Komunikat prasowy

Mgławica jak skrzydła mewy

6 lutego 2013

Nowe zdjęcie z ESO pokazuje fragment obłoku pyłu i świecącego gazu nazwany Mgławicą Mewa (Seagull). Delikatne czerwone obłoki tworzą fragment „skrzydeł” niebieskiego ptaka. Zdjęcie ukazuje intrygującą mieszankę obłoków ciemnych i świecących na czerwono, rozmieszczonych pomiędzy jasnymi gwiazdami. To najnowsze zdjęcie zostało wykonane instrumentem Wide Field Imager na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile.

Mgławica Mewa, leżąca na granicy pomiędzy gwiazdozbiorami Wielkiego Psa i Jednorożca na niebie południowym, jest olbrzymim obłokiem zbudowanym głównie z gaz wodorowego. Jest przykładem obiektu, który astronomowi określają jako obszar HII. Z takich obłoków powstają młode, gorące gwiazdy, a ich intensywne promieniowanie ultrafioletowe powoduje, że otaczający gaz jasno świeci.

Czerwonawy odcień na zdjęciu jest oznaką występowania zjonizowanego wodoru [1]. Mgławica Mewa jest złożonym obiektem o kształcie przypominającym ptaka, składającym się z trzech  dużych obłoków gazu – Sharpless 2-292 (eso1237) tworzy „głowę”, opisywane nowe zdjęcie prezentuje fragment Sharpless 2-296, który odpowiada za wielkie „skrzydła”, a Sharpless 2-297 stanowi mały dodatek do czubka prawego „skrzydła” mewy [2].

Wszystkie te obiekty znajdują się w katalogu mgławic Sharplessa, obejmującego 300 świecących obłoków gazu, opracowanego przez amerykańskiego astronoma Stewarda Sharplessa w latach 50. ubiegłego wieku. Zanim opublikował katalog, Sharpless był studentem w Yerkes Observatory niedaleko Chicago w USA, gdzie wraz z kolegami opublikował pracę obserwacyjną, która pomogła w ustaleniu, że Droga Mleczna jest galaktyką spiralną z olbrzymimi, zakrzywionymi ramionami.

Galaktyki spiralne mogą zawierać tysiące obszarów HII, z których zdecydowana większość jest skoncentrowana wzdłuż ramion spiralnych. Mgławica Mewa znajduje się w jednym z ramion spiralnych Drogi Mlecznej. Ale nie jest to regułą dla wszystkich galaktyk, galaktyki nieregularne zawierają obszary HII, które są porozrzucane po całej galaktyce, a galaktyki eliptyczne różnią się w jeszcze inny sposób – nie posiadają takich obszarów. Obecność obszarów HII wskazuje na aktywne procesy powstawania gwiazd w galaktyce.

Zaprezentowane zdjęcie Sharpless 2-296 zostało wykonane instrumentem Wide Field Imager (WFI), wielką kamerą zamontowaną na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile. Pokazuje jedynie mały fragment mgławicy – wielkiego obłoku, w którego wnętrzu gwałtownie tworzą się gorące gwiazdy. Kadr pokazuje Sharpless 2-296 przeświecającym przez kilka szczególniej jasnych, gorących gwiazd – na tym obszarze rozproszonych jest wiele gwiazd, w tym jedna tak jasna, że stanowi „oko” mewy na zdjęciu całego kompleksu.

Obrazy szerokiego pola tego fragmentu nieba pokazują mnóstwo ciekawych obiektów astronomicznych. Jasne, młode gwiazdy w mgławicy są częścią pobliskiego obszaru gwiazdotwórczego CMa R1 w konstelacji Wielkiego Psa, który jest wypełniony jasnymi gwiazdami i gromadami. Niedaleko Mgławicy Mewa znajduje się także Mgławica Hełm Tora, obiekt, który został sfotografowany 5 października 2012 roku za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), z okazji 50. rocznicy ESO, przy pomocy Brigitte Bailleul, zwyciężczyni konkursu „Wytweetuj swoją drogą do VLT!” (eso1238a).

Uwagi

[1] Astronomowie używają określenia HII dla zjonizowanego wodoru, a HI dla wodoru atomowego. Atom wodoru składa się z elektronu związanego z protonem, ale w zjonizowanym gazie atomy zostają rozdzielone na swobodnie poruszające się elektrony i naładowane dodatnio jony (w tym przypadku pojedyncze protony).

[2] Obiekty te noszą oficjalne oznaczenia Sh 2-292, Sh 2-296, Sh 2-297 w astronomicznej bazie SIMBAD.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Kontakt

Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT & Survey Telescopes Press Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1306

O komunikacie

Komunikat nr:eso1306pl
Nazwa:IC 2177, Seagull Nebula
Typ:Milky Way : Nebula : Type : Star Formation
Milky Way : Nebula : Appearance : Emission : H II Region
Facility:MPG/ESO 2.2-metre telescope
Instrumenty:WFI

Zdjęcia

The glowing cloud Sharpless 2-296, part of the Seagull Nebula
The glowing cloud Sharpless 2-296, part of the Seagull Nebula
Po angielsku
The Seagull Nebula on the borders of the constellations of Monoceros and Canis Major
The Seagull Nebula on the borders of the constellations of Monoceros and Canis Major
Po angielsku
Wide-field view of the entire Seagull Nebula (IC 2177)
Wide-field view of the entire Seagull Nebula (IC 2177)
Po angielsku

Filmy

Zooming in on the wings of the Seagull Nebula
Zooming in on the wings of the Seagull Nebula
Po angielsku
Panning across part of the Seagull Nebula
Panning across part of the Seagull Nebula
Po angielsku