Komunikat prasowy

ESO świętuje swoją 50. rocznicę

Transmisja na żywo, w trakcie której zwyciężczyni konkursu obserwuje Mgławicę Hełm Thora za pomocą VLT

5 października 2012

Dzisiaj, 5 października 2012 roku, Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) świętuje 50 lat od podpisania konwencji międzynarodowej, na mocy której powstało. W ciągu pół wieku stało się najbardziej efektywnym naziemnym obserwatorium astronomicznym. Dzisiejszego ranka, po raz pierwszy w historii ESO, Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) obserwował obiekt wybrany przez internautów. Zwyciężczyni rocznicowego konkursu miała okazję skierować VLT na spektakularną Mgławicę Hełm Thora, a obserwacje były transmitowane na żywo przez Internet. Z okazji rocznicy ESO i jego partnerzy zorganizowali wiele innych wydarzeń w 15 krajach członkowskich ESO.

Podpisanie Konwencji ESO w dniu 5 października 1962 roku i powołanie ESO, było ziszczeniem marzeń głównych astronomów z pięciu europejskich krajów: Belgii, Francji, Niemiec, Holandii oraz Szwecji. Postanowili połączyć siły w ramach głównego celu, budowy wielkiego teleskopu, który da im dostęp do wspaniałego i bogatego nieba południowego.

„Pięćdziesiąt lat później początkowe nadzieje pięciu krajów – założycieli ESO, nie tylko stały się rzeczywistością, ale znacznie je przekroczono” powiedział Tim de Zeeuw, Dyrektor Generalny ESO. „ESO w pełni pokonało wyzwanie w swojej misji projektowania, budowy i eksploatacji najpotężniejszych naziemnych urządzeń obserwacyjnych na naszej planecie.”

Zarządzając trzema unikalnymi, światowej klasy miejscami obserwacyjnymi w Chile – La Silla, Paranal oraz Chajnantor – ESO stało się liderem wśród badawczej społeczności naukowej [1].

W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (VLT), najbardziej zaawansowane na świecie obserwatorium astronomiczne, które od momentu swojego pierwszego światła w 1998 roku, jest siłą napędową nowej ery odkryć. Na płaskowyżu Chajnantor w północnym Chile ESO wraz z międzynarodowymi partnerami [2] buduje rewolucyjny teleskop astronomiczny - ALMA, Atacama Large Millimeter/submillimeter Array [3], który pomoże odkryć tajemnice chłodnego Wszechświata.

Pierwsze obserwatorium ESO w La Silla przez cały czas jest bardzo efektywne i pozostaje w czołówce badań astronomicznych. W szczególności instrument HARPS na teleskopie 3,6- metrowym, jest najskuteczniejszą na świecie maszyną do polowania na planety pozasłoneczne.

Kolejny olbrzymi teleskop ESO powstanie już za kilka lat. 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (E-ELT) stanie się „największym okiem świata na niebo”. Przy pierwszym świetle planowanym nam początek przyszłej dekady, E-ELT stawi czoło największym wyzwaniom naukowym naszych czasów i może zrewolucjonizować nasz odbiór Wszechświata w stopniu tak dużym, w jaki dokonała tego luneta Galileusza 400 lat temu.

W celu uczczenia 50. rocznicy, ESO wraz ze swoimi partnerami zorganizowało w trakcie 2012 roku wiele wydarzeń i inicjatyw [4]. Seria specjalnie koordynowanych wydarzeń odbywa się dzisiaj w 15 krajach członkowskich, jak również podczas wielu wystaw „Awesame Universe”.

Jako część obchodów rocznicowych, po raz pierwszy w historii ESO, tego ranka VLT został skierowany na obiekt na niebie wybrany przez internautów – Mgławicę Hełm Thora [5]. Mgławica została wybrana w niedawnym konkursie „Wybierz co ma zaobserwować VLT” (ann12060). Obserwacje przeprowadziła Brigitte Bailleul — zwyciężczyni konkursu “Wytweetuj swoją drogę do VLT!” i była transmitowana z Obserwatorium Paranal na żywo przez Internet. Zdjęcie uzyskane w świetnych warunkach Paranal, jest najbardziej szczegółowym obrazem tego obiektu otrzymanym do tej pory.

“Wraz  z VLT, ALMA i przyszłym E-ELT, ESO wkracza w nową erę, o której nawet nie śnili założyciele tej organizacji. W imieniu ESO dziękuję wszystkim, dzięki którym stało się to możliwe.” podsumowuje Tim de Zeeuw.

Uwagi

[1] Informacje na temat statystyk publikacji z różnych obserwatoriów dostępne są tutaj.

[2] Projekt ALMA jest efektem partnerstwa pomiędzy Europą, Ameryką Północną oraz Azją Wschodnią, we współpracy z Chile. 

[3] ALMA będzie jednym teleskopem złożonym z 66 bardzo precyzyjnych anten. Budowa ALMA zostanie ukończona w 2013 roku, ale wczesne obserwacje, naukowe przy pomocy częściowej sieci anten, rozpoczęły się w 2011 roku (eso1137).

[4] W ramach obchodów rocznicy został nakręcony film dokumentalny oraz wydano ilustrowaną książkę. Film opublikowano także jako odcinki serii popularnych podcastów wideo z serii ESOcast. Dodatkowo opublikowana zostanie nowa, bardzo szczegółowa książka na temat historii triumfów i wyzwań ESO.

[5] Mgławica Hełm Thora, znana także jako NGC 2359, jest gwiezdnym żłobkiem w konstelacji Wielkiego Psa. Obiekt w kształcie hełmu znajduje się około 15 000 lat świetlnych od Ziemi i ma 30 lat świetlnych średnicy. Hełm jest kosmicznym bąblem, który wywiał wiatr od jasnej, masywnej gwiazdy w pobliżu centrum Babla, przedzierający się przez otaczający obłok molekularny. Świecący gaz jest podgrzewany przez energetyczne promieniowanie dostarczane przez centralną gwiazdę. Widać wiele różnych kolorów, pochodzących od różnych pierwiastków chemicznych w gazie, a także wiele obłoków pyłu.

Więcej informacji

W roku 2012 mija 50. rocznica utworzenia Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 40-metrowej klasy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Kontakt

Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eson.org

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT & Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1238

O komunikacie

Komunikat nr:eso1238pl
Nazwa:NGC 2359
Typ:Milky Way : Nebula
Facility:Very Large Telescope
Instrumenty:FORS2

Zdjęcia

Mgławica Hełm Thora sfotografowana z okazji 50. rocznicy ESO
Mgławica Hełm Thora sfotografowana z okazji 50. rocznicy ESO
The Thor’s Helmet Nebula (NGC 2359) in the constellation of Canis Major (The Great Dog)
The Thor’s Helmet Nebula (NGC 2359) in the constellation of Canis Major (The Great Dog)
Po angielsku
Wide-field view of the sky around the Thor’s Helmet Nebula
Wide-field view of the sky around the Thor’s Helmet Nebula
Po angielsku

Filmy

Video News Release 37: ESO Celebrates its 50th Anniversary (eso1238a)
Video News Release 37: ESO Celebrates its 50th Anniversary (eso1238a)
Po angielsku
Zooming in on Thor’s Helmet
Zooming in on Thor’s Helmet
Po angielsku
Panning across the Thor’s Helmet Nebula
Panning across the Thor’s Helmet Nebula
Po angielsku
Video News Release (B-roll): ESO Celebrates its 50 Anniversary (eso1238d)
Video News Release (B-roll): ESO Celebrates its 50 Anniversary (eso1238d)
Po angielsku