќи совршен космички експеримент за тестирање на нашето разбирање на физиката. 60 00:06:46,500 --> 00:06:52,880 Повеќе од сто години од објавувањето на статијата со која ги постави равенките на општата релативност 61 00:06:52,880 --> 00:06:56,340 Ајнштајн уште една бил докажан дека бил во право 62 00:06:56,340 --> 00:07:01,760 во поекстремна лабораторија отколку што тој можел да замисли! 63 00:07:15,960 --> 00:07:19,720 Транскрибиран од ЕЅО; Превод од англиски на Андреј Стојчевски: