Persbericht

ESO tekent contracten voor de reusachtige hoofdspiegel van de ELT

30 mei 2017

Tijdens een ceremonie die vandaag is gehouden in het ESO-hoofdkwartier nabij München, zijn de contracten getekend voor de productie van de 39 meter grote hoofdspiegel van de Extremely Large Telescope (ELT). Het Duitse bedrijf SCHOTT zal de glassegmenten vervaardigen en het Franse bedrijf Safran Reosc zal deze polijsten, monteren en testen. Het contract voor het polijsten van de glassegmenten is het op één na grootste contract voor de bouw van de ELT en het op twee na grootste contract dat ESO ooit aan een bedrijf heeft gegund.

Het unieke optische systeem van ESO’s Extremely Large Telescope bestaat uit vijf spiegels, die stuk voor stuk een technologische uitdaging vormen. De 39 meter grote hoofdspiegel, die uit 798 afzonderlijke zeshoekige segmenten zal bestaan, elk met een middellijn van 1,4 meter, zal verreweg de grootste zijn die ooit voor een optische telescoop is vervaardigd. Tezamen zullen de segmenten tientallen miljoenen keren zoveel licht opvangen als het menselijk oog [1].

De contracten voor het vervaardigen en polijsten van de segmenten van de hoofdspiegel van de ELT zijn vandaag getekend door ESO’s directeur-generaal, Tim de Zeeuw, en hooggeplaatste vertegenwoordigers van SCHOTT en Safran Reosc, een dochteronderneming van Safran Electronics & Defense, in aanwezigheid van voorname stafleden van ESO. Het eerste contract, met SCHOTT, is getekend door Christoph Fark, uitvoerend vice-directeur geavanceerde optiek, en Thomas Westerhoff, directeur strategische marketing Zerodur. Het tweede contract, met Safran Reosc, is getekend door algemeen directeur Philippe Rioufreyt.

Tim de Zeeuw toont zich zeer content over de huidige voortgang met de ELT: ‘Dit zijn twee uitzonderlijke weken geweest! De secundaire spiegel van de ELT is gegoten en afgelopen vrijdag hadden we het voorrecht om in aanwezigheid van de president van Chili, Michelle Bachelet, de eerstesteenlegging voor de ELT te mogen bijwonen. En nu beginnen twee Europese bedrijven van wereldklasse aan de bouw van de enorme hoofdspiegel van de telescoop – misschien wel de grootste uitdaging van allemaal.’

De 798 zeshoekige segmenten die samen de hoofdspiegel van de ELT vormen, zal SCHOTT maken van het keramische materiaal Zerodur® [2], dat een lage uitzettingscoëfficiënt heeft. Eerder zijn SCHOTT ook de contracten gegund voor de productie van de enorme secundaire en tertiaire spiegels en het materiaal wordt ook gebruikt voor de vierde, flexibele spiegel die momenteel wordt vervaardigd.

Als de glassegmenten klaar zijn, worden ze overgedragen aan Safran Reosc, dat de montage-elementen ontwerpt, de segmenten in vorm zal slijpen en polijsten, hen met hun onderstel integreert en voor aflevering aan optische tests zal onderwerpen. Tijdens het polijstproces wordt elk segment gepolijst totdat zijn oppervlak vrij is van oneffenheden groter dan ongeveer 10 nanometer. Als zo’n segment zo groot was als Frankrijk, zouden de grootste bobbels niet hoger mogen zijn dan een lieveheersbeestje!

Om zo’n groot aantal gepolijste segmenten binnen zeven jaar te kunnen afleveren, staat Safran Reosc voor de uitdaging om toe te werken naar een topproductie van ongeveer één spiegel per dag. Daartoe wordt een nieuwe productiefaciliteit toegevoegd aan zijn fabriek in Poitiers, die gespecialiseerd is in de vervaardiging van geavanceerde optische en optronische (elektro-optische) apparatuur [3].

Het nieuwe contract met Safran Reosc is het op één na grootste contract voor de constructie van de ELT en het op twee na grootste contract dat ESO ooit heeft ondertekend [4]. Safran Reosc zal ook de secundaire spiegel en de tertiaire spiegel van ELT ontwerpen, polijsten en testen, en is momenteel bezig om de 2 millimeter dunne flexibele spiegels te vervaardigen die de vierde spiegel van de ELT zullen vormen.

Zowel SCHOTT als Safran Reosc hebben een lange en succesvolle relatie met ESO. Tezamen hebben zij vele optische componenten vervaardigd, waaronder de 8,2 meter grote hoofdspiegels van de vier Unit Telescopes van ESO’s Very Large Telescope. De ELT is momenteel in aanbouw op Cerro Armazones nabij de ESO-sterrenwacht op Paranal in het noorden van Chili, die in 2024 zijn eerste licht moet opvangen.

Noten

[1] De spiegelsegmenten van de ELT zullen worden geïnstalleerd in een gezamenlijk onderstel en worden uitgerust met randsensoren – de nauwkeurigste die ooit in een telescoop zijn gebruikt – die voortdurend de onderlinge posities van de segmenten meten en ervoor moeten zorgen dat de segmenten samenwerken als een volmaakt optisch systeem.

[2] Zerodur® is een geavanceerd materiaal dat bijna geen thermische uitzetting vertoont, zelfs wanneer het aan grote temperatuurschommelingen wordt blootgesteld. Daarnaast is het materiaal in chemisch opzicht heel resistent, waardoor het zich heel nauwkeurig laat polijsten. De reflectielaag, bestaande uit aluminium of zilver, wordt kort voordat de telescoop in bedrijf wordt genomen op het extreem gladde spiegeloppervlak gedampt. Veel befaamde telescopen met Zerodur®-spiegels, zoals ESO’s Very Large Telescope in Chili, zijn al tientallen jaren in bedrijf.

[3] Er zullen uiteindelijk maximaal 931 segmenten worden geproduceerd en gepolijst, waaronder 133 onderhoudsexemplaren die nodig zijn om segmenten bij toerbeurt te kunnen verwijderen, vervangen en polijsten zodra de ELT eenmaal in bedrijf is.

[4] De beide andere contracten zijn die voor de behuizing en hoofdstructuur van de ELT en die voor de Europese ALMA-antennes.

Meer informatie

ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en verreweg de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door zestien lidstaten: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland, en door gastland Chili. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen. VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die specifiek is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO speelt ook een belangrijke partnerrol bij ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. En op Cerro Armazones, nabij Paranal, bouwt ESO de 39-meter Extremely Large Telescope, de ELT, die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Meer informatie over de ELT
• Meer informatie over SCHOTT
• Meer informatie over Safran Electronics & Defense
• Bekijk de laatste nieuws- en persberichten over de ELT
• Veelgestelde vragen over de ELT
• Foto’s en video’s van de ELT

Contact

Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
Amsterdam, Nederland
Tel: 0205257480
E-mail: h.m.baan@uva.nl

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
Mob: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1717.